Θυμάμαι παλαίμαχους ηγέτες της Αριστεράς, όταν τους κατηγορούσαν οι εσωκομματικοί τους αντίπαλοι για δεξιά ή αριστερή παρέκκλιση –αυτή ήταν η δόκιμη λέξη στην κομμουνιστική ορολογία–, αυτοί, άλλες φορές απολογούμενοι και άλλες αντεπιτιθέμενοι, υποστήριζαν πως δεν υπάρχει δεξιά ή αριστερή πολιτική γραμμή, αλλά σωστή ή λάθος. Εννοείται πως όσο δίκιο και να είχαν επ’ αυτού, τελικά δεν απέφευγαν την αυτοκριτική, καθώς είχαν μπροστά τους μια αποτυχία. Και όταν καλούνταν να διαχειριστούν μια τέτοια κατάσταση ήταν ευάλωτοι σε κάθε είδους κριτική, καθώς το σωστό ή το λάθος προκύπτει από μια αναδρομική κρίση. Προκύπτει εκ του αποτελέσματος, που προφανώς είναι αρνητικό για τον εγκαλούμενο. Αυτή είναι και η θεμελιώδης αδυναμία αυτής της αντίληψης. Οσοι την επικαλούνταν ήταν ήδη σε θέση άμυνας.
Από την άλλη πλευρά, είναι πολύ πιο εύκολο να μιλήσουμε για δεξιά ή αριστερή πολιτική, για δεξιά ή αριστερή στροφή. Γιατί; Διότι έχουμε προκατασκευασμένες αυτές τις έννοιες με βάση τις πεποιθήσεις μας και έτσι υπάγουμε τα γεγονότα σε αυτές. Η δεξιά ή η αριστερή θεώρηση αποτελεί εργαλείο ανάλυσης της πραγματικότητας και παραγωγή πολιτικής. Το ζητούμενο κάθε φορά είναι η συνέπεια στη γενική πολιτική κατεύθυνση και ο συντονισμός με αυτήν των ενδιάμεσων βημάτων. Ολα τα υπόλοιπα κρίνονται εκ του αποτελέσματος, που και σε αυτό δεν υπάρχει μία μόνον ερμηνεία.
Το ζητούμενο κάθε φορά είναι η συνέπεια στη γενική πολιτική κατεύθυνση και ο συντονισμός με αυτήν των ενδιάμεσων βημάτων.
Ετσι, το γιατί το κυβερνών κόμμα στις ευρωεκλογές έπεσε κάτω από τον στόχο που είχε θέσει έγινε αντικείμενο πολλών ερμηνειών και όχι μόνον μιας. Κάποια ηγετικά στελέχη του κόμματος απέδωσαν αυτό το 28,3% σε υπέρμετρη στροφή προς κεντροαριστερές θέσεις προτείνοντας στροφή στις δεξιές ρίζες για να ισορροπήσει η κατάσταση και άλλα στελέχη και σχολιαστές διαφώνησαν με αυτή την ερμηνεία. Φυσικά στις μεγάλες παρατάξεις υπάρχει ο συγκερασμός των απόψεων, ενώ παλιότερα στα ευρωπαϊκά κόμματα της Κεντροδεξιάς, αλλά και σε μερικά της Αριστεράς, υπήρχαν οργανωμένες τάσεις με τους επικεφαλής τους. Αυτή η κατάσταση απέτρεπε τις απότομες στροφές διότι επικρατούσε η σύνθεση, αποτέλεσμα ενός εσωκομματικού διαλόγου.
Διά ταύτα: η έλλειψη των συνθέσεων οδηγεί σε στροφές δεξιές ή αριστερές. Και αν είναι απότομες προκαλούν διαταραχές.
