Πού έφτασε ο Μπετόβεν όταν ολοκλήρωνε την 9η το 1824; Τον Φεβρουάριο την έχει τελειώσει, όλοι περιμένουν να ακούσουν τη νέα συμφωνία. Αλλά πώς; Ο «μαέστρος» είναι κουφός. Και όμως, θέλει ο ίδιος να τη διευθύνει. Και όχι μόνο τη συμφωνία.
Την Παρασκευή 7 Μαΐου 1824, το πρόγραμμα στην αίθουσα Κέρντνερτορ της Βιέννης (το πιο φημισμένο θέατρο της Βιέννης τον απέρριψε εξαιτίας της επιμονής του να διευθύνει ο ίδιος…) περιλάμβανε την Εισαγωγή Εργο 124, το Kyrie, το Credo και το Agnus Dei από το άλλο μεγαλειώδες έργο του, τη λειτουργία Missa Solemnis (ζητήθηκε άδεια από την Εκκλησία για να επιτραπεί η παρουσίαση της Λειτουργίας σε κοσμικό χώρο) και ολόκληρη την 9η.
Στο κλασικό βιβλίο του «Ο Μπετόβεν μέσα από την αλληλογραφία του» (εκδ. Νεφέλη, 1984), ο Αμάραντος Αμαραντίδης γράφει πως «όλη η Βιέννη συζητούσε για το τι καινούργιο θα μπορούσε άραγε να παρουσιάσει ένας εντελώς κουφός μουσικός έπειτα από δέκα ολόκληρα χρόνια σιωπής».
Ο Αμαραντίδης παρουσιάζει τρεις επιστολές του Μπετόβεν, στις οποίες εμφανίζεται εξοργισμένος που δεν του επιτρέπουν να διευθύνει τα έργα του: «Μην έρθετε πια να με δείτε. Η συναυλία δεν θα γίνει».
Το εμπόδιο ξεπεράστηκε όταν ο αρχιμουσικός Σουπάντζινγκ και ο διευθυντής χορωδίας Ούμλαφ είπαν μυστικά στα μέλη της ορχήστρας να μην παρακολουθούν τις κινήσεις του Μπετόβεν, αλλά αυτούς τους δύο που στην πραγματικότητα θα διηύθυναν διακριτικά, όρθιοι πίσω του. Το θέαμα θα πρέπει να ήταν κωμικοτραγικό…
Μεσολάβησε διάλειμμα πριν από την 9η. Στο τέλος, και ενώ η αίθουσα σείεται, ο Μπετόβεν δεν ακούει τίποτα. Λέγεται πως μια κοπέλα της χορωδίας τον πήρε απ’ το χέρι και του έδειξε το κοινό που παραληρούσε. Επιμένω στο «λέγεται», διότι κυκλοφορούν πολλοί μύθοι γύρω από τον Μπετόβεν (όπως ότι οι πρώτες τέσσερις νότες της πασίγνωστης 5ης είναι «το πεπρωμένο που σου χτυπάει την πόρτα», επινόηση του πρώτου του βιογράφου).
Το τι κατάφερε ο Μπετόβεν με αυτό το μουσικό μνημείο, που μετά το 1989 ταυτίστηκε με την ενοποίηση της Ευρώπης, θα το δούμε στα τελευταία δύο σημειώματα της εβδομάδας.
Να πούμε απλώς εδώ ότι η θριαμβευτική βραδιά της πρεμιέρας της 9ης έκλεισε με τον πιο πεζό τρόπο: ένας έξαλλος Μπετόβεν, όταν ανακάλυψε τα, παραδόξως, πενιχρά έσοδα της συναυλίας, διαολόστειλε φίλους και συνεργάτες και απέμεινε μόνος κι έρημος στο εστιατόριο. (Ναι, ο συνθέτης δεν άφηνε φράγκο να πάει χαμένο – και καλά έκανε…)
Το 1825, η 9η παίζεται στο Λονδίνο, το 1831 στο Παρίσι, το 1846 στη Νέα Υόρκη. Παντού η υποδοχή μουδιασμένη: μουσική που σ’ εξαντλεί – μα τι είχε στο μυαλό του ο μεγάλος συνθέτης;
Ο Μπετόβεν πεθαίνει το 1827, στα 57 του, βυθισμένος στη σιωπή, μη έχοντας συνειδητοποιήσει το επίτευγμά του. Διόλου πρωτότυπη κατάληξη για μια μεγαλοφυΐα και το αριστούργημά της…
