Το καλοκαιρινό αντίστοιχο του αισθητικού αίσχους των τραπεζοκαθισμάτων της πόλης είναι οι ξαπλώστρες/σκαμπό στη θάλασσα. Κι όταν λέω στη θάλασσα εννοώ σχεδόν μέσα. Πας να κάνεις μια βουτιά και πρέπει να παραμερίσεις κάποιον που πλήρωσε και θέλει να απολαύσει το κλαμπ σάντουιτς και την μπίρα του με τα πόδια μες στο νερό. Πολλοί Ελληνες δεν θα φτάσουν μέχρι τη θάλασσα φέτος, δεν έχουν την άνεση.
Στις παραλίες, ωστόσο, κρατούν ακόμη κάποιες γωνίτσες όπου ήσυχοι ηλικιωμένοι απλώνουν τα καρεκλάκια τους πλάι στα αρμυρίκια. Στην προετοιμασία τους για να έρθουν στη θάλασσα διαβάζω την απόφασή τους να μην τρέψουν το μπάνιο τους σε γιορτή κατανάλωσης. Εχουν μαζί τους φρούτα και παγωμένα νερά, πετσέτες και κάποιο τάβλι ή εφημερίδα. Πορεύονται ήσυχα, δεν ακούνε μουσική και όταν κολυμπούν, μιλάνε σιγανά, σαν να σέβονται έως και τα ψάρια γύρω τους. Τα σώματά τους, με εμφανή τα σημάδια του χρόνου, αψηφούν τις συνηθισμένες ιεραρχίες που αναπτύσσονται στις παραλίες: όμορφοι μέσα στο τοπίο με τις ρυτίδες τους και το κρεμασμένο δέρμα είναι μία υπόσχεση πως δεν χρειάζεται τα πάντα να γίνονται αγώνας επικράτησης, κατανάλωσης και επιβολής.
Πλάι σ’ αυτές τις εικόνες απίστευτης γλυκύτητας, όμως, μπορεί να βρει κανείς στις παραλίες σημάδια υποχώρησης της δημοκρατικότητάς τους. Από σπίτια που κλείνουν την πρόσβαση μέχρι τερατώδη τροχόσπιτα και αμάξια που σχεδόν παρκάρουν μέσα στο νερό μέχρι τα θορυβώδη μπιτς μπαρ. Το νερό φτύνει προς την παραλία σκουπίδια και συσκευασίες, ο αέρας παίρνει από τα τραπέζια τσιγάρα και καφέδες και τα ρίχνει στη θάλασσα, οι ομιλίες σκεπάζονται από τα κλαπατσίμπαλα. Κι ύστερα είναι αυτά τα τεράστια τζετ, με την ανοικονόμητη κατανάλωση ενέργειας, που πλησιάζουν στις παραλιούλες λες κι είναι να τις καταπιούν.
Από τους «οικολόγους»-τζαμπατζήδες των κάμπινγκ, που δεν έχουν την παραμικρή έγνοια για τη φύση και τρέπουν τη θάλασσα σε προσωπικό τους νεροχύτη, μέχρι τα κότερα, τα πλοία και τις βάρκες των τουριστών που πάνε να κολυμπήσουν στα πιο απρόσιτα μέρη και αφήνουν τα ίχνη τους, η μόλυνση απλώνεται σαν λεκές πάνω στο κοινό αγαθό που κάνει την Ελλάδα αυτό που είναι. Τα λύματα κι ο θόρυβος από αυτά τα υπερμεγέθη πλωτά ή παραθαλάσσια διασκεδαστήρια καταπίνουν το τοπίο. Αφαιρούν από τη δημοκρατικότητα του μέρους, δίνουν μία εντύπωση ασυδοσίας και ιεράρχησης στον χώρο.
Η εμπειρία της ακρόασης του φλοίσβου, το ξάπλωμα δίπλα σε ελιές και καλάμια δεν είναι αγαθό πολυτελείας για τους κατοίκους της χώρας, είναι η παράδοσή τους, παλιά συνήθεια. Δεν γίνεται να εκτοπιστούν οι κάτοικοι από το τοπίο τους, το περιβάλλον τους και τον ίδιο τους τον τόπο, για να γίνει χώρος για «επιχειρήσεις» που θα καταβροχθίσουν τη φύση γύρω τους. Δεν γίνεται η πρόσβαση στη θάλασσα να είναι ακριβή (με όλες τις σημασίες της λέξης).
Διαβάζω (στο bbc) ότι η Κοπεγχάγη φέτος το καλοκαίρι δίνει κίνητρα στους τουρίστες, για να μαζέψουν σκουπίδια και να μετακινούνται με τα Μέσα. Αλλά και η Γερμανία τα προηγούμενα καλοκαίρια έδινε κίνητρα, για να μετακινηθεί κανείς εντός της χώρας με το αργό τρένο. Σε άλλα μέρη, στο πλαίσιο νομικού ακτιβισμού, κατατίθενται αγωγές κατά των Αρχών για παράλειψη προστασίας του ωκεανού και λήψης έγκαιρων μέτρων συντήρησης της ζωής του βυθού.
Η Ελλάδα, απ’ την πλευρά της, προτρέπει ντόπιους και τουρίστες να ενταχθούν στη χρεοκοπημένη, αλλά αθάνατη, ελληνική νοοτροπία της κατανάλωσης. Δεν έχει χώρο για οικολογικές μετακινήσεις. Με το αμάξι πρέπει να φτάνει κανείς στη θάλασσα κι εκεί να πληρώνει διαρκώς ποτά, καφέδες, τρόφιμα, ακόμη και εισιτήριο, για να κάνει μπάνιο κάπου καθαρά και περιποιημένα. Ούτε λόγος, φυσικά, για ατομικές πρωτοβουλίες του στυλ συγκομιδή σκουπιδιών και άλλα τέτοια ρομαντικά. Αναρωτιέμαι, όμως, υπάρχει κάτι πιο όμορφο απ’ το να περιφέρεσαι χωρίς gps με το ποδήλατο ή τα πόδια ώσπου να προβάλει κάποια παραλιούλα; Υπάρχει ανώτερη αίσθηση απ’ αυτό το κολύμπι στο κρύο νερό μετά την ποδηλασία στον ήλιο; Και γιατί να μην καθαρίσεις έναν χώρο που εν μέρει, σ’ ένα μικρό μικρό ποσοστό, σου ανήκει κι εσένα;
