Ο Τζακ Μα είναι Κινέζος μεγιστάνας, ιδρυτής της Alibaba. Μιλώντας κάποια στιγμή στο World Economic Forum, ρωτήθηκε τι θα πρέπει να διδάσκουν τα σχολεία σήμερα. Η απάντηση που έδωσε ήταν η τελευταία που περίμενε κανείς από τον τιμονιέρη μιας κατεξοχήν τεχνολογικής εταιρείας αξίας 200 δισ. δολαρίων: «Σπορ, μουσική, ζωγραφική και τέχνη».
Ανθρωποι που έχουν εντρυφήσει στην τεχνολογική εξέλιξη πιστεύουν ότι τα εκπαιδευτικά συστήματα τα οποία βασίζονται στη γνώση είναι πια ξεπερασμένα. Θεωρούν ότι, αν δεν αλλάξουν κατεύθυνση, σε 30 χρόνια από σήμερα θα έχουμε μπλέξει συνολικά ως ανθρωπότητα. Η βασική παραδοχή τους είναι ότι ο άνθρωπος δεν θα μπορέσει να ανταγωνιστεί τις μηχανές, οι οποίες θα είναι εξυπνότερες. Γι’ αυτό και θα πρέπει να επενδύσει σε όσα τον καθιστούν διαφορετικό από εκείνες.
Ζητούμενο για τον σύγχρονο άνθρωπο δεν είναι να ανταγωνιστεί την AI, αλλά να μάθει να τη χρησιμοποιεί. Αυτό είναι κάτι που εύλογα φοβίζει.
Οι δεξιότητες που απαιτεί η εποχή της τεχνητής νοημοσύνης είναι συζήτηση η οποία θα απασχολήσει πολύ τα χρόνια που θα ακολουθήσουν. Η άποψη ότι οι δάσκαλοι θα πρέπει να σταματήσουν να διδάσκουν γνώση ακούγεται αιρετική. Στόχος της όμως είναι να στρέψει την προσοχή στα λεγόμενα soft skills, δηλαδή σε ικανότητες όπως η ανεξάρτητη σκέψη, η ομαδική δουλειά, η έμφαση στις αξίες και η ενσυναίσθηση· στοιχεία που εξ ορισμού δεν μπορεί να διαθέτει ένας αλγόριθμος. Το πρόβλημα είναι ότι οι μαθητές στα ελληνικά σχολεία ακόμη αποστηθίζουν Ιστορία.
Σήμερα, ο καθένας είναι σε θέση να έχει άμεση πρόσβαση κυριολεκτικά σε οποιαδήποτε γνώση και πληροφορία· αρκεί να ξέρει να διακρίνει την αξιοπιστία της. Ζητούμενο για τον άνθρωπο δεν είναι να ανταγωνιστεί την AI, αλλά να μάθει να τη χρησιμοποιεί. Αυτό είναι κάτι που εύλογα φοβίζει. Ωστόσο, για να αντεπεξέλθει κάποιος στις αλλαγές που επιβάλλει η τεχνητή νοημοσύνη, δεν χρειάζεται απαραίτητα να είναι μηχανικός υπολογιστών ή επιστήμονας δεδομένων. Ομως μπορεί και πρέπει να έχει τη δυνατότητα αποτελεσματικής χρήσης των αντίστοιχων εφαρμογών, ως συνεργάτης και επόπτης τους, σε μια σειρά από τομείς και επαγγέλματα.
Σταδιακά, ο εργοδότης θα ενδιαφέρεται όλο και λιγότερο για το τι γνωρίζει ή έχει επιτύχει στο παρελθόν ο εργαζόμενος. Αντιθέτως, θα δίνει έμφαση στο πώς μπορεί να εφαρμόζει τη γνώση –η οποία θα προσφέρεται απλόχερα– σε έναν κόσμο όπου οι μηχανές θα εκτελούν πολλές από τις εργασίες στις οποίες παραδοσιακά είχε το μονοπώλιο ο άνθρωπος· αν και θα δημιουργηθούν εκατομμύρια θέσεις εργασίες που σήμερα δεν υπάρχουν, η ΑΙ θα αντικαταστήσει έως και 800 εκατ. θέσεις εργασίας μέχρι το 2030. Οι «ήπιες» δεξιότητες, η κριτική σκέψη και η προσαρμοστικότητα θα υπερβαίνουν την αξία της ίδιας της εκπαίδευσης, εκτός και αν αλλάξει ρότα.
