Η μυθοπλασία της Μάργκαρετ Ατγουντ υπερβαίνει στεγανά και κατηγοριοποιήσεις. Ωστόσο, η ίδια δηλώνει θαυμάστρια ενός μεγάλου που έχει συσχετιστεί με τη λογοτεχνία του φανταστικού και την επιστημονική φαντασία: του Ρέι Μπράντμπερι.
Στη συλλογή δοκιμίων της «Φλέγοντα ερωτήματα» (μτφρ.: Βάσια Τζανακάρη, εκδ. Ψυχογιός), η Ατγουντ περιλαμβάνει ένα θαυμάσιο κείμενό της για τον ασύλληπτο αυτό παραμυθά – αυτός κι αν δεν χωρούσε μέσα σε ταμπέλες! Αφορμή γι’ αυτό είναι μία έξοχη συλλογή διηγημάτων του, ο «Εικονογραφημένος άνθρωπος», που είχε κυκλοφορήσει το 1951, ένα χρόνο μετά μια άλλη εμβληματική συλλογή διηγημάτων «Τα χρονικά του Αρη» (αμφότερα κυκλοφορούν στη χώρα μας σε δύο καλαίσθητους τόμους των εκδόσεων Αγρα και σε εξαιρετικές μεταφράσεις των Βασίλη Δουβίτσα και Δημήτρη Αρβανίτη αντίστοιχα).
Αναλογιστείτε: Το 1951 ο Μπράντμπερι εκδίδει ένα βιβλίο με ήρωα ένα «φρικιό» που το έχει σκάσει από τσίρκο τεράτων. Ολο του το σώμα είναι καλυμμένο με τατουάζ – τα οποία διηγούνται ιστορίες! Τα τατουάζ του τα είχε κάνει μια μυστηριώδης χρονοταξιδιώτισσα, γι’ αυτό και έχουν την ικανότητα να προβλέπουν το μέλλον. «Τα τατουάζ του άντρα», γράφει η Ατγουντ, «λειτουργούν όπως η Σεχραζάντ με τον βασιλιά που θέλει να τη σκοτώσει: όσο τα τατουάζ αφηγούνται τις ιστορίες τους, ο άντρας παραμένει ζωντανός. Τα πράγματα όμως δεν τελειώνουν τόσο καλά για τον άντρα όσο για τη Σεχραζάντ: το τελευταίο τατουάζ προβλέπει τον θάνατό του: ένας πραγματικά δυσοίωνος καμβάς».
Η Ατγουντ πρωτοδιάβασε τον «Εικονογραφημένο άνθρωπο» έφηβη, αρχές της δεκαετίας του ’50. «Τότε κανείς από τον κύκλο σου δεν είχε τατουάζ και η ιδέα ότι κάποιος ήταν γεμάτος, και μάλιστα με τατουάζ που ζωντάνευαν και έλεγαν τις ιστορίες τους, ήταν αρκετά παράξενη ώστε να αξίζει την εφηβική μου προσοχή».
Αναρωτιέται πού θα τοποθετούσε στο χάρτη της λογοτεχνίας τον Μπράντμπερι. «Ο όρος επιστημονική φαντασία τού προκαλούσε νευρικότητα: δεν ήθελε να τον βάλουν σε ένα κουτάκι. Θεωρούσε ότι η επιστημονική φαντασία αφορούσε πράγματα που μπορούσαν να συμβούν, ενώ εκείνος έγραφε κατά βάση για το αδύνατο. (…) Στα καλύτερα έργα του, ο Μπράντμπερι βυθίζει μια ρίζα στον σκοτεινό, γοτθικό πυρήνα της Αμερικής. Δεν είναι τυχαίο ότι είναι απόγονος της Μέρι Μπράντμπερι, η οποία καταδικάστηκε ως μάγισσα το 1692, στις διαβόητες δίκες μαγείας του Σάλεμ, επειδή μεταξύ άλλων είχε πάρει τη μορφή ενός μπλε αγριογούρουνου. (Δεν την απαγχόνισαν τελικά, γιατί η εκτέλεσή της καθυστέρησε ώσπου η τρέλα καταλάγιασε.)».
Μα γινόταν να μην είναι η προγιαγιά-μάγισσα κομμάτι της ζωής του Ρέι Μπράντμπερι; Θα μπορούσε κάλλιστα να την έχει επινοήσει. Αλλά κάποτε η ζωή, μέσα στα σκοτάδια της, έχει αυτά τα ψήγματα θαύματος. Και όλα τότε γίνονται φως.
