Στη διάρκεια της χρονιάς πραγματοποιήθηκαν μεγάλες διαδηλώσεις στη Γερμανία κατά της νεοναζιστικής AfD. Χιλιάδες κόσμου κούνησαν σημαίες της E.E. πλάι σε σημαίες του αντιφασιστικού αγώνα, πλάι στη σημαία του Ουράνιου Τόξου. Η AfD πλέον κατόρθωσε να βρει τα «πατήματά» της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, χάρη στην ψήφο των Γερμανών πολιτών. Οι διαδηλώσεις εναντίον της ήταν εντυπωσιακού μεγέθους. Οι άνθρωποι ουσιαστικά διαδήλωναν κατά της επιστροφής στις πιο σκοτεινές ιδέες του περασμένου αιώνα.
Οι συγκεντρώσεις αυτές δεν ήταν για το τίποτα, γιατί η δημοκρατία είναι αγώνας διαρκής, δεν τελειώνει και δεν αρχίζει στην κάλπη. Η δημοκρατική εγρήγορση είναι αναγκαία, αν δεχθούμε πως υπάρχει στην Ευρώπη μία συμπεριφορική αποχαλίνωση, με την εξής έννοια: Ευρωπαίοι πολίτες δεν ντρέπονται να πουν αυτά που στο παρελθόν θεωρούνταν τεράστια ταμπού. Τώρα, δεν ντρέπονται να φανούν γραφικοί αντισημίτες, ρατσιστές ή απλώς ακροδεξιά τρολ στο Διαδίκτυο. Δεν φοβούνται να τραγουδήσουν «Εξω οι ξένοι από τη Γερμανία», εάν ο dj βάλει το χιτ. Δεν ντρέπονται να ανταλλάξουν αντιμεταναστευτικά memes στην αλλόκοτη ομάδα με ομοϊδεάτες τους στο Viber. Δεν ντρέπονται ν’ ασκήσουν εξουσία πάνω σε άλλους με μόνο όπλο τη γερμανική τους καθαρότητα και την υπεροχή που τάχα αντλούν εξ αυτής. Σκέτη φρίκη!
Παρά τα «ουφ» με το αποτέλεσμα στη Γαλλία, το γεγονός παραμένει: πολλοί Γάλλοι, τεράστια νούμερα, ελκύονται από ιδέες που θεωρούσαμε χαμένες στα βάθη του χρόνου και της Ιστορίας, κάπου σβησμένες από τη σύσταση της Ενωσης του Ανθρακα και Χάλυβα. Δεν είναι μόνο η Γερμανία και η Γαλλία, φυσικά, που αγκαλιάζουν αντισημιτισμό, ρατσισμό και αντιδραστικότητα. Και στη χώρα μας τα εβραϊκά νεκροταφεία είναι τόποι βανδαλισμού ή απλώς παραίτησης και αδιαφορίας, ενώ, αν θέλει κανείς να πληροφορηθεί εκτενώς για τους Εβραίους των Ιωαννίνων, των Τρικάλων, της Θεσσαλονίκης που χάθηκαν μέσα στη ναζιστική παράκρουση, καλό θα ήταν να επιχειρήσει ένα ταξίδι στη Γερμανία και την Πολωνία. Να πω, ωστόσο, για να είμαι δίκαιη, ότι βιβλία για τον αντισημιτισμό και το Ολοκαύτωμα έχουν βγει πολλά και στη χώρα μας, και εξαιρετικά. Ο κόσμος, όμως, μοιάζει να πείθεται ακόμη από θεωρίες συνωμοσίας που αφορούν τους Εβραίους ή γενικά να δυσκολεύεται να κρύψει την καχυποψία του απέναντι στους Εβραίους.
Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Για τα Θεμελιώδη Δικαιώματα, η Ευρώπη βρίσκεται εν μέσω «κύματος αντισημιτισμού». Στη Γαλλία παρατηρείται έξαρση των αντισημιτικών ενεργειών (πάνω από 1.000 από τον Οκτώβριο). Στη Γερμανία έχει τονωθεί, σύμφωνα με την ίδια Υπηρεσία, το «αντιεβραϊκό αίσθημα», ενώ παράλληλα ο κόσμος αισθάνεται πως η κυβέρνηση, έχοντας υιοθετήσει μία ευρεία ερμηνεία του όρου «αντισημιτισμός», δεν επιτρέπει την ελεύθερη έκφραση σχετικά με τον πόλεμο στη Γάζα. Εκρηκτικό μείγμα όπου έντονα συναισθήματα δεν εκτονώνονται μέσω της άσκησης της ελευθερίας του λόγου. Η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία καλεί τα κράτη-μέλη να λάβουν μέτρα για την προστασία συναγωγών, σχολείων και άλλων σημείων συνάντησης της εβραϊκής κοινότητας (Guardian, Europeans are experiencing a wave of anti semitism). Μία τέτοια σύσταση είναι από μόνη της ανατριχιαστική.
Πλάι σ’ όλα αυτά η άνοδος της ακροδεξιάς θα παράσχει την ψευδή εσωτερική νομιμοποίηση, το πρόσφορο ψυχικό υπόβαθρο για την καχυποψία ή και το μίσος κατά των Αράβων. Και η καχυποψία δεν σταματάει ποτέ στον πρώτο σταθμό. Αυτή η επάνοδος της σαγήνης της ανωτερότητας του γαλλικού ή του γερμανικού έθνους δεν θ’ αργήσει να γίνει σκέτος ρατσισμός προς οτιδήποτε δεν είναι «γνησίως» γαλλικό ή γερμανικό, αν δεν υψωθούν εσωτερικές αντιστάσεις μέσα σε κάθε κράτος-μέλος της Ε.Ε.
Υπάρχει μία ταινία του Φατίχ Ακίν που πραγματικά δεν την προτείνω σε κανέναν, γιατί είναι απίστευτα σιχαμερή και βίαιη, το «Χρυσό γάντι». Είναι μία από τις πιο τρομακτικές ταινίες που έχω δει ποτέ (την έχει το Ertflix, αλλά, στα σοβαρά, μην τη δείτε). Τέλος πάντων, η ταινία ακολουθεί τα έργα και τις ημέρες ενός ψυχανώμαλου αλκοολικού δολοφόνου στο Αμβούργο. Ο τύπος έχει καθαρίσει κάμποσες ηλικιωμένες πόρνες και τις έχει κρύψει στο ντουλάπι του. Οποτε κάποιος διαμαρτύρεται για τη μυρωδιά, ο δολοφόνος τα ρίχνει στους «Ελληνες» του κάτω ορόφου, μία ήσυχη οικογένεια που μαγειρεύει ελληνικά πιάτα και τα απολαμβάνει με τους φίλους της. Ακόμα και προς το τέλος της ταινίας, λίγο πριν πιαστεί το κτήνος, η γειτονιά υποψιάζεται πως για τη βρώμα φταίνε οι Ελληνες που κάνουν σούπες μ’ αρνί κι έτσι ακόμη και μέσα σε μία αληθινά κτηνώδη ταινία ο Φατίχ Ακίν μάς υπενθυμίζει με χιούμορ πόσο βαθιά ριζωμένος είναι ο ρατσισμός στην Ευρώπη. Γιατί να πιστέψεις μία φιλήσυχη οικογένεια που κοιτάει τη δουλειά της και μεγαλώνει το παιδί της, όταν υπάρχει η μαρτυρία του Γερμανού ψυχάκια που, όμως, αρθρώνει λόγο χωρίς προφορά;
