Η εκτίμηση για την Ελλάδα είναι ότι οι τιμές δεν θα μειωθούν όσο η οικονομία θα «τρέχει» με ρυθμό ανάπτυξης πάνω από το 2%. Ιδίως από τη στιγμή που η μεγέθυνση του ΑΕΠ οφείλεται κατά κύριο λόγο στην κατανάλωση· το 2023 αυξήθηκε και οι επενδύσεις μειώθηκαν. Μπορεί τα κόστη να μετριάζονται σε συγκεκριμένους τομείς, όπως η ενέργεια, όμως η μεγάλη εικόνα θα συνηγορεί σε υψηλό κόστος διαβίωσης.
Θα πει κανείς, «αφού δεν πέφτουν οι τιμές, ας ανέβουν οι μισθοί». Θα πάρει την απάντηση ότι οι μισθολογικές αυξήσεις θα υποστηρίξουν τη ζήτηση και έτσι θα προσφέρουν νέα ώθηση στις τιμές. Δεκτόν. Ομως υπάρχουν 1+1 παράμετροι που θα ορίσουν τη μοίρα της ελληνικής οικονομίας και ως τέτοιες υπερβαίνουν τη θεωρία υπό τη στενή της έννοια.
Οι επενδύσεις στη χώρα μας βρίσκονται στο 14,3% έναντι 22% στην Ε.Ε. Η έλλειψη εργαζομένων με δεξιότητες είναι μία από τις βασικές αιτίες.
Η πρώτη αφορά τη δημογραφική κρίση και άρα τη στήριξη των νέων που καλούνται να συνεισφέρουν στη μελλοντική δεξαμενή του ανθρώπινου δυναμικού. Η δεύτερη, ακόμη πιο καταλυτική σε όρους διατηρήσιμης ανάπτυξης, αφορά την έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και άρα την προσέλκυση δεξιοτήτων χωρίς τις οποίες η Ελλάδα δεν θα μπορέσει να υποστηρίξει τις επενδύσεις της 4ης βιομηχανικής επανάστασης.
Η τελευταία έκθεση της ΤτΕ είναι ενδεικτική της αντίφασης και τελικά του διλήμματος με το οποίο είναι αντιμέτωπη η οικονομία. Από τη μία, τονίζει ότι οι μισθολογικές αυξήσεις «θα πρέπει να είναι συνεπείς με τον μεσοπρόθεσμο στόχο του πληθωρισμού». Από την άλλη όμως, χτυπάει τον κώδωνα του κινδύνου για τις χαμηλές αμοιβές του εξειδικευμένου προσωπικού, σε σημείο που τορπιλίζουν το αφήγημα του brain gain: «Τα τελευταία έτη δεν φαίνεται να έχουν διαμορφωθεί οι κατάλληλες μισθολογικές συνθήκες για την προσέλκυση όσων έφυγαν στο εξωτερικό. Μάλιστα, η προσέλκυση πιο ειδικευμένου προσωπικού έγινε πιο δύσκολη, αφού οι αμοιβές για τις αντίστοιχες θέσεις εργασίας εντέλει μειώθηκαν σημαντικά σε πραγματικούς όρους εξαιτίας του πληθωρισμού. Ως εκ τούτου, η χώρα κινδυνεύει όχι μόνο να μην μπορεί να προσελκύσει τους εργαζομένους που μετανάστευσαν στο εξωτερικό την περίοδο της κρίσης, αλλά και να συνεχίσει να χάνει πολύτιμο ανθρώπινο κεφάλαιο».
Οι επενδύσεις στη χώρα μας βρίσκονται στο 14,3% έναντι 22% στην Ε.Ε. Η έλλειψη εργαζομένων με δεξιότητες είναι μία από τις βασικές αιτίες. Είτε θα είναι ξένοι είτε Ελληνες που θα επιστρέψουν, η οικονομία τούς χρειάζεται και πρέπει να τους πληρώσει. Στον βαθμό που το κράτος θα προσφέρει τα κατάλληλα εργαλεία στον ιδιωτικό τομέα –καθημερινά υπόλογος στα βάρη της δημόσιας γραφειοκρατίας–, θα αποκτήσουμε ιδανικά μια οικονομία όπου δεν θα πέσουν οι τιμές, αλλά θα ανέβουν οι μισθοί· και δεν θα είναι πρόβλημα.
