«Αλλαγή» ήταν το σύνθημα της καμπάνιας των Εργατικών. Συλλογικές μεταβολές συντελούνται στη χώρα, αλλά και τροποποιήσεις στην καθημερινότητα της πρωθυπουργικής οικογένειας. Η τετραμελής οικογένεια Στάρμερ, η γάτα και ο σκύλος τους μετακομίζουν απρόθυμα από το χαλαρό Κέντις Τάουν στo αυστηρό Ουεστμίνστερ για να συναντήσουν τον γάτο Λάρι, ένοικο εδώ και δεκατρία χρόνια, στο νούμερο 10 της Ντάουνινγκ Στριτ.
Γνωρίζουμε για τον πρωθυπουργό ό,τι δεν έχει βαρεθεί να επαναλαμβάνει, ο πατέρας του κατασκευαστής εργαλείων σε εργοστάσιο και η μητέρα του νοσοκόμα που νοσούσε από τη σπάνια ασθένεια Stills. Μεγαλωμένος σ’ ένα σπίτι στο Σάρι όπου εσωτερικά έμοιαζε με οικοδομή και τα χρήματα δεν περίσσευαν πάντα για την εξόφληση του τηλεφωνικού λογαριασμού. Φοίτησε σε κρατικό σχολείο, αποφοίτησε από το Λιντς και την Οξφόρδη με πτυχίο Νομικής
Πήρε το όνομά του από τον ιδρυτή του Εργατικού Κόμματος Κιρ Χάρντι και τον τίτλο σερ για τις υπηρεσίες του στον νόμο και στην ποινική δικαιοσύνη. Ενίοτε πίνει μπίρες, παίζει ποδόσφαιρο παιδιόθεν, γιατί στα διαλείμματα δεν μπορούσε να συμμετέχει στις κουβέντες για τις τηλεοπτικές εκπομπές, είναι άθεος –ελάχιστα σημαντικό στη χώρα όπου το 37% τικάρει το κουτί «καμία θρησκεία»– και, ουσιαστικότερο, είναι οπαδός της Aρσεναλ.
Με μια προφορά ακατάταχτη, παλεύει για λίγη ποίηση στον προφορικό λόγο, «και τώρα μπορούμε να κοιτάξουμε μπροστά, να περπατήσουμε το πρωί, στην ηλιοφάνεια της ελπίδας». Στα αυτιά μου ηχεί ως πηγαία ποίηση όταν είναι ο εαυτός του και λέει «θα βαδίσω ελαφρύτερα πάνω στις ζωές σας». Eστω κάπως μακάβρια, αυτό που εννοεί είναι «δεν θα σας απασχολώ συνέχεια» ή «δεν θα πολυμπλεχτώ στα πόδια σας», λόγια ενός πραγματιστή αρχηγού που γνωρίζει ότι τα τελευταία χρόνια η χώρα έχει κουραστεί από το δράμα της.
Το Εργατικό Κόμμα μού αρέσει, αφήνει το δράμα, σπάει το καλούπι και προσθέτει τραύμα και αυθεντικότητα κανονικής ζωής. Αν η κάθε χώρα παράγει τη δική της ελίτ, ίσως μόνο στην Αγγλία (και στη Γαλλία όπου η ENA έχει εκπαιδεύσει τέσσερις από τους έξι τελευταίους προέδρους) το πολιτικό προσωπικό είναι μια κάστα βγαλμένη από το ίδιο εκπαιδευτικό και κοινωνικό εκμαγείο. Τρία οικοτροφεία (Ιτον, Χάροου, Ουίντσεστερ), ένα πανεπιστήμιο (Οξφόρδη) και ένα δίπλωμα (PPE – Φιλοσοφία, Πολιτική, Οικονομικά) διοχετεύουν, εδώ και αιώνες, πολιτικούς στο κεντρικό Λονδίνο και προμηθεύουν ηγεσία και έπαρση, με λίγη άποψη το πρώτο και περισσότερο από ένστικτο το δεύτερο.
Παρότι η χώρα για τις μόνες αλλαγές που ανυπομονεί είναι οι ίδιες που προσδοκούσε και στο παρελθόν –συντομότερες λίστες αναμονής στο ΕΣΥ, χειρισμός της μετανάστευσης, λύση του στεγαστικού– το 80% του πολιτικού προσωπικού που καλείται να δώσει λύση στα παραπάνω προέρχεται από την κρατική εκπαίδευση, είναι άνθρωποι γαλουχημένοι στη ζωή, αντιλαμβάνονται το απλό, αυτό που δεν αντιλαμβάνονται όσοι μεγάλωσαν με προνόμια, πώς είναι να μην έχεις προνόμια.
Το 2022 ο ηγέτης των Εργατικών έβαλε τρεις λέξεις στον λόγο του, τα θεμέλια του συμβολαίου: ασφάλεια, ανάπτυξη και σεβασμός.
Την υπ. Παιδείας Μπρίτζετ Φίλιπσον την ανέθρεψαν τα επιδόματα και δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα της. Η γιαγιά του υπ. Υγείας Γουές Στρίτινγκ αποφυλακίστηκε για να γεννήσει τη μητέρα του και κατόπιν επέστρεψε στη ζόρικη φυλακή Χόλογουεϊ με τη νεογέννητη κόρη της. Ο υπ. Εξωτερικών Ντέιβιντ Λάμι, μεγαλωμένος στη δύσκολη περιφέρεια της Τότεναμ, αποχωρίστηκε τον αλκοολικό πατέρα του για ένα κρατικό οικοτροφείο, όπου διδάχτηκε τι σημαίνει εκφοβισμός όταν μοιράστηκε έναν κοιτώνα με 14 λευκούς. Βρήκε ανακούφιση στη σχολική χορωδία και διέξοδο στην υποτροφία που τον έστειλε στο Χάρβαρντ. «Είστε ρεαλιστής;» τον ρώτησε ένας δημοσιογράφος και ως απάντηση πήρε μια ερώτηση. «Φίλε, έχεις απέναντί σου έναν μαύρο, φτωχό γιο μεταναστών, που τώρα είναι υπ. Εξωτερικών, και τον ρωτάς εάν είναι ρεαλιστής;».
Υπάρχουν πολλές, αντίστοιχα ενδιαφέρουσες ιστορίες για αφήγηση στα επόμενα άρθρα. Στέκομαι τώρα στη δυσλειτουργικότερη των οικογενειών αυτή της αναπληρώτριας πρωθυπουργού Αντζελα Ράινερ. «Η παιδική μου ηλικία», είπε, «ήταν γεμάτη φόβο και απεγνωσμένα φτωχική». Μεγαλωμένη σε κρατικό διαμέρισμα στο Στόκπορτ, ήταν εκείνη που φρόντιζε, από την ηλικία των δέκα ετών, και απέτρεπε τις απόπειρες αυτοκτονίας της διπολικής μητέρας της. Μια μητέρα αναλφάβητη, που μια μέρα έφερε για φαγητό κονσέρβα για σκύλους. Η Ράινερ έμεινε έγκυος στα δεκαπέντε και άφησε το σχολείο στα δεκαέξι για να μεγαλώσει το παιδί της. Δήλωσε με ειλικρίνεια ότι «δεν είχα ποτέ εσωτερική ηρεμία, βασίστηκα μονάχα στον εαυτό μου». «Το χάος στη ζωή μου ήταν αυτό που με ώθησε να πετύχω. Οι φωνές, η απροβλεψιμότητα, το τραύμα, αυτή είναι η ζωή στην οποία έχω συνηθίσει και υπήρξαν κάποιες μέρες πολύ σκοτεινές…».
Λίγο σαν την εκδίκηση, το τραύμα χρησιμοποιείται καλύτερα από απόσταση ή, ακόμα καλύτερα, θα έλεγα, όταν είναι επεξεργασμένο. Πάντως, όταν λέει «υποτιμήστε με υπ’ ευθύνη σας» την πιστεύω. Δεν έχει πτυχίο από την Οξφόρδη, αλλά γνωρίζει από δομή της εξουσίας. Το έθεσε ωραία, «στα κτίρια της δημόσιας στέγασης υπάρχει ιεραρχία. Εμείς βρισκόμασταν χαμηλά ιεραρχικά. Αφομοίωσα τη διάταξη του συστήματος και έμαθα να διαβάζω ανθρώπους και προθέσεις. Δεν σπούδασα πολιτική, αλλά έχω μάστερ στη ζωή. Είμαι στο Κοινοβούλιο γιατί γνωρίζω πώς λειτουργούν οι κοινότητες. Πρέπει κάποιος να αντιλαμβάνεται ό,τι διατυπώνεται σε έναν λόγο, ό,τι δεν λέγεται και ό,τι διαδραματίζεται στο φόντο. Τα έμαθα όλα αυτά από νεαρή ηλικία γιατί έπρεπε να επιβιώσω».
Στο ίδιο συμπέρασμα είχε καταλήξει και ο Δαρβίνος: δεν επιβιώνει ο δυνατότερος, ούτε ο εξυπνότερος αλλά ο προσαρμοστικότερος στις αλλαγές. Υπάρχει κι ένα ρητό, ιδέα δεν έχω ποιος το είπε, ας πούμε ότι το είπε ο Ναπολέοντας: «Για να καταλάβεις τον άνθρωπο, αξίζει να κοιτάξεις τι συνέβαινε στον κόσμο όταν ήταν είκοσι χρόνων». Στην Αγγλία της ενηλικίωσης του Στάρμερ διεξάγονταν μάχες: απεργιακές κινητοποιήσεις των σωματείων, ιδιωτικοποιήσεις, σφραγισμένα εργοστάσια. Αυτά στο φόντο, αλλά για να καταλάβεις τον άνθρωπο αξίζει να κοιτάξεις και τον μικρόκοσμο.
Οταν το εργοστάσιο Twinlock έκλεισε, ο άνεργος πατέρας Στάρμερ –φειδωλός πάντα στα λόγια– είπε στον γιο: «Πρέπει να φτιάχνουμε πράγματα, Κιρ, εάν δεν παράγουμε ποιο είναι το μέλλον της χώρας μας;». Κατόπιν αποτραβήχτηκε στον εαυτό του με αξιοπρέπεια και ταπεινωμένος. Είχε την αίσθηση πως ο κόσμος τον περιφρονούσε επειδή «δούλευε με τα χέρια του» H μητέρα του τον καθόρισε με τη δύναμη και την ανθεκτικότητά της. Της είχαν πει ότι δεν θα κάνει παιδιά, έκανε τέσσερα, της είχαν πει ότι δεν θα περπατήσει, περπάτησε μέχρι που της έκοψαν το πόδι. Σε κάθε πρόκληση, σκέφτεται εκείνη που τα κατάφερε. Το 2022, ο ηγέτης των Εργατικών έβαλε τρεις λέξεις στον λόγο του, τα θεμέλια του συμβολαίου: ασφάλεια, ανάπτυξη και σεβασμός. Καλή αρχή!
Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.
