Εδώ και λίγα χρόνια η συζήτηση έχει ανοίξει για τα καλά. Ξεκίνησε την πρώτη χρονιά μετά την καραντίνα, με αφορμή την τεράστια αύξηση των τιμών στα ακτοπλοϊκά και αεροπορικά εισιτήρια, καθώς και στο κόστος διαμονής, που έθεσαν «εκτός μάχης» (δηλαδή εκτός διακοπών) ένα σημαντικό κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας. Ακολούθησαν τα επόμενα χρόνια οι πρώτες φωνές από τις τοπικές κοινωνίες, που έβλεπαν την κατάσταση να αλλάζει: η τεράστια αύξηση του αριθμού των τουριστών (το φαινόμενο «revenge tourism») πολύ γρήγορα «γονάτισε» τις πιο δημοφιλείς περιοχές, όπως η Μύκονος και η Σαντορίνη, οι οποίες μπήκαν και στη διεθνή βιβλιογραφία για τα φαινόμενα υπερτουρισμού. Ακολούθησαν το ένα μετά το άλλο τα περισσότερα Κυκλαδονήσια και στη συνέχεια το μεγαλύτερο μέρος της νησιωτικής Ελλάδας.
Από το σταδιακό τέλος της οικονομικής κρίσης (περίπου το 2017-2018) ξεκίνησε και μια δεύτερη, παράλληλη εξέλιξη: η «εισβολή» του εγχώριου και (κυρίως) του διεθνούς real estate. Η αρχή μπορεί να έγινε από την Αθήνα, αλλά γρήγορα η ζήτηση απογειώθηκε και στα νησιά. Η εξέλιξη αυτή ήρθε να επιβαρύνει μια ήδη δύσκολη κατάσταση, την εξάπλωση των βραχυχρόνιων μισθώσεων (τύπου Airbnb), η οποία «αφαιρούσε» από την αγορά το ένα μετά το άλλο σπίτι. Στα νησιά, εκεί όπου ο γεωγραφικός χώρος είναι περιορισμένος, ο συνδυασμός των δύο δημιούργησε γρήγορα πολλά «παρατράγουδα», με γνωστότερο την αδυναμία των ανθρώπων να βρουν κατοικία προς μίσθωση.
Η τρίτη σοβαρή εξέλιξη ξεκίνησε και αυτή στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας: η υπερδόμηση. Νέοι (παράνομοι, αλλά ποιος ασχολείται…) δρόμοι δημιούργησαν πρόσβαση σε χωράφια, που αυτομάτως μετατράπηκαν σε οικόπεδα προς οικοδόμηση. Οι μεγαλύτερες εκτάσεις, που με την ισχύουσα νομοθεσία δεν μπορούσαν να κατατμηθούν και να χτιστούν, κατέληξαν στους μεγαλύτερους «παίκτες», που παίρνουν σειρά για την αδειοδότηση στρατηγικών τουριστικών επενδύσεων.
Τα νησιά, ιδίως οι Κυκλάδες, βρίσκονται σήμερα σε μια μεταβατική φάση. Οι ντόπιοι και όσοι τα αγάπησαν και τα επέλεξαν ως μόνιμο τόπο παραθερισμού τους βλέπουν πλέον το διακύβευμα: την απώλεια του τοπίου, την απώλεια της ταυτότητας. Ολα πωλούνται, όλα χτίζονται.
Απέναντι σε αυτή την κατάσταση, που εξαπλώνεται σαν λαίλαπα ακόμα και σε νησιά που άλλοτε θεωρούνταν «εναλλακτικά» ή «ιδιαίτερα», ή απομακρυσμένα, η κυβέρνηση μένει απαθής. Αρνείται να λάβει μέτρα για τον δραστικό περιορισμό της δόμησης στις εκτός σχεδίου περιοχές. Αρνείται να λάβει μέτρα για τον περιορισμό του Airbnb και την ανέγερση νέων ξενοδοχείων. Αρνείται να αυξήσει την απόσταση της νέας δόμησης από τις ακτές. Αρνείται να θέσει περιορισμούς στην κρουαζιέρα και στις μεγάλες τουριστικές επενδύσεις. Ολα επιτρέπονται. Και γι’ αυτό είναι πιθανό να μείνει στην ιστορία ως η κυβέρνηση που «παρέδωσε» τις Κυκλάδες στη δραματική αλλοίωσή τους.
