Είναι συνθήκη επιβίωσης ένα κράτος, ένας οργανισμός που εξυπηρετεί τα συλλογικά συμφέροντα ενός λαού, είτε πρόκειται για την κυβέρνησή του, είτε για άλλες δομές, να μπορεί να κατανοεί όχι μόνο το ειδικό βάρος και τις δυνατότητες που διαθέτει, αλλά να αντιλαμβάνεται και πώς γίνονται όλα αυτά αντιληπτά από τους γείτονές του.
Την Κυριακή ολοκληρώθηκε με έναν τρόπο απολύτως αναμενόμενο, ένα κεφάλαιο που άνοιξε με την προφυλάκιση του Φρέντη Μπελέρη τον Μάιο του 2023. Ενα κεφάλαιο το οποίο βρίσκει τον πρωθυπουργό της Αλβανίας Εντι Ράμα στην ευχάριστη θέση να μπορεί να πει ότι έβγαλε από τη μέση έναν ενοχλητικό –για τα τοπικά σχέδιά του στη Χειμάρρα– αντίπαλο, ενώ την ίδια στιγμή «έβγαλε γλώσσα» στην Ελλάδα, την πιο παλιά χώρα στο ΝΑΤΟ, και την Ε.Ε. σε μια περιοχή που ξεκινάει από το Αιγαίο και τελειώνει στη Βαλτική Θάλασσα. Κάποιοι θα περιγράψουν τη στάση Ράμα ως βαλκανικό «μικρομεγαλισμό», άλλοι όμως θα ισχυριστούν ότι αυτή ενθαρρύνεται από εξωτερικούς παράγοντες και, κυρίως, από την αίσθηση (ή ψευδαίσθηση) ότι η Ελλάδα είναι μια χώρα που «σηκώνει» τέτοιες επιδείξεις.
Στην περίπτωση της Ελλάδας δεν είναι άγνωστο ότι πολλοί από τους γείτονες έχουν ιστορικά απωθημένα. Κανένα από τα κράτη που έχουν χερσαία σύνορα με την Ελλάδα δεν έχει τη μακρόχρονη δημοκρατική και φιλελεύθερη πορεία της μέσα στους δυτικούς θεσμούς. Ως τις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Αλβανία ήταν μια τρύπα στον χάρτη, αποκομμένη από τον κόσμο, ενώ η σημερινή Βόρεια Μακεδονία εμφανιζόταν στο διεθνές προσκήνιο ως κράτος για πρώτη φορά με τις γνωστές ανιστόρητες αξιώσεις. Η Βουλγαρία, ιστορικός αντίπαλος της Ελλάδας, είναι η πλέον ευρωπαϊκή χώρα, και η Τουρκία είναι, βεβαίως, μια άλλη συζήτηση.
Είναι εντυπωσιακό ότι όλες οι βαλκανικές χώρες, από τη μικρότερη ώς τη μεγαλύτερη, έχουν στο επίκεντρο της ιστορικής θεμελίωσής τους (πραγματικής ή φαντασιακής) την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού. Παρ’ όλα αυτά, η επιρροή της Τουρκίας επεκτείνεται, και μάλιστα με τρόπο που καλύπτει όλα τα Βαλκάνια και μέρος της Κεντρικής Ευρώπης. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αντισταθμίσει την τουρκική επιρροή. Αυτή η ευκαιρία ήλθε και χάθηκε τη δεκαετία του ’90 και τις αρχές του 2000 όταν η οικονομική ευρωστία της Ελλάδας δεν αξιοποιήθηκε βάσει κάποιου εθνικού σχεδίου, αλλά για να αυγατίσουν τα πρόσκαιρα κέρδη τους όλοι όσοι βρέθηκαν στα βράχια, μαζί με την υπόλοιπη χώρα, την περίοδο 2008-2010.
Ο κόσμος διανύει μια φάση εσωστρέφειας των μεγάλων και συνακόλουθης αναταραχής στις περιφέρειες. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που μόνο να χάσει έχει από μια τέτοια κατάσταση. Απαιτούνται αντανακλαστικά.
