Η πρόληψη είναι μια καραμέλα που την πιπιλάμε κοντόθωρα, σταματώντας –δικαίως όσο καίει η φωτιά– στα όλως ζωτικά και αναγκαία: πολυάριθμες δυνάμεις και πολλαπλά μέσα πυρόσβεσης, που δεν διαθέτουμε· αναθεωρημένα επιχειρησιακά σχέδια, που δεν εφαρμόζονται πλήρως· αποψιλώσεις που εκκρεμούν και αντιπυρικές ζώνες που δεν ανοίγονται εγκαίρως· αυστηρή διαχείριση της γης, που δεν υφίσταται.
Με αυτά τα υλικά βράζει ο καβγάς, αφήνοντας απέξω –κι όταν έχουν κρυώσει τα αποκαΐδια– ό,τι θα έπρεπε να τρέχει παραλλήλως, καθώς η πρόληψη είναι μια υπόθεση τόσο σύνθετη, όσο πολύπλοκο είναι αυτό που την επιβάλλει. Π.χ., δεν συζητάμε θερμά για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Είναι, θεωρούμε, χρέος πλανητικό και ανεξόφλητο, ανάγοντας σε ευρωπαϊκή τυπική υποχρέωση τη συμβολή της μικρής χώρας στη χρήση ΑΠΕ, εξοικονόμηση ενέργειας, μετακίνηση με χαμηλές εκπομπές άνθρακα, βιώσιμη γεωργία, αλλαγή μοντέλων παραγωγής, κατανάλωσης, διατροφής, αποκατάσταση δασών και υγροτόπων…
Δεν μας απασχολεί ακόμη σοβαρά η προσαρμογή στην κλιματική κρίση. Διότι πρόληψη είναι και η οχύρωση απέναντι στη δυσοίωνη συνθήκη που θα κρατήσει δεκαετίες: φύτευση ανθεκτικών στην ξηρασία ποικιλιών και αναγεννητική γεωργία, αποθήκευση και μετρημένη χρήση νερού, υποδομές ανθεκτικότερες σε ακραίες συνθήκες, προηγμένα συστήματα προειδοποίησης, απομάκρυνση ζωτικών υπηρεσιών από παράκτιες ζώνες… Ούτε υπάρχει σχέδιο εκπαίδευσης των νέων γενεών στους τρόπους αντιμετώπισης φυσικών καταστροφών. Η απόκτηση δεξιοτήτων προφύλαξης από κλιματικούς κινδύνους. Η καλλιέργεια προσαρμοστικότητας, της ικανότητας να μεταπηδούν σε νέα αντικείμενα απασχόλησης και πηγές εσόδων, να προχωρούν σε άμεση τροποποίηση σχεδίων.
Πρόληψη είναι η κυκλική, η πράσινη, η γαλάζια οικονομία, ό,τι ελαχιστοποιεί τη ζημιά και επιταχύνει την ανάκαμψη μετά την τραγωδία. Δυσκολοκατόρθωτο εγχείρημα. Συγκρούεται με καθεστηκυίες πρακτικές και συμφέροντα. Εχει υψηλό κόστος, απαιτεί συνέπεια και δεν αποδίδει άμεσα ορατούς καρπούς. Δηλαδή, μοιάζει κάτι αχρείαστο στη μάχη των πολιτικών εντυπώσεων. Ωστόσο, οι μεγάλες απώλειες και οι κραδασμοί από τα αλλεπάλληλα δεινά ίσως ωθήσουν στη ρήξη με ό,τι μας καταστρέφει και σε μια πολιτική σκέψη νέα. Ηδη αναδύεται ένα ρεύμα ιδεών, συναισθημάτων, επιδιώξεων επιβίωσης. Ζούμε ένα γύρισμα των καιρών. Κάτι ανατέλλει. Ακόμη άγνωστο ακριβώς τι.
