Μη σκέφτεσαι όλες τις φωνές που λένε ότι το δημόσιο και δωρεάν πανεπιστήμιο είναι για τα μπάζα. Δεν είναι. Είναι όντως πολύ υποβαθμισμένο, υποχρηματοδοτούμενο. Οι εγκαταστάσεις μπορεί να σου φανούν και λίγο χάλια, ενώ κάμποσοι καθηγητές και κάμποσες καθηγήτριες δεν μπορούν καλά καλά να γράψουν μισό βιβλίο της προκοπής, ούτε να σε εμπνεύσουν με το μάθημά τους. Μες στο Πανεπιστήμιο θα δεις τα κακά του ελληνικού Δημοσίου. Γραμματείς που θα σου πουλάνε εξουσία, παρατάξεις που θα λιμνάζουν στα ρηχά της πολιτικής διανόησης και καθηγητές/καθηγήτριες που θα ζουν με βασική αγωνία την ακαδημαϊκή τους εξέλιξη και την εσωτερική τους γαλήνη – ένα αλλόκοτο ζεν που επιτυγχάνεται με το να αδιαφορούν πλήρως για τη γνώση και το καλό γράψιμο και να εστιάζουν πολύ στις δημόσιες σχέσεις τους, στις ιεραρχίες και στο χάλια μάθημα.
Ομως, αυτά δεν σε πτοούν εσένα. Εμείς τα γράφουμε, για να βελτιώνονται τα πράγματα. Οχι για να ενισχύουμε τον κυνισμό. Μπορείς να μάθεις πολλά ακόμα και στην πιο κακοφωτισμένη, κρύα και μίζερη πανεπιστημιακή αίθουσα. Για δέκα ανίκανους καθηγητές υπάρχει ένας ή μία που τιμά τη δουλειά. Που κάνει λειτούργημα, που προσφέρει στην κοινωνία κάτι εκατό φορές πάνω απ’ τον μισθό του/της, που το παλεύει και για μόνη επιβράβευση έχει την αγάπη των φοιτητών. Θα συναντήσεις, λοιπόν, τέτοιους που θα σε βοηθήσουν να μάθεις μερικά πράγματα. Θα σ’ εμπνεύσουν, θα σε κάνουν μία καλύτερη εκδοχή του παιδιού που ήσουν μπαίνοντας.
Οταν συμπληρώνεις το μηχανογραφικό να σκέφτεσαι ότι δεν είναι το τέλος του κόσμου. Είσαι δεκαοκτώ – τίποτα δεν είναι το τέλος του κόσμου. Σκέψου τι θέλεις να κάνεις, αν και στην πραγματικότητα δεν έχεις ιδέα τι θέλεις να κάνεις. Μαθαίνεις αν είσαι καλός σ’ ένα πράγμα κάνοντάς το. Και μαθαίνεις αν σου αρέσει να κάνεις κάτι, αφού καλά καλά περάσεις κάποιο χρονικό διάστημα επί το έργον. Και το πράγμα περιπλέκεται ακόμη περισσότερο, αν προσθέσεις και το εξής: δεν σημαίνει ότι πρέπει ντε και καλά να κάνεις αυτό στο οποίο είσαι καλός/καλή, αν δεν αντλείς καμία χαρά. Αυτό που θέλω να πω είναι ότι στην πραγματικότητα σου λείπει αναγκαία πληροφόρηση για την απόφαση που καλείσαι να λάβεις.
Μην τρελαίνεσαι, λοιπόν. Ιδέα δεν έχεις. Γι’ αυτό, αν μπορείς, πιάσε και καμιά δουλειά, εκεί προς το τέλος των σπουδών σου. Γενικώς μία σοφή τακτική θα ήταν να προσπαθείς να δουλεύεις ή να συναναστρέφεσαι άτομα που κάνουν μια δουλειά, για να δεις αν θα μπορούσες να την κάνεις κι εσύ, αν σου πάει ή αν βγάζει κανείς λεφτά απ’ αυτό το επάγγελμα. Ψάξε στο Διαδίκτυο να βρεις αληθινή πληροφορία για τους μισθούς. Μην ψάχνεις τα προπαγανδιστικά σάιτ των σχολών που λένε για αποκατάσταση και κουραφέξαλα, μπες και δες, για παράδειγμα, πόσα βγάζει ένας μηχανικός αεροσκαφών. Και, εάν είσαι κορίτσι, μην αποθαρρυνθείς για κανέναν λόγο να δηλώσεις μηχανικούς, πληροφορική κ.λπ.
Αλλά κυρίως δες εσύ πώς νιώθεις όταν κάνεις τη δουλειά – μη βγάλεις συμπέρασμα την πρώτη μέρα, δώσε λίγο χρόνο. Θυμάμαι έναν δάσκαλο στο Λύκειο που μου ’λεγε να μπω Νομική και μετά να γίνω συμβολαιογράφος. Πολλά λεφτά, είχε πει. Εγώ κουνούσα το κεφάλι και έλεγα οκέι, σιγά. Αλλωστε δεν ξέρεις καν τι αξία έχουν τα χρήματα όταν οι γονείς σου πληρώνουν την τροφή και τη στέγη σου. Στην πορεία έκανα παρέα με συμβολαιογράφους κι η δουλειά τους μού φάνηκε πολύ μακριά από εμένα. Αντίστοιχα, σ’ αυτές μπορεί να φαντάζει ψεύτικη ή επισφαλής η δική μου δουλειά. Χάρηκα, όμως, που ποτέ δεν είχα ακούσει εκείνο εκεί τον δάσκαλο. Θα ήμουν δυστυχισμένη. Αλλοι άνθρωποι θα ήταν δυστυχισμένοι, αν ζούσαν τη δική μου ζωή. Η πραγματική παγίδα, λοιπόν, με όλες τις επιλογές είναι ότι εσένα και μόνον εσένα αφορούν πραγματικά. Εσύ θα ξυπνάς κάθε πρωί, για να κάνεις τη δουλειά και μόνον εσύ θα ξέρεις αν την κάνεις με όρεξη.
Εχετε δει πολλούς ανθρώπους να πηγαίνουν στη δουλειά τους χαμογελαστοί; Δεν είναι μόνο οι μισθοί, οι ασφαλιστικές εισφορές κι άλλα τέτοια. Είναι και το γεγονός ότι πολλοί δεν διάλεξαν ποτέ πραγματικά αυτό που κάνουν. Τους φορέθηκε. Από τις προσδοκίες των άλλων, από μία στραβοτιμονιά, από την πίεση σ’ αυτήν τη χώρα «να βρεις σταθερή/σίγουρη δουλειά» και «πάνω στο πτυχίο σου»/ «να μπεις Δημόσιο»/να «τακτοποιηθείς».
Πόσο ζωηρή οικονομική ζωή μπορεί να ’χει μια τέτοια χώρα, αναρωτιέμαι. Μερικοί πέρασαν τη ζωή τους εγκλωβισμένοι στις προηγούμενες αποφάσεις τους, στη δήλωσή τους στο μηχανογραφικό, στον εαυτό που είχαν στα 18, αλλά εσύ δεν χρειάζεται να είσαι σαν κι αυτούς, όλα θα πάνε καλά.
