Τα κίνητρα του δράστη έχουν, ασφαλώς, ενδιαφέρον. Αλλά δεν έχουν σημασία. Είτε επρόκειτο για κάποιον φανατικό, που εννοούσε την απόπειρά του ως «πολιτική» πράξη είτε για κάποιον διαταραγμένο, που απλώς θέλησε λίγη αιματηρή δημοσιότητα, η ιστορική συγκυρία είναι που απονέμει νόημα στη βία.
Οι σφαίρες στο Μπάτλερ της Πενσιλβάνια δεν προκάλεσαν τον εμφύλιο αναβρασμό της αμερικανικής δημοκρατίας. Η χώρα βρισκόταν ήδη εδώ και χρόνια σε τροχιά μεγάλου διχασμού. Το θύμα της επίθεσης έχει πρωτοστατήσει στη δημιουργία αυτού του περιβάλλοντος. Εχει εμψυχώσει και καθοδηγήσει τον όχλο που εισέβαλε πριν από τρία χρόνια στο Καπιτώλιο, με διαθέσεις δολοφονικές. Εχει νομιμοποιήσει ομάδες ενόπλων, βρίσκοντάς τους «δίκιο». Εχει επανειλημμένως αναφερθεί στους πολιτικούς του αντιπάλους με όρους στερητικούς της ανθρώπινης ιδιότητας («αποβράσματα», «τρωκτικά», «εχθροί του λαού»). Το θύμα επένδυε ήδη πριν από την απόπειρα στη θυματοποίησή του. Εμφανιζόταν ενώπιον του ακροατηρίου του ως διωκόμενος, στόχος του βαθέος κράτους και του φιλελεύθερου κατεστημένου, στόχος των mediα. Το βέβαιο είναι ότι αυτή η ρητορική τώρα θα ενταθεί. Ο πολιτικός ανταγωνισμός θα εξακολουθήσει να παρουσιάζεται ως «μακελειό» – όπως είχε ορίσει την κατάσταση στη χώρα στην ορκωμοσία του, ήδη το 2017, ο 45ος Αμερικανός πρόεδρος. Η προεκλογική αντιπαράθεση θα λάβει ακόμη πιο έντονα πολεμικά χαρακτηριστικά – «fight, fight, fight», ήταν το ενστικτώδες μήνυμα. Κανένας ενδοιασμός. Καμία καταλλαγή. Γροθιά στο μαχαίρι.
Η φλέβα του εμφύλιου αίματος έρχεται από τα βάθη της αμερικανικής Iστορίας. Το σύστημα των θεσμικών εξισορροπήσεων που εξασφάλιζε στην ισχυρότερη δημοκρατία του κόσμου την πολιτική της σταθερότητα, συνυπήρχε με εξάρσεις βίαιων αντιπαραθέσεων, με πηγή –δηλωμένη ή κρυφή– τις φυλετικές διακρίσεις. Ο πολιτισμός της φιλελεύθερης Αμερικής έτρεφε πάντα στον κόρφο του την υποκουλτούρα της λατρείας των όπλων. Υπέθαλπε τη ρουτίνα της βίας, που μπορεί ανά πάσα στιγμή να αιματοκυλίσει ακόμη και μια τάξη δημοτικού σχολείου.
Είναι το 2024 ένα νέο 1968 για την αμερικανική ζωή;
Με αυτούς, τους χειρότερους δαίμονες της Αμερικής, χορεύει από την αρχή ο Τραμπ. Αυτούς ταΐζει, για να μείνει στον ρόλο του ισχυρού ανδρός που υψώνει την πυγμή του. Με αυτούς έφτιαξε την αρένα μέσα στην οποία βρέθηκε και ο ίδιος εκτεθειμένος.
Είναι το 2024 ένα νέο 1968 στην αμερικανική Ιστορία (;), ρωτάνε πολλοί, ανήσυχοι τα τελευταία εικοσιτετράωρα, θυμίζοντας τη χρονιά που οι δολοφονίες του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ και του Ρόμπερτ Κένεντι ακολουθήθηκαν από την εκλογή του Ρίτσαρντ Νίξον. Μπορεί να πυροδοτήσει η επίθεση στο Μπάτλερ μια αλυσίδα τρόμου –εκδίκησης και αντεκδίκησης– στους τελευταίους προεκλογικούς μήνες;
Στην ήδη αμφίρροπη αντιπαράθεση, η μία Αμερική ξέρει τι λέει. Το μήνυμά της είναι απλό: «Πολέμα!». Η άλλη Αμερική, που έχει το ιστορικό βάρος να αρθρώσει την έλλογη διέξοδο, είναι ζαλισμένη. Εγκλωβισμένη σε έναν γλωσσοδέτη.
