Η δημόσια εκπαίδευση είναι η βασική ελπίδα εξέλιξης για το μεγάλο μέρος της κοινωνίας και αυτή που διασφαλίζει τόσο την κοινωνική κινητικότητα όσο και την κουλτούρα αριστείας. Παρότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας έχει παραγάγει σημαντικό έργο για τη βελτίωση του δημόσιου σχολείου, εξακολουθούν να υπάρχουν παθογένειες δεκαετιών, οι οποίες υπονομεύουν την αναγκαία περαιτέρω ενίσχυσή του. Παραθέτω στη συνέχεια πέντε θεσμικές παρεμβάσεις, δίχως βαρύ οικονομικό αποτύπωμα, που θα μπορούσαν να βελτιώσουν αρκετά κρίσιμες αδυναμίες του εκπαιδευτικού μας συστήματος και να καλυτερεύσουν το δημόσιο σχολείο.
1. Ο σημαντικός θεσμός των Πανελλαδικών Εξετάσεων χρειάζεται ανανέωση, ώστε να έλθει πιο κοντά τόσο στα δεδομένα της σύγχρονης εποχής όσο και σε εκείνα του αύριο. Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος είναι η αναντιστοιχία γνώσεων των νεοεισαχθέντων φοιτητών και των γνωστικών απαιτήσεων της σχολής που εισάγονται, γεγονός που οδηγεί σε υπέρβαση του ορίου φοίτησης. Θα μπορούσαμε να εξετάσουμε τη διεξαγωγή των Πανελλαδικών Εξετάσεων στη Β΄ Λυκείου, ώστε στη Γ΄ Λυκείου οι μαθητές να προετοιμάζονται στην ύλη που θα αντιμετωπίσουν στο Α΄ έτος των πανεπιστημιακών τους σπουδών και μόνο, ανάλογα με τη σχολή εισαγωγής τους. Οσοι δεν επιθυμούν να ακολουθήσουν τον δρόμο των Πανελλαδικών, θα μπορούσαν να κατευθυνθούν άμεσα στην επαγγελματική κατάρτιση και να διαθέτουν επαγγελματικό τίτλο σπουδών επιπέδου 5 σε ηλικία 18 ετών (ή 19 για όσους απέτυχαν στις Πανελλαδικές), ώστε να ενταχθούν γρήγορα στην αγορά εργασίας. Παράλληλα, χρειάζεται να αντιμετωπιστεί δραστικά το άγος με τις απουσίες των μαθητών της Γ΄ Λυκείου, που διαλύει τις τάξεις μετά τα Χριστούγεννα.
2. Η ψηφιοποίηση του κράτους επιτρέπει την υλοποίηση μιας παλαιότερης πρότασης του κ. Στέφανου Μάνου. Τα στατιστικά στοιχεία από τις βαθμολογίες των Πανελλαδικών Εξετάσεων, ανά σχολική μονάδα, θα μπορούσαν να δημοσιοποιούνται και να αξιοποιούνται από την πολιτεία, ώστε να ξέρουμε ποια σχολεία δουλεύουν καλά και ποια όχι, παρότι το δείγμα είναι εν μέρει επηρεασμένο από κοινωνικούς παράγοντες.
3. Ως συνέχεια θα πρότεινα την ανάθεση της διεύθυνσης των λυκείων, που βρίσκονται στις χαμηλότερες θέσεις της κατάταξης, σε διευθυντές που έχουν αξιολογηθεί θετικά για το έργο τους. Μέχρι σήμερα, ουσιαστικά, ο καλύτερος διευθυντής επιλέγει το καλύτερο σχολείο, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολη η βελτίωση των υπόλοιπων εκπαιδευτικών μονάδων. Επιπλέον, θα βοηθούσε η ανάθεση εκπαιδευτικών καθηκόντων στα πιο αδύναμα σχολεία –πλήρως ή μερικώς– στους καλύτερους, βάσει αξιολόγησης, καθηγητές, ώστε να βελτιώσουν τους μαθητές. Φυσικά, εντός της περιφέρειας υπηρεσίας τους, ώστε να μην υπάρχει επιβάρυνση.
4. Είναι αναγκαία μια εκτεταμένη κρατική παρέμβαση με στόχο την αποκατάσταση, βελτίωση και συντήρηση των κτιριακών και ευρύτερων σχολικών υποδομών, καθώς η κατάστασή τους και κατά συνέπεια οι συνθήκες μέσα στις οποίες γίνονται τα μαθήματα εδώ και δεκαετίες απομειώνουν τη δυναμική των εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που εισαγάγαμε. Επιπλέον, καθώς πολλά σχολεία υστερούν στην υλικοτεχνική υποδομή και τον εξοπλισμό, θα ήταν αποτελεσματικό να θεσπίσει η πολιτεία σημαντικές φορολογικές εκπτώσεις σε επιχειρήσεις και φυσικά πρόσωπα που προσφέρουν δωρεές (σε χρήμα ή υλικά μέσα) στα σχολεία. Παράλληλα, ερευνητικός και εκπαιδευτικός εξοπλισμός που αποσύρεται από τα πανεπιστήμια χρήσιμο θα ήταν να δωρίζεται σε σχολεία που ενδιαφέρονται, κατά προτεραιότητα σε μη προνομιούχες περιοχές.
5. Χιλιάδες σχολικές μονάδες παραμένουν ερμητικά κλειστές τα απογεύματα και τα Σαββατοκύριακα, ενώ, κυρίως στις αστικές περιοχές, υπάρχει τεράστια έλλειψη χώρων. Η αξιοποίηση των σχολείων τα απογεύματα για άθληση και εκπαιδευτικά προγράμματα, τόσο για ανηλίκους όσο και για ενηλίκους, θα αποτελούσε οξυγόνο για τις γειτονιές. Παράλληλα, θα μπορούσε να θεσπιστεί οικονομική ή φορολογική επιβράβευση σε όσους εκπαιδευτικούς –των συνταξιούχων συμπεριλαμβανομένων– δεχτούν να προσφέρουν έργο σε τέτοια προγράμματα, πέραν του σχολικού ωραρίου.
Η δημόσια εκπαίδευση είναι το βασικότερο εργαλείο ανάπτυξης και κοινωνικής δικαιοσύνης και χρειάζεται όλοι, διαρκώς, να συνεισφέρουμε στην περαιτέρω αναβάθμισή της.
*Ο κ. Γιάννης Οικονόμου είναι βουλευτής Φθιώτιδας Ν.Δ., πρώην υπουργός.
