Δεκατρείς μήνες μετά την επίθεση εις βάρος του, ο Σαλμάν Ρούσντι ταξίδεψε ξανά στον τόπο του εγκλήματος. Οπως γράφει στο «Μαχαίρι» (μτφρ.: Γ. Μπλάνας, επιμ.: Δ. Δουλγερίδης, εκδ. Ψυχογιός), όσο πλησίαζαν οι μέρες, τόσο το σχέδιο βάραινε μέσα του. Το ενδιαφέρον είναι ότι η πτήση του ήταν προγραμματισμένη για τις 11 Σεπτεμβρίου και, για κάποιο λόγο, η μαύρη επέτειος της τρομοκρατικής επίθεσης του 2001 έκανε την όλη ιδέα μέσα του να βαραίνει ακόμα περισσότερο.
Τα ξημερώματα εκείνης της ημέρας, η πτήση ακυρώθηκε. Ηταν ένα «δυνατό συναισθηματικό πλήγμα». Μαζί με τη γυναίκα του, ωστόσο, προγραμμάτισαν την επίσκεψη για νέα ημερομηνία.
Τη Δευτέρα 18 Σεπτεμβρίου 2023, ένα χρόνο, ένα μήνα και μία εβδομάδα από την επίθεση, ο Ρούσντι επέστρεψε τελικώς.
Πριν από το μέρος και τον χώρο όπου δέχθηκε τις απανωτές μαχαιριές, ζήτησε να περάσει έξω από την τοπική φυλακή όπου κρατούνταν ο παρ’ ολίγον φονιάς. «Ενιωθα ευχάριστα», γράφει, «που είδα το μέρος όπου έλπιζα και περίμενα πως ο επίδοξος δολοφόνος μου θα περνούσε μεγάλο μέρος της ζωής του».
Περισσότερο απ’ οτιδήποτε άλλο όμως, εκείνη την ημέρα ο Ρούσντι ανέβηκε στη σκηνή του αμφιθεάτρου όπου έγινε η επίθεση. «Εκανα αυτό που φανταζόμουν ότι χρειαζόμουν να κάνω: να σταθώ στο σημείο όπου είχα πέσει, εκεί όπου πίστευα ότι ήταν το ακριβές. Ομολογώ ότι αισθάνθηκα έναν μικρό θρίαμβο καθώς στεκόμουν εκεί». Για λίγο, ανησυχεί για τη γυναίκα του, Ελάιζα· εκείνο το πρωινό δεν ήταν εκεί, μαζί του, έζησε την αγωνία από απόσταση. Και τώρα έπρεπε να το φανταστεί όλο από την αρχή, όρθια στο σημείο όπου μαχαίρωσαν τον άνδρα της. Για εκείνη και μόνον, ο Ρούσντι παίρνει απόσταση από τα συναισθήματά του για να της περιγράψει κάπως αποστασιοποιημένα πώς έγιναν όλα.
Πολύ γρήγορα, όμως, συνειδητοποιεί ότι έφυγε ένα βάρος από πάνω του και «η καταλληλότερη λέξη που μπορούσα να σκεφτώ για όσα αισθανόμουν ήταν η φωτεινότητα».
Καθώς κλείνει ένας κύκλος, καθώς συμφιλιώνεται με τα σωματικά και ψυχικά τραύματα με τα οποία πρέπει να συνυπάρξει (κυρίως την απώλεια του ενός ματιού του), ο συγγραφέας νιώθει πλήρης.
«Θυμάμαι την ερώτηση που έκανα στον εαυτό μου μετά την επίθεση: μπορεί η ευτυχία μας να επιβιώσει ύστερα από ένα τέτοιο χτύπημα; Καθώς στεκόμουν εκεί, στη σκηνή του αμφιθεάτρου του Ινστιτούτου Τσατάκουα, ήξερα την απάντηση. Ναι, είχαμε ξαναβρεί την ευτυχία μας, έστω και ατελώς. (…) Ηταν μια ευτυχία πληγωμένη και υπήρχε –ίσως να υπάρχει πάντα– μία σκιά στη γωνία».
Για λίγο, θυμάται κάποιους στίχους. Είναι από το ποίημα «Ανίκητος» του Γ. Ε. Χένλεϊ: «Κάτω απ’ τα χτυπήματα της μοίρας/ Το κεφάλι μου είναι ματωμένο, αλλά δεν προσκυνά».
Για την Ιστορία, εκκρεμεί ακόμα η δίκη του επίδοξου δολοφόνου του Ρούσντι. Ο δικηγόρος του ζήτησε αναβολή για να δούνε πρώτα τι γράφει στο «Μαχαίρι» ο συγγραφέας…
