Προχθές, ο Τζούλιαν Ασάντζ ήρθε σε συμφωνία με τις Αρχές των ΗΠΑ και, παραδεχόμενος την ενοχή του, θα απελευθερωθεί, μετά πέντε χρόνια κράτησης σε φυλακή της Βρετανίας. Το γεγονός πανηγυρίστηκε από τους φίλους του σε όλη την υφήλιο, καθώς η υποκλοπή περίπου 215.000 διπλωματικών εγγράφων των ΗΠΑ, εκ των οποίων άνω των 15.000 ήταν «άκρως εμπιστευτικά», θεωρήθηκε πράξη ηρωισμού. Η κορύφωση της ερευνητικής – αποκαλυπτικής δημοσιογραφίας.
Το Διαδίκτυο, ως γνωστόν, είναι ένα παγκόσμιο καφενείο, όπου ο καθένας καταθέτει, χωρίς φραγμούς, τη γνώμη του. Αυτή είναι και η ομορφιά του. Αν έχεις διάθεση για πληρέστερη ενημέρωση, εκεί μέσα μπορείς να βρεις τα πάντα. Ετσι λοιπόν, δίπλα στα ευφρόσυνα σχόλια για την απελευθέρωση του Τζούλιαν Ασάντζ, σχόλια με αριστερό και «προοδευτικό» πρόσημο, κατατέθηκαν και προβληματισμοί πιο μετριοπαθών σχολιαστών, που φωτίζουν μια άλλη όψη των συγκεκριμένων γεγονότων, προβληματισμοί τους οποίους και παρουσιάζω.
Είναι θεμιτό τα κράτη να έχουν εμπιστευτικά έγγραφα που αφορούν την εξωτερική πολιτική, την εθνική άμυνα και τη δημόσια ασφάλεια;
Είναι θεμιτό τα κράτη να έχουν εμπιστευτικά έγγραφα που αφορούν την εξωτερική πολιτική, την εθνική άμυνα και τη δημόσια ασφάλεια; Αν ναι –διότι όλοι θα συμφωνήσουν σε αυτή την αναγκαιότητα– η νομική προστασία αυτών των εγγράφων δεν θα πρέπει να είναι επιβεβλημένη; Οσοι διαπράττουν το αδίκημα της υποκλοπής και δημοσίευσης τέτοιων εγγράφων δεν παραβαίνουν τη δεδομένη νομοθεσία; Συνεπώς, δεν θα πρέπει να συλληφθούν και να τιμωρηθούν, ανεξαιρέτως κινήτρων και επαγγελματικής ενασχόλησης; Ή μήπως οι δημοσιογράφοι τυγχάνουν νομικής ασυλίας, ιδίως αν ανήκουν στον «προοδευτικό» χώρο; Δηλαδή, αν οι αποκαλύψεις τους έχουν αντιιμπεριαλιστική κατεύθυνση; Εννοείται πως αποτελεί εντελώς διαφορετική περίπτωση η δραστηριότητα των δημοσιογράφων όταν φέρνουν στο φως παράνομες πράξεις κρατικών οργάνων, όπως συνέβη με το σκάνδαλο Γουότεργκεϊτ.
Στα παραπάνω ρητορικά ερωτήματα συμπυκνώνονται οι θέσεις ενός αντιλόγου. Δηλαδή, ότι ο Ασάντζ εμφανώς παρανόμησε δημοσιεύοντας διαβαθμισμένα διπλωματικά έγγραφα και ως εκ τούτου καλώς διώχθηκε και φυλακίστηκε. Σε παρόμοιες περιπτώσεις, ουδόλως θα πρέπει να μας ενδιαφέρουν τα κίνητρα του δράστη, καθώς είναι γνωστό ότι τα πλέον θηριώδη εγκλήματα διαπράχθηκαν στο όνομα κάποιου υψηλού ιδεώδους. Παρόμοιο ερώτημα, εάν δηλαδή υπάρχουν έγγραφα κρατικών υπηρεσιών που θα πρέπει να θεωρούνται απόρρητα, ετέθη και στη χώρα μας. Φυσικά, η λαϊκιστική προσέγγιση –που έχει τις ρίζες στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, τότε που κυριαρχούσε το σύνθημα «Ολα στα φως» και έπεφταν κατάρες στη «μυστική διπλωματία»– αναγνωρίζει α λα καρτ αυτή την αναγκαιότητα. Αν η δική μας η ΕΥΠ παρακολουθεί κάποιους θα έχει τους βάσιμους λόγους της, αν η ΕΥΠ των αντιπάλων κάνει αυτή τη δουλειά σίγουρα θα παρανομεί.
Νομίζω ότι με την υπόθεση Ασάντζ δίνεται η ευκαιρία να ομονοήσουμε στο αυτονόητο: Επιβάλλεται να υπάρχουν διαβαθμισμένα έγγραφα και επιβάλλεται να τιμωρούνται όσοι παραβιάζουν το απόρρητό τους. Ολα τα υπόλοιπα προδίδουν είτε αφέλεια, είτε ιδιοτέλεια, είτε ιδεοληψία. Δεν γνωρίζω ποιο είναι το χειρότερο.
