Στο χρονικό «Μαχαίρι» (μτφρ.: Γ. Μπλάνας, επιμ.: Δ. Δουλγερίδης, εκδ. Ψυχογιός), ο Σαλμάν Ρούσντι παρατηρεί πως υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα σε ένα πιστόλι και σε ένα μαχαίρι. «Ο πυροβολισμός προϋποθέτει κάποια απόσταση», γράφει ο Ρούσντι, «αλλά η επίθεση με μαχαίρι ενέχει το στοιχείο της εγγύτητας».
Ο Αμερικανός συγγραφέας Τζέιμς Τζόουνς («Από δω στην αιωνιότητα», «Η λεπτή κόκκινη γραμμή» κ.ά.) αναγκάστηκε να σκοτώσει σε μάχη σώμα με σώμα έναν Ιάπωνα που του επιτέθηκε στο Γκουανταλκανάλ το 1942. Τον λόγχισε κάμποσες φορές. Αμέσως μετά, έκανε εμετό.
Ο άνθρωπος που επιτέθηκε στον Ρούσντι (στην πολιτισμένη Νέα Υόρκη, κατά τη διάρκεια βιβλιολογικής εκδήλωσης) χρησιμοποίησε μαχαίρι. Δεν έκανε εμετό μετά. «Σύμφωνα με τα ρεπορτάζ, ο «Κ» έμεινε δίπλα μου είκοσι επτά δευτερόλεπτα» (σ.σ.: Ο Ρούσντι αποκαλεί τον παρ’ ολίγον φονιά του «Κ» – από το «κάθαρμα»…).
Πέντε ημέρες μετά την επίθεση, ο «Κ» έδωσε μέσα από τη φυλακή συνέντευξη: δεν παραδεχόταν την ενοχή του. Η έμπνευση να σκοτώσει τον Ρούσντι του ήρθε «κάποια στιγμή τον χειμώνα» (η επίθεση έγινε Αύγουστο), έπειτα από ένα tweet με το οποίο ανακοινωνόταν η συμμετοχή του Ρούσντι στην εκδήλωση.
«Οταν έμαθα πως επέζησε, υποθέτω ότι ξαφνιάστηκα», δηλώνει ο «Κ». Η γνώμη του για τον Ρούσντι είναι αρνητική. «Δεν μου αρέσει ο άνθρωπος αυτός. Δεν νομίζω πως είναι καλός. Δεν τον συμπαθώ». Είχε διαβάσει «μια-δυο σελίδες» από τα βιβλία του, τον είχε δει στο YouTube να δίνει διαλέξεις και είχε συμπεράνει ότι ο Ρούσντι ήταν «υποκριτής». «Ηθελα να τον δολοφονήσω επειδή ήταν υποκριτής», τονίζει. Και, εννοείται, ο «Κ» δηλώνει θαυμαστής του αγιατολάχ Χομεϊνί…
Είναι άραγε αυτό επαρκές κίνητρο για να σκοτώσεις, αναρωτιέται ο Ρούσντι, ο οποίος, αρχικά, σκέφτεται να τον συναντήσει. «Ηθελα να με κοιτάξει στο μάτι (το μοναδικό που απέμεινε) και να μου πει την αλήθεια».
Η γυναίκα του, Ελάιζα, θα τον πείσει να μην κάνει τίποτε τέτοιο. Αλλά όχι μόνον αυτή. «Σκέφτηκα πως το επίπεδο ευφυΐας του νεαρού άνδρα δεν φάνηκε να είναι υψηλό… (…) Η σκληρόκαρδη εικασία μου ήταν πως δεν επρόκειτο για κάποιον που εξετάζει τη ζωή του όσο ζει. (…) Αποφάσισα πως δεν χρειαζόταν να ακούσω τις κοινοτοπίες του. Θα ήταν καλύτερα να τον επινοήσω».
Αυτή είναι η φυσιολογική αντίδραση ενός μυθιστοριογράφου. Το βασανιστικό ερώτημα όμως παρέμενε: γιατί; Ο Ρούσντι ήξερε από τη Βρετανική Υπηρεσία Πληροφοριών ότι είχαν υπάρξει τουλάχιστον έξι σχέδια δολοφονίας εναντίον του στα χρόνια μετά τον φετφά, την καταδίκη του από τον Χομεϊνί το 1989. Γιατί όμως τώρα, τριάντα και πλέον χρόνια μετά; Αυτό προσπαθεί να κατανοήσει μέσα από το «Μαχαίρι», συνειδητοποιώντας ότι το δικό του, προσωπικό, «μαχαίρι» είναι η γλώσσα. Οχι για να σκοτώσει· για να αναλάβει «τον έλεγχο αυτού που μου συνέβη, να αποκτήσω την κυριότητά του, να το κάνω δικό μου».
