«Μόνον τρεις άνθρωποι έκαναν το “Μαρακανά” να σωπάσει με μία κίνηση: ο Φρανκ Σινάτρα, ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β΄ κι εγώ». Ποιος είναι αυτός ο θρασύς που βάζει τον εαυτό του δίπλα στον Φράνκι και σε έναν Πάπα; Είναι ο Αλσίντες Γκίτζια. Και τι έκανε αυτός ο άνθρωπος; Εβαλε το νικητήριο γκολ της εθνικής Ουρουγουάης στην εθνική Βραζιλίας στον τελικό του Μουντιάλ του 1950. Η 16η Ιουλίου 1950, η ημέρα του τελικού, θεωρείται η «Χιροσίμα της Βραζιλίας», μια αποφράδα ημέρα που ακόμα δεν έχει ξεχαστεί. Ο δε Βραζιλιάνος τερματοφύλακας, ο Μπαρμπόζα Νασιμέντο, με εξαιρετική απόδοση σε όλα τα προηγούμενα παιχνίδια, επειδή έφερε σημαντική ευθύνη για το γκολ –το δέχτηκε στην κλειστή γωνία– τιμωρήθηκε με την ισόβια ποινή του κοινωνικού αποκλεισμού. Λέγεται πως όταν μια ηλικιωμένη κυρία τον αναγνώρισε σε ένα κατάστημα, το 1970, είπε στο εγγονάκι της: «Τον βλέπεις; Αυτός είναι που κατέστρεψε τη Βραζιλία μας».
Αλήθεια, τι μπορεί να είναι αυτό που οδήγησε μια ολόκληρη χώρα σε ένα εθνικό πένθος; Γιατί ακόμα και σήμερα εκείνη την ημέρα όλοι οι Βραζιλιάνοι την έχουν καταχωνιάσει στα βαθύτερα κοιτάσματα της μνήμης τους; Ή να το θέσω διαφορετικά: το συμβάν, πλήρως απομαγευμένο, μπορεί να περιγραφεί ως εξής: Ενας δασύτριχος αθλητής κλώτσησε ένα δερμάτινο τόπι, που πέρασε μια γραμμή από ασβέστη. Και έμειναν τραγικά άφωνοι 200.000 Βραζιλιάνοι μέσα στο νεόδμητο γήπεδο και εκατομμύρια μέσα στα σπίτια τους. Γενικεύοντάς το, θέτω το ερώτημα: για ποιο λόγο εκατοντάδες εκατομμύρια πολίτες αφήνουν την κυριακάτικη οικογενειακή ησυχία τους και τρέχουν στα γήπεδα για να δουν την ομάδα τους; Το φαινόμενο δεν είναι μόνον φαντασιακό –το δέσιμο με τη φανέλα και ό,τι αυτή συμβολίζει– ούτε περιορίζεται στο αίσθημα του ανήκειν σε μια κοινότητα. Εχει να κάνει με την προσδοκία της χαράς. Με την προσμονή της βέβαιης νίκης, διότι για όλους αυτούς άλλο αποτέλεσμα δεν υπάρχει. Γι’ αυτό και η ματαίωσή της βιώνεται με τρόπο δραματικό. Οι Βραζιλιάνοι πίστευαν ότι ο τελικός ήταν διαδικαστικού χαρακτήρα, όμως ο Γκίτζια τους διέψευσε και αυτοί έπεσαν σε εθνική κατάθλιψη.
