Δεν πρέπει να υπάρχει πιο άστοργος έπαινος. Να σε λιβανίζουν επειδή φεύγεις. Επειδή εισάκουσες τις εκκλήσεις ότι είσαι πια φυσικά ακατάλληλος για τη δουλειά. Ο Τζο Μπάιντεν υπέστη τα άχαρα εγκώμια που χαιρέτιζαν την έξοδό του σαν να τον νεκρολογούσαν. Η πατρίς ευγνωμονούσα τον αποσυρόμενο.
Ετσι, η απόφαση που μέχρι την Κυριακή παρουσιαζόταν ως αναγκαία και αναπόφευκτη, μετά την ανακοίνωσή της χαιρετιζόταν ως ηρωική. Ηταν όντως και τα δύο. Αναπόφευκτη ήταν από τη στιγμή που ο πρόεδρος δεν μπορούσε να διορθώσει την εικόνα του φθίνοντος 81χρονου, που δεν ελέγχει πια ούτε το βήμα του ούτε τη γλώσσα του. Ηρωική ήταν γιατί, χωρίς να έχει κανείς τη θεσμική ισχύ να τον εκπαραθυρώσει, ο Μπάιντεν έπρεπε να δείξει ότι διαθέτει ο ίδιος τη διαύγεια και το σθένος να λάβει μόνος του μια απόφαση κόντρα στον χαρακτήρα του.
Οι αντινομίες δεν σταματούν εδώ. Η αναγκαία έξοδος ήταν ταυτόχρονα και άδικη. Ο Μπάιντεν τα έκανε όλα σωστά. Διδάχθηκε από τα σφάλματα που επέτρεψαν την άνοδο του Τραμπ. Εφάρμοσε μια (όπως θα τη λέγαμε με ευρωπαϊκούς όρους) νεο-σοσιαλδημοκρατική ατζέντα, αναπροσανατολίζοντας την αμερικανική παραγωγή προς την πράσινη οικονομία και επενδύοντας στις υποδομές. Επανέφερε το κόμμα του στη στρατηγική της άμβλυνσης των ανισοτήτων, προσγειώνοντάς το από τη μεταφυσική των ταυτοτήτων. Και –ίσως το πιο σημαντικό– κατάφερε να προωθήσει μείζονες νομοθετικές παρεμβάσεις μέσα από το πολιτικό ναρκοπέδιο της τυφλής πόλωσης – όπως, ας πούμε, δεν το είχε καταφέρει ποτέ ο Μπαράκ Ομπάμα.
Η ιστορική σημασία μιας απόσυρσης.
Η τραγική ειρωνεία είναι ότι ο ίδιος αδυνατούσε να αρθρώσει πειστικά τα επιτεύγματά του. Ιδίως μετά το ντιμπέιτ, η αργή, διαρκώς θιγμένη φιγούρα του ήταν η πιο συντριπτική δυσφήμηση της θητείας του. Η αδυναμία επιδεινώθηκε από την τύχη του αντιπάλου του, ο οποίος αξιώθηκε την τέλεια αναπαράσταση της εμφυλιοπολεμικής «εκδίκησης» που επαγγέλλεται. (Αν η απόπειρα δολοφονίας είχε αποτύχει εντελώς αναίμακτα –χωρίς τις ψεκάδες αίματος στο πρόσωπο–, το επικοινωνιακό της αποτύπωμα δεν θα ήταν το ίδιο.)
Η απόφαση του Μπάιντεν, που συνιστά επανεκκίνηση του εκλογικού αγώνα, δεν ήταν τεκμήριο μόνο του δικού του πολιτικού μετάλλου. Ηταν και απόδειξη ότι στο περιβάλλον του μεγάλου αμερικανικού διχασμού, η μία παράταξη εξακολουθεί να διασώζει την πολιτική λειτουργία ενός δημοκρατικού κόμματος –με εσωτερική πολυφωνία και αυτοέλεγχο–, ενώ η άλλη έχει εξελιχθεί σε στρατό πειθήνιων ακολούθων, κουρδισμένων να λατρεύουν τον αρχηγό.
Η αυτοθυσία του Μπάιντεν δεν προεξοφλεί το αποτέλεσμα. Κάποιοι επιμένουν ότι άργησε – ότι όφειλε να είχε εξαρχής προστατεύσει την αμερικανική δημοκρατία και τη Δύση, απέχοντας από τη διεκδίκηση μιας δεύτερης θητείας. Το βέβαιο κέρδος είναι ότι τουλάχιστον σταμάτησε η υπνοβασία προς την άβυσσο. Δεν είναι λίγο.
