Πρέπει να είναι από τις πιο ανθεκτικές, καταστροφικές, εκδοχές της Μεταπολίτευσης. Αν σκεφτεί κανείς ότι από τη δεκαετία του 1980 που μεσουρανούσε –έως το πρώτο μισό του ’90– πουλούσε την ημέρα πάνω από 240.000 φύλλα. Μυθικά, για σήμερα, τιράζ. Αλλά και πάλι, μετά το κλείσιμο της εφημερίδας (2012), μπορεί να έλειψε το επίσημο όργανο του «αυριανισμού», η ίδια η συνθήκη του όμως είχε ριζώσει και καρποφορούσε πολλαπλασιαζόμενη, καθώς μετασχηματιζόταν και έπαιρνε διάφορες όψεις πολιτικής και κοινωνικής υποκουλτούρας.
Η «Αυριανή» δεν ήταν μόνο οι εμετικές επιθέσεις εναντίον του Μάνου Χατζιδάκι, τα ομοφοβικά σχόλια, οι «συκιές», οι «νενέκοι», οι «δωσίλογοι», οι φωτογραφίες «ντοκουμέντα» που «αποδείκνυαν» ότι ο Κώστας Μητσοτάκης ήταν άνθρωπος των ναζί, η Δήμητρα Λιάνη σε ιδιωτικές στιγμές, οι ψευδείς κατηγορίες που έπλητταν –αν δεν διέλυαν σε ορισμένες περιπτώσεις– ανθρώπους και υπολήψεις. Δεν ήταν μόνον ΠΑΣΟΚ ή εναντίον του ΠΑΣΟΚ· είχε φορτία πολύ πιο επώδυνα από το κιτς και διείσδυση μεγαλύτερη από την ηθική διάβρωση που, ασχημονώντας, πουλούσε. Ο,τι αργότερα χαρακτηρίστηκε εθνικολαϊκισμός, εκείνη την εποχή εξέφραζε εκατοντάδες χιλιάδες, χωρίς να σημαίνει ότι δεν προκαλούσε αποστροφή σε άλλους τόσους. Ενα έντυπο λαϊκό δικαστήριο, που κατήγγελλε και χλεύαζε, ξένους, ελίτ, «κουλτουριάρηδες», καθαγιάζοντας την επιθετική αμορφωσιά. Η διαπόμπευση ήταν ο στόχος και η επιτυχία του.
Προφανώς δεν ευθύνεται ο «αυριανισμός» για όλα τα κακώς κείμενα του μεταπολιτευτικού δημόσιου βίου. Καλό είναι όμως να μην πέφτουμε από τα σύννεφα κάθε φορά που πολιτικοί υιοθετούν τη γλώσσα του και τις μεθόδους του, βρίσκοντας, πάντα, ακροατήριο πρόθυμο και ήδη εξοικειωμένο ή καλλιεργώντας νέο. Να μην ξεχνάμε ότι ο αντιορθολογισμός και ο ιδιότυπος αντισυστημισμός δεν είναι νέες αφίξεις στην ελληνική πραγματικότητα. Την ίδια στιγμή οφείλουμε να δούμε τις μεγάλες αποστάσεις που έχουν διανύσει η κοινωνία και η πολιτική στον τρόπο αντίληψης και διαχείρισης των ανθρωπίνων σχέσεων. Το σύμφωνο συμβίωσης ή ο γάμος ομόφυλων ζευγαριών δεν θα είχαν καμία τύχη στην Ελλάδα των αρχών, ακόμη, του 21ου αιώνα. Για να μην αναφερθούμε σε πολιτικούς που θα προέτασσαν την γκέι ταυτότητά τους και θα εμφανίζονταν δημόσια με τον/τη σύντροφό τους.
Αν κάτι απομένει από τα, ανεξίτηλα, πρόσωπα του «αυριανισμού» είναι η διαρκής εχθροπάθεια και η καταπιεσμένη φιλεκδικία, η υποτίμηση του καλύτερου για να διευρύνεται ο ζωτικός χώρος του λιγότερο καλού, συχνά δε και των χειρότερων ενστίκτων. Ή μήπως συνηθίσαμε και πιστεύουμε ότι ο διαδικτυακός ή σοσιαλμιντιακός «αυριανισμός» είναι λιγότερο επικίνδυνος;
