Η σχέση της Αθήνας με το τοπίο της και το γλυπτικό ανάγλυφο των λόφων της περνάει μέσα από αιώνες στοχασμού και καθημερινής ζωής. Στο νέο βιβλίο του, ο αρχιτέκτων και εξαιρετικός αναλυτής του αστικού πολιτισμού στην πόλη Δημήτρης Φιλιππίδης («Για το “Αττικό τοπίο” σήμερα», Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης) μιλάει για το ιδεολόγημα του τοπίου, των ελεύθερων χρόνων και του πρασίνου στη διαχρονία της ελληνικής πρωτεύουσας.
Ο κίνδυνος πυρκαγιάς στους λόφους της Αθήνας είναι μια εφιαλτική σκέψη. Πρόσφατα κινδύνευσαν ο λόφος του Κολωνού και ο λόφος του Φιλοπάππου. Αρκεί να σκεφτεί κανείς τι θα μπορούσε να συμβεί και αντιλαμβάνεται ότι η σημερινή κατάσταση είναι επιεικώς ανεπαρκής. Το τοπίο της Αθήνας ορίζει την ιδέα της πόλης, δίνει υπεραξία και γεννάει νησίδες ομορφιάς. Η φύση μέσα στις πόλεις είναι ένα από τα μεγάλα θέματα του αιώνα μας και η Αθήνα είναι ουραγός. Πολλή θεωρία, πράξεις μηδέν.
Οσα γράφει ο Δημήτρης Φιλιππίδης σε αυτό το προσωπικό βιβλίο για το τοπίο της Αττικής και ειδικότερα της Αθήνας τοποθετούν το θέμα των λόφων στην κορυφή ενός σύνθετου προβληματισμού. Για να προστατεύσει κανείς τους ιστορικούς λόφους, πρέπει πρώτα να τους έχει περπατήσει όλες τις εποχές του χρόνου, να τους έχει ζήσει, να τους έχει αγαπήσει. Στην Αθήνα, οι αρχαιολόγοι προβάλλουν ιδιοκτησιακό καθεστώς στους λόφους Μουσών, Πνύκας και Νυμφών, το πράσινο το θέλουν και δεν το θέλουν, οι υποδομές είναι ανύπαρκτες. Αλλά δεν είναι μόνο οι λόφοι γύρω από την Ακρόπολη. Ο Κολωνός, οι λόφοι Αρδηττού, Φινόπουλου και Λαμπράκη, ο λόφος του Στρέφη, τα Τουρκοβούνια δίνουν αυτό το γλυπτικό ανάπτυγμα που τόσο έχει ανάγκη η Αθήνα.
Θεωρείται αρκετό να γίνεται αποψίλωση. Να κόβονται τα ξερά χόρτα. Αυτό είναι αυτονόητο προληπτικό μέτρο και πάλι γίνεται με καθυστέρηση, όχι σε ικανοποιητική συχνότητα και όχι σπάνια γίνεται πλημμελώς. Στου Φιλοπάππου, π.χ., είχε γίνει αποψίλωση. Τουλάχιστον στις αρχές Ιουνίου που είχα περπατήσει στους λόφους, δεν είχε πολλά ξερά χόρτα. Αλλά…
Οι πεθαμένοι, κατάξεροι θάμνοι χρειάζονται άλλες υπογραφές για να αφαιρεθούν, το ίδιο και τα ξερά πεύκα, ή τα ξερά κλαδιά σε υγιή δέντρα, ή τα αφυδατωμένα ελαιόδεντρα. Κάποιος πρέπει να δει το θέμα συνολικά και με τη δυνατότητα άμεσων παρεμβάσεων.
