Στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές στη Μεγάλη Βρετανία συνετρίβη το κόμμα των Συντηρητικών. Οι Εργατικοί με οριακή αύξηση του ποσοστού τους θριάμβευσαν σε έδρες. Είδαμε λεπτομερείς αναλύσεις και πάρα πολλά σχόλια. Κανένας όμως δεν σχολίασε το αποτέλεσμα σε συνάρτηση με τον εκλογικό νόμο που ισχύει εδώ και πολλά χρόνια στη Μεγάλη Βρετανία, που θεωρείται μία από τις πλέον δημοκρατικές χώρες του κόσμου. Ελάτε να αναλύσουμε το αποτέλεσμα για να βγάλουμε πολύ χρήσιμα συμπεράσματα.
Υπενθυμίζω ότι το εκλογικό σύστημα είναι πλειοψηφικό με μονοεδρικές περιφέρειες, όπου ο πρώτος στην περιφέρεια παίρνει τη μοναδική έδρα και οι υπόλοιποι τίποτα. Το πρώτο κόμμα με το 33,8% των ψήφων πήρε το 63,2% (411/650) των εδρών, δηλαδή πήρε 191 περισσότερες έδρες (bonus) που είναι κατά 86,8% περισσότερες από όσες αντιπροσωπεύει το ποσοστό των ψήφων του. Κανένας από τους χαμένους δεν διαμαρτυρήθηκε και κανένας δεν ζήτησε να εφαρμοστεί η Απλή και Αδολη Αναλογική, που μόνο απλή και άδολη δεν είναι. Επιπλέον, σχεδόν όλα τα κόμματα πλην του πρώτου πήραν πολύ λιγότερες έδρες σε σχέση με το ποσοστό των ψήφων τους. Μπορούμε να συνοψίσουμε αυτά που βλέπουμε στον πίνακα με μια φράση: «Winner takes all»!
Το εκλογικό σύστημα στη Μεγάλη Βρετανία έχει κι άλλες παρενέργειες. Ευνοεί τα τοπικά κόμματα. Για παράδειγμα, το Σιν Φέιν, που είναι ισχυρό στην Ιρλανδία, με 0,7% των εγκύρων πήρε 7 έδρες, δηλαδή το 1,1% των εδρών, ενώ η Μεταρρύθμιση με 14,3% των εγκύρων πήρε μόνο 4 έδρες, δηλαδή το 0,6% των εδρών!
Πάμε τώρα στα δικά μας. Στην Ελλάδα έχει επικρατήσει η άποψη ότι το εκλογικό σύστημα (Ε.Σ.) με το οποίο διεξήχθησαν οι πρόσφατες βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου 2023, είναι «ληστρικό» γιατί δίνει bonus στο πρώτο κόμμα μέχρι 50 έδρες. Πρόκειται για τη μεγαλύτερη παραπληροφόρηση που έχει γίνει ποτέ στην Ελλάδα και αυτό οφείλεται σε μεγάλο ποσοστό στους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους οι οποίοι συνεχώς μιλούν για το «bonus των 50 εδρών». Ελάτε να δούμε πώς λειτούργησε το Ε.Σ. στις πρόσφατες εκλογές. Ο υπολογισμός είναι εξαιρετικά απλός, αλλά ποτέ δεν έχει παρουσιαστεί στο ευρύ κοινό, ώστε οι πολίτες να έχουν την πραγματική εικόνα. Η Ν.Δ. συγκέντρωσε το 40,56% των εγκύρων και πήρε 158 έδρες. Οπως φαίνεται από τον πίνακα, αν είχαμε Απλή Αναλογική θα έπαιρνε 130 έδρες και κατά συνέπεια το πραγματικό bonus είναι μόνο 158 – 130 = 28 έδρες!
Κάτι ακόμη. Αφού οι 250 έδρες μοιράζονται αναλογικά, το Ε.Σ. με το οποίο έγιναν οι εκλογές της 22ας Ιουνίου 2023, είναι κατά 250 / 300 = 83,3% Απλή Αναλογική. Γιατί δεν είναι αρκετό;
Ο πρώτος είναι πρώτος και δικαιούται ένα λογικό bonus ώστε να κυβερνήσει, εφαρμόζοντας το πρόγραμμά του και όχι να υποχρεωθεί να συγκυβερνά με κάποια άλλα κόμματα με τα οποία μπορεί και να μην έχει καμία συνάφεια. Στο κάτω κάτω αξίζει να θυμηθούμε και τον δικό μας Αριστοτέλη: «Δεν υπάρχει τίποτα πιο άνισο από την ίση μεταχείριση των ανίσων…»
Παρακαλώ, συγκρίνετε τους δύο πίνακες. Η Ν.Δ. πήρε 21,9% περισσότερες έδρες από όσες αντιστοιχούν στο ποσοστό των ψήφων που συγκέντρωσε. Στη δημοκρατική Μεγάλη Βρετανία, οι Εργατικοί πήραν 86,8% περισσότερες έδρες (σχεδόν διπλάσιες) από όσες αντιστοιχούν στο ποσοστό των ψήφων τους! Αυτά, για να σταματήσουμε επιτέλους να μιλάμε για ληστρικά συστήματα που υποτίθεται νοθεύουν τη βούληση του λαού. Εμάς εδώ μας περισσεύει η Δημοκρατία, αλλά και η υποκρισία.
Ακόμα, παρατηρήστε τις διαφορές που προκύπτουν στα υπόλοιπα κόμματα. Στη Βρετανία είναι χαώδεις, ενώ στην Ελλάδα μας είναι αναλογικότερες. Αυτές προκύπτουν από πλειοψηφικό σύστημα και τις μονοεδρικές περιφέρειες. Προς Θεού, δεν ισχυρίζομαι ότι πρέπει να πάμε σε μονοεδρικές περιφέρειες, γιατί θα δημιουργούσαμε προβλήματα με τις μειονότητες. Αν και με λίγη φαντασία θα μπορούσαμε να τα ξεπεράσουμε, όπως έγινε με τις νομαρχιακές εκλογές, όπου ο Σωτήρης Κούβελας έβαλε το κατώφλι του 3% και δημιούργησε τις σύνθετες περιφέρειες, ώστε να ξεπεράσει το πρόβλημα αυτό.
Ενα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των μονοεδρικών περιφερειών είναι ότι καταργείται ο σταυρός προτίμησης (Σ.Π.), που αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία του ρουσφετιού.
Ενα από τα μεγάλα πλεονεκτήματα των μονοεδρικών περιφερειών είναι ότι καταργείται ο σταυρός προτίμησης (Σ.Π.), που αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία του ρουσφετιού. Ο Σ.Π. κάνει τους βουλευτές να βάζουν τον εαυτό τους πάνω από την παράταξή τους. Ακόμα βάζει τους υποψήφιους βουλευτές του ιδίου κόμματος να ανταγωνίζονται ο ένας τον άλλον, προκειμένου να εξασφαλίσουν την επανεκλογή τους. Εδώ ισχύει με το παραπάνω: «ο θάνατός σου, η ζωή μου». Τα τελευταία χρόνια είδαμε τις πλέον απίθανες μετακινήσεις βουλευτών, προκειμένου να βρουν στέγη για εκλογή. Αυτή είναι ίσως η πλέον αναγκαία μεταρρύθμιση που χρειαζόμαστε.
Πριν πάμε σε ένα άλλο σοβαρό θέμα των εκλογών, αξίζει να θυμηθούμε τι έγινε με την επιστολική ψήφο στις πρόσφατες ευρωεκλογές. Πιστεύω ότι η συμμετοχή ήταν ικανοποιητική παρά το γεγονός ότι οι Ελληνες είναι πάντοτε πολύ επιφυλακτικοί σε κάθε αλλαγή. Φαίνεται ότι το μέτρο εξυπηρέτησε πολλούς Ελληνες του εσωτερικού, οι οποίοι με την επιστολική ψήφο μπόρεσαν να ψηφίσουν από οποιοδήποτε σημείο της χώρας. Συνολικά ψήφισαν 178.588, από τους οποίους 136.451 αντιστοιχούν σε κατοίκους του εσωτερικού και 42.137 σε κατοίκους του εξωτερικού. Είμαι βέβαιος ότι μετά την πρώτη επιτυχημένη εφαρμογή της επιστολικής ψήφου, θα πρέπει το υπουργείο Εσωτερικών να αρχίσει τον σχεδιασμό, ώστε στις επόμενες βουλευτικές εκλογές, όποτε αυτές γίνουν, να υπάρχει η δυνατότητα της επιστολικής ψήφου. Προσωπικά, έχω εμπιστοσύνη στον υπουργό Θοδωρή Λιβάνιο γιατί είναι τεχνοκράτης, γνωρίζει καλά το θέμα των εκλογών και είμαι βέβαιος ότι θα επιτύχει. Του προσφέρω ένα μικρό βοήθημα: ίσως πρέπει να υπάρξουν αλλαγές στις διάφορες προθεσμίες που ισχύουν σήμερα.
Φύλαξα για το τέλος το πλέον δύσκολο θέμα. Διερωτηθήκατε ποτέ γιατί στις αυτοδιοικητικές εκλογές πρέπει να ψηφίζουμε σε δύο Κυριακές; Υποτίθεται ότι αυτό έγινε για να έχει ο δήμαρχος ισχυρή πλειοψηφία, ώστε να μπορεί να διοικήσει τον δήμο του. Εχουμε βάλει κάτω τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα των δύο Κυριακών; Το κυριότερο μειονέκτημα των δύο γύρων, που κανένας ποτέ δεν το συζήτησε, είναι το κόστος. Μια εκλογική Κυριακή κοστίζει στην ελληνική οικονομία μερικές εκατοντάδες εκατομμύρια. Το άμεσο κόστος του υπουργείου Εσωτερικών είναι περίπου 100 εκατ. ευρώ. Το έμμεσο κόστος είναι πολύ μεγαλύτερο: εκλογικές άδειες, πρόσθετες μετακινήσεις, χρόνος, σπατάλη καυσίμων, σπατάλη εκλογικού υλικού κ.ά. Ειδικά οι εκλογικές άδειες κοστίζουν πολύ γιατί κάποιος που θα φύγει για να πάει εκεί που ψηφίζει, δεν πρόκειται να γυρίσει τη Δευτέρα, αν φυσικά υπάρχει δεύτερος γύρος.
Για μένα υπάρχει ένας πρόσθετος πολύ σημαντικός λόγος που οι εκλογές σε δύο γύρους «αλλοιώνουν» το αποτέλεσμα. Το ρήμα μπήκε σε εισαγωγικά γιατί δεν βρίσκω άλλο καταλληλότερο. Εξηγούμαι. Η γνήσια έκφραση των ψηφοφόρων εκδηλώνεται στον πρώτο γύρο των εκλογών. Αν δεν επιτευχθεί το απαιτούμενο ποσοστό για την εκλογή του τοπικού άρχοντα πάμε σε δεύτερο γύρο. Στην περίπτωση αυτή αρχίζουν οι ιερές, αλλά και οι ανίερες συμμαχίες. Ουσιαστικά, μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου γύρου γίνεται ένα «νταραβέρι» άνευ προηγουμένου.
Το είδαμε στις πρόσφατες αυτοδιοικητικές εκλογές του 2023. Μεταξύ πρώτης και δεύτερης Κυριακής έγιναν τέτοιες ανακατατάξεις που είναι πολύ δύσκολο να ερμηνευθούν. Μάλλον είναι πολύ εύκολο να ερμηνευθούν με μια προϋπόθεση: ότι όλοι συνωμότησαν για να κοντύνουν τη Ν.Δ. Ειδικά στον Δήμο της Αθήνας, ο καλός μου φίλος Γιάννης Αναστασάκος, διδάκτωρ Στατιστικής, σε δημοσίευμά του στο «Βήμα» (5.12.2023), τεκμηρίωσε επιστημονικά ότι: […] είναι εντυπωσιακή η καθολικότητα του φαινομένου Δούκα. Ψηφοφόροι τριών συνδυασμών (Ζαχαριάδης, Σοφιανός, Ανταρσυα) συνεισφέρουν στη δύναμή του περισσότερο από 50% αθροιστικά. Και επιπλέον οι ψηφοφόροι Κασιδιάρη προσφέρουν περίπου το 10% της δύναμης Δούκα[…]. Πόσο γνήσιο αποτέλεσμα σας φαίνεται; Εμένα καθόλου!
ΥΓ.: Στην Τουρκία στις αυτοδιοικητικές εκλέγονται όλοι σε έναν μόνο γύρο. Μήπως πρέπει να μάθουμε κάτι από αυτούς; Αν ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, με 16 εκατ. κατοίκους, βγαίνει σε έναν γύρο γιατί εμείς χρειαζόμαστε δύο, ώστε να πετάμε χρήματα και να εκλέγουμε άρχοντες από «νταραβέρια»;
Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
