Γράφαμε χθες ότι δεν υπάρχει θεσμικός μηχανισμός ελέγχου της Δικαιοσύνης, η οποία μάλιστα λαμβάνει και τις σημαντικότερες για την ευημερία του ατόμου αποφάσεις. Μπορεί να στερήσει από κάποιον το πολυτιμότερο αγαθό, δηλαδή την ελευθερία του· παλιότερα ακόμη και τη ζωή του.
Συνεπώς, δεν μπορούμε να έχουμε μια τόσο σημαντική εξουσία εκτός ελέγχου και είχε δίκιο ο αείμνηστος καθηγητής Σταύρος Τσακυράκης όταν έγραφε ότι «η δικαστική εξουσία πρέπει να ανέχεται την οξύτερη κριτική, γιατί είναι η μόνη που δεν ελέγχεται από κανέναν. (…) Το μόνο σοβαρό αντίβαρο στη μεγάλη εξουσία των δικαστών είναι η δημόσια κριτική του έργου τους».
Φυσικά, οι δικαστές δεν κάνουν δημοσκοπήσεις για να εκδώσουν αποφάσεις. Κρίνουν συμφώνως με τον νόμο και τη συνείδησή τους, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ζουν σε φιλντισένιους πύργους. Πρέπει να είναι δεκτικοί στην κριτική, η οποία συντελεί στη διαμόρφωση του «κοινού περί δικαίου αισθήματος». Αυτή η κριτική δεν μπορεί να απαξιωθεί με βάση τα κίνητρα. Ορθώς γράφει ο ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου επί τιμή (ε.τ.) κ. Ισίδωρος Ντογιάκος «κάτι τέτοιο πρακτικά είναι αδύνατο» («Οι νόμοι και το “κοινό περί δικαίου αίσθημα”», «Καθημερινή», 30.6.2024).
Υπάρχει κάτι σημαντικότερο. Το «πρόβλημα των κινήτρων» ισχύει για κάθε παρέμβαση σε οποιονδήποτε τομέα του κοινού μας βίου. Αν αρχίσουμε να απαγορεύουμε την κριτική βάσει κινήτρων, ουδείς πρέπει να ομιλεί. Ούτε καν ο κ. Ντογιάκος, αφού δεν μπορούμε να ξέρουμε ποια είναι τα κίνητρά του. Ισχύει, βεβαίως, αυτό που επισημαίνει, ότι «σχεδόν πάντοτε (…) παρεμβαίνουν θετικά ή αρνητικά, με διαφόρους τρόπους και εκείνοι οι οποίοι εξαρτούν συμφέροντα από μία δικαστική κρίση», αλλά το ίδιο ισχύει και για τις αποφάσεις των άλλων δύο εξουσιών: «Σχεδόν πάντοτε παρεμβαίνουν θετικά ή αρνητικά, με διαφόρους τρόπους και εκείνοι οι οποίοι εξαρτούν συμφέροντα από έναν νόμο».
Μήπως, λοιπόν, πρέπει να σταματήσει και η πολιτική κριτική, επειδή κάποιοι τη χρησιμοποιούν για ίδιο σκοπό; Στο κάτω κάτω της γραφής, οι άλλες δύο εξουσίες ελέγχονται από τη Δικαιοσύνη. Η Δικαιοσύνη από ποιον θα ελεγχθεί; Δεν αρκεί ο ενδοδικαστικός έλεγχος, γιατί υπάρχουν και συντεχνιακά κίνητρα και αυτός μπορεί να καταντήσει κάτι σαν τις ΕΔΕ της αστυνομίας. Απόδειξη, η υπόθεση της εισαγγελέως της ΕΥΠ. Ο έλεγχος των ανωτέρων της τα βρήκε όλα καλά, δίχως να προβληματιστεί ούτε για τον όγκο των παρακολουθήσεων (15.475 εισαγγελικές διατάξεις το 2021!) ούτε για το γεγονός ότι παρακολουθούνταν με δικαστική βούλα ένας αρχηγός κόμματος, κάμποσοι υπουργοί, δημοσιογράφοι και στρατηγοί.
Θα συνεχίσουμε αύριο…
