Ρώτησα κάποτε ένα σημαντικό στέλεχος του αμερικανικού φιλοϊσραηλινού λόμπι ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας. Μου απάντησε ωμά και καθαρά: «Ο φόβος». Δεν κατάλαβα, ομολογώ, τι εννοούσε στην αρχή, αλλά μετά συνειδητοποίησα ότι μιλούσε για το πώς ο μύθος του φιλοϊσραηλινού λόμπι βασίζεται ακριβώς στην ικανότητά του να κάνει τους αντιπάλους του να φοβούνται. Πολύ πριν από τον πόλεμο στη Γάζα, το AIPAC και άλλες ισχυρές οργανώσεις επέλεγαν υποψηφίους που ήταν επικριτικοί απέναντι στο Ισραήλ και τους ισοπέδωναν, για λόγους παραδειγματισμού.
Ο πόλεμος στη Γάζα έχει φέρει τα πάνω κάτω στις ΗΠΑ. Ολο και περισσότεροι πολιτικοί, πανεπιστημιακοί και άλλοι ασκούν σφοδρή κριτική στον Νετανιάχου και στο Ισραήλ. Το επιχείρημα πως όποιος συμμερίζεται τέτοιες απόψεις είναι αυτομάτως «αντισημίτης» έχει αποδυναμωθεί πολύ.
Ενα μεγάλο ταμπού έχει σπάσει και, βέβαια, έχει οδηγήσει, όπως συμβαίνει πάντοτε σε αυτές τις περιπτώσεις, σε ακραίες συμπεριφορές και κριτικές από την άλλη πλευρά. Σημασία έχει, όμως, ότι το ταμπού έσπασε, Αμερικανοί που διαμορφώνουν τον δημόσιο λόγο εκστομίζουν απόψεις που μέχρι πριν από μερικά χρόνια θα διατύπωναν μακριά από κάμερες και μαγνητόφωνα.
Το φιλοϊσραηλινό λόμπι συνεχίζει, πάντως, να δίνει τις μάχες του και να προσπαθεί να δημιουργήσει αναχώματα στο τσουνάμι της κριτικής. Το έχει καταφέρει δύο φορές τους τελευταίους μήνες, όταν επέλεξε δύο βουλευτές, τον Τζαμάλ Μπόουμαν στην πολιτεία της Νέας Υόρκης και την Κόρι Μπους στο Μιζούρι. Η Μπους ήταν μία από τις πρώτες Αμερικανίδες πολιτικούς που πρότειναν δημοσίως την επιβολή εκεχειρίας στη Γάζα. Εχασε τις προκριματικές εκλογές του Δημοκρατικού Κόμματος επειδή το λόμπι αποφάσισε να ξοδέψει γύρω στα οκτώ εκατομμύρια δολάρια για να χρηματοδοτήσει μια αρνητική καμπάνια εναντίον της. Λέγεται πως η προκριματική αναμέτρηση στο Σεντ Λούις ήταν μία από τις ακριβότερες στα αμερικανικά πολιτικά χρονικά. Οι ψηφοφόροι δεν είχαν ιδέα ποιος χρηματοδοτούσε την καμπάνια εναντίον της ούτε, όπως γράφουν τα τοπικά Μέσα, είχαν αντιληφθεί τι σχέση μπορεί να έχει ο μακρινός πόλεμος στη Γάζα με μια εκλογική περιφέρεια στο Μιζούρι. Η Μπους όμως έχασε, όπως και ο Μπόουμαν, που κόστισε λίγο παραπάνω στο λόμπι, περί τα 17 εκατομμύρια δολάρια.
Με αυτές τις νίκες, το φιλοϊσραηλινό λόμπι τρόμαξε τους αντιπάλους του, ιδιαίτερα όσους δίσταζαν έως τώρα να μιλήσουν ανοιχτά. Αυτός ήταν, άλλωστε, και ο στόχος της καμπάνιας.
Την ίδια στιγμή, μεγάλοι δωρητές συνεργάζονται με το λόμπι για να στοχοποιήσουν πανεπιστήμια, τμήματα ή καθηγητές που υιοθέτησαν σκληρές θέσεις έναντι του Ισραήλ το τελευταίο διάστημα. Το κάνουν μεθοδικά, κόβοντας τις δωρεές με τρόπο πολύ εμφανή.
Θα δουλέψει και αυτή τη φορά η δοκιμασμένη μέθοδος; Βραχυπρόθεσμα ναι. Οχι όμως για πολύ. Η εικόνα του Ισραήλ του Νετανιάχου έχει τρωθεί βαριά. Τα όσα συμβαίνουν στη Γάζα, σε συνδυασμό με την προφανή αδυναμία εξεύρεσης λύσης στο Παλαιστινιακό, έχουν προκαλέσει την οργή σε σημαντικό τμήμα της αμερικανικής κοινής γνώμης, ειδικά της νεολαίας. Ενίοτε με τρόπο ανιστόρητο και φανατικό.
Το φιλοϊσραηλινό λόμπι θα συνεχίσει, φυσικά, να κάνει τη δουλειά του, όπως ξέρει και όσο μπορεί. Το πώς λειτουργεί φωτίζει, βέβαια, την αδυναμία του ελληνοαμερικανικού λόμπι να ακολουθήσει, έστω και κατά ένα 20%, το μοντέλο του AIPAC και των συναφών οργανώσεων. Το μόνο που μπορεί να ελπίζει είναι πως εξ αντανακλάσεως το φιλοϊσραηλινό λόμπι θα στραφεί εναντίον της Τουρκίας και του Ερντογάν στα αμερικανικά κέντρα εξουσίας και στο Κογκρέσο, αν και εφόσον ανακύψουν νέες ακραίες τουρκικές συμπεριφορές στο Αιγαίο ή στην Κύπρο.
