Υποσχόμενος «σταθερότητα και μετριοπάθεια», ο νέος πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου, Κιρ Στάρμερ, δήλωσε ότι η χώρα είχε ανάγκη «μια μεγαλύτερη επανεκκίνηση, μια εκ νέου ανακάλυψη του ποιοι είμαστε». Οσο τετριμμένα και αν ακούγονται αυτά, όταν ο ομιλητής έχει μόλις κερδίσει εκλογές με μεγάλη διαφορά από το δεύτερο κόμμα, το οποίο βρισκόταν στην εξουσία για 14 χρόνια, με τη χώρα να ψάχνει τον δρόμο της, οι στόχοι αυτοί αποκτούν ιδιαίτερη σημασία. Η Βρετανία έχει αλλάξει ριζικά μετά πολλά χρόνια λιτότητας, μετά το Brexit, μετά την πανδημία, μέσα από τις απανωτές πολιτικές θύελλες που οδήγησαν τους Συντηρητικούς να αλλάξουν πρωθυπουργό πέντε φορές τα τελευταία οκτώ χρόνια. Οι σχέσεις διαφορετικών ομάδων εντός της χώρας είναι τεταμένες, οι σχέσεις με τον υπόλοιπο κόσμο αλλάζουν. Σταθερότητα και μετριοπάθεια, επανεκκίνηση και νέος αυτοπροσδιορισμός είναι ακριβώς αυτά που χρειάζεται η Βρετανία.
Ο νέος Βρετανός πρωθυπουργός υποσχέθηκε «σταθερότητα και μετριοπάθεια». Είναι αυτό ακριβώς που χρειάζεται και η Ε.Ε. που παραπατά.
Είναι, όμως, αυτό που χρειάζεται κάθε χώρα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση παραπατά, με τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας, της χώρας που προεδρεύει στην Ενωση, να αυτονομείται και, σαν τον Ερντογάν, να χαριεντίζεται με τον Πούτιν στη Μόσχα. Στην Αμερική, πολιτικοί και πολίτες είναι τόσο διχασμένοι, και η Δικαιοσύνη τόσο στρατευμένη στην επίθεση εναντίον κεκτημένων δικαιωμάτων, που η «σταθερότητα και μετριοπάθεια» μοιάζουν ολοένα πιο ξένες έννοιες. Η πορεία της χώρας κρίνεται από τη διαμάχη μεταξύ ενός σοβαρού πλην γέρου προέδρου και ενός επικίνδυνου δημαγωγού που δεν κρύβει τις αυταρχικές προθέσεις του. Στη Γαλλία σήμερα θα φανεί το αποτέλεσμα της ρηξικέλευθης απόφασης του προέδρου Μακρόν να προκηρύξει πρόωρες εκλογές την ώρα που η Ακροδεξιά αναδύεται. Θα βρεθεί η χώρα με ακροδεξιά κυβέρνηση ή σε πολιτικό αδιέξοδο; Οπως και να ‘χει, πρόβλημα στη Γαλλία είναι πρόβλημα της Ε.Ε., καθώς θα εντείνει τις διαμάχες στο εσωτερικό και θα επηρεάσει την ευρωπαϊκή στήριξη προς την Ουκρανία, μεταξύ άλλων ζητημάτων εξωτερικής πολιτικής. Με τον Βίκτορ Ορμπαν να βρίσκεται στην προεδρία της Ενωσης, με τον Τραμπ να οδεύει προς νέα θητεία στον Λευκό Οίκο, με τη Λεπέν ενισχυμένη, ο Βλαντιμίρ Πούτιν έχει πολλούς λόγους να χαίρεται. Δεν έχει νικήσει, όμως. Οι περισσότερες κυβερνήσεις της Ε.Ε. γνωρίζουν το μέγεθος της απειλής μιας ανεξέλεγκτης Ρωσίας και μιας απρόβλεπτης Αμερικής και προτίθενται να ενισχύσουν την άμυνα και τη φωνή της Ενωσης. Χρειάζεται, όμως, να διαμορφωθεί μια Ενωση που να έχει σαφείς στόχους. Προχθές ο Αντόνιο Κόστα, επόμενος πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου (εκτός απροόπτου), δήλωσε την ανάγκη «να εκπέμψουμε μήνυμα ενότητας μεταξύ των χωρών-μελών, να σταθεροποιήσουμε τις σχέσεις μεταξύ των θεσμών, να επαναφέρουμε την ικανότητα της Ενωσης να υλοποιεί όσα υπόσχεται». Η φιλοδοξία αυτή υποδηλώνει το μέγεθος του σημερινού προβλήματος. Για νέα εκκίνηση και προσδιορισμό της ταυτότητας της Ενωσης απαιτούνται σταθερότητα και μετριοπάθεια. Πώς θα επιτευχθούν αυτά σε έναν κόσμο όπου ολοένα και περισσότερο προσδιοριζόμαστε από τη διχόνοια με άλλους (π.χ. οι Βρετανοί με την Ε.Ε.), εντός και εκτός συνόρων;
Ο αυτόματος πιλότος δεν επαρκεί για την ασφαλή πορεία μιας χώρας μέσα από τις αναταράξεις της διεθνούς πολιτικής σκηνής και τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης. Οι Βρετανοί το γνωρίζουν αυτό ύστερα από τη μεγάλη περιπέτεια των τελευταίων χρόνων: η εσωστρέφεια δεν έφερε την επιτυχία, ούτε άνοιξε νέους δρόμους με άλλες χώρες. Ο νέος πρωθυπουργός έχει τη διάθεση και τον χαρακτήρα να επιδιώξει την ενότητα στο εσωτερικό και να αναπτύξει την «ήπια δύναμη» της Βρετανίας στο εξωτερικό. Εάν επιτύχει, θα είναι χρήσιμο, ανέλπιστο μάθημα για την ολοένα πιο «ανήσυχη» Ευρώπη.
