Τι βλέπουμε άραγε όταν παρατηρούμε κάτι, και μάλιστα δημιουργημένο από νου και χέρια ανθρώπου και όχι από τη φύση; Κάτι πολύπλοκο και ιδεολογικό, κι ας ορκίζεται ο δημιουργός του ότι τιθάσεψε τα ιδεολογήματά του; Βλέπουμε, πρώτον, ό,τι επιλέγει να μας δείξει ο εικονοποιός, ενσωματώνοντας –με άλλοτε άλλη καλλιτεχνική πανουργία– το μήνυμα στις εικόνες, το σύνθεμα των οποίων παράγεται και διά της απόκρυψης ή της υποτίμησης, όχι «αντικειμενικά» και «ουδέτερα»· δεύτερον, αυτό που μπορούμε να δούμε βάσει της εν γένει παιδείας μας· τρίτον, ό,τι θέλουμε να δούμε, για να ικανοποιηθούν οι προκαταλήψεις μας· τέταρτον, αυτό που υπερπροσδιορίζεται από τα ιδεολογήματά μας.
Δεν υπάρχει πολλή φυσικότητα ή αθωότητα σε μια λειτουργία που μοιάζει φυσική και αθώα. Το μαρτύρησε και η ποτάμια τελετή έναρξης των Ολυμπιακών του Παρισιού, σκηνοθετημένη από τον Τομά Ζολί και καθοδηγημένη από τον ιστορικό Πατρίκ Μπουσερόν. Οι αξιολογήσεις της διχάστηκαν μεταξύ αποθέωσης και αγανάκτησης. Αγανακτισμένη η όπου γης Ακροδεξιά, συνασπισμένη με την Καθολική Εκκλησία, αναθεματίζει επιστρέφοντας στην προ Διαφωτισμού εποχή. Και παρουσιάζει ωρυόμενη τα «ευρήματά» της: «λιθοβολισμός του χριστιανισμού», «βεβήλωση του Μυστικού Δείπνου», «σατανισμός» «γκέι κιτς», «τσιρκο-πράιντ φιέστα». Μέχρι και υλοποίηση των «Πρωτοκόλλων της Σιών» ανακάλυψαν εκ νέου οι εξπέρ της συνωμοσιολογίας. Βεβαίως αποδείχτηκε προ πολλού ότι τέτοια «Πρωτόκολλα» δεν υπήρξαν ποτέ. Αυτό, όμως, ουδόλως επηρεάζει τους ιδεοληπτικούς. Μήπως οι ελληνοκάπηλοι έπαψαν να ομνύουν στην καθαρότητα των αρχαίων Ολυμπιακών, παρότι άλλα δηλούν οι Ζάνες, τα αγάλματα του Δία που κατασκευάζονταν με τα πρόστιμα που πλήρωναν διεφθαρμένοι αθλητές;
Ας αποφύγουμε, πάντως, την παγίδα. Ας μην οδηγηθούμε στην αποθέωση από αντίδραση στις ακροδεξιές κραυγές. Πολλές οι λαμπρές στιγμές της τελετής, τερπνά ανορθόδοξες και ευφυώς απελευθερωμένες, δεν έλειψαν όμως και οι αστοχίες στο αποσπασματικό εικονοαφήγημα, απαρτισμένο με ρητό στόχο την πρόκληση, που ενίοτε φάνταζε αυτοσκοπός. Μείζον πρόβλημα η υποβάθμιση των κατεξοχήν εορταζόντων, των αθλητών, σε πλωτά προσχήματα ελάχιστων δευτερολέπτων. Κι έτσι δεν είδαμε τον σημαιοφόρο Γιάννη Αντετοκούνμπο, για να χαρούμε οι πολλοί και να φρίξουν οι σεσημασμένοι. Οπως δεν ακούσαμε από κανέναν ολυμπίαρχο ή κρατικό ηγέτη πέντε λέξεις περί εκεχειρίας. Στην Παλαιστίνη και στην Ουκρανία κάτι θα ‘θελαν ν’ ακούσουν.
