Η «κοιλιά» που κάνει το κυβερνητικό έργο, σε συνδυασμό με το μη αναμενόμενο αποτέλεσμα των ευρωεκλογών, έφερε και πάλι στο προσκήνιο την άποψη πως πάντα στη δεύτερη συνεχόμενη κυβερνητική θητεία εμφανίζονται η κόπωση και η αναποτελεσματικότητα, στοιχεία που δεν παρατηρούνται στην πρώτη και για αυτόν ακριβώς τον λόγο κάποιες κυβερνήσεις επανεκλέγονται. Πρώτα πρώτα να πω ότι αυτή η άποψη δικαιώνεται μέχρι στιγμής από τα γεγονότα. Δεν υπήρξε ποτέ τρίτη συνεχόμενη τετραετία. Βέβαια, αν θέλουμε να μην προσεγγίζουμε τις καταστάσεις απλουστευτικά, θα πρέπει να εξετάσουμε κάθε περίπτωση χωριστά ώστε η ερμηνεία μας να είναι συγκεκριμένη. Για άλλους λόγους ηττήθηκε το ΠΑΣΟΚ το 1989, για άλλους η κυβέρνηση Σημίτη το 2004 και για άλλους ο Κώστας Καραμανλής το 2009. Γενικά όμως η διαπίστωση ισχύει.
Η παρούσα κυβέρνηση έχει μπροστά της μια ολόκληρη τριετία. Κατά τη διάρκειά της μπορεί να ανατάξει την κατάσταση, ανεξαρτήτως της απογοητευτικής πορείας της αντιπολίτευσης. Το ερώτημα είναι τι στόχους θα πρέπει να θέσει εν καιρώ κανονικότητας. Διότι ο πρωθυπουργός δεν καλείται σήμερα να αντιμετωπίσει έκτακτες καταστάσεις, όπως στην προηγούμενη θητεία του. Συνεπώς, η αντίληψη πως θα πρέπει να επινοήσει ένα εθνικό όραμα ή να κάνει ένα «άλμα για την αναγέννηση του τόπου» μπορεί να ακούγονται εντυπωσιακά, όμως στερούνται πολιτικής ουσίας. Τα άλματα και οι εθνικοί στόχοι στις δημοκρατίες δεν επινοούνται και κυρίως δεν επιβάλλονται άνωθεν. Αναδύονται μέσα από την κοινωνία, εκφράζουν τις ανάγκες της και όποιος ηγέτης αφουγκραστεί αυτά τα αιτήματα, τα αναδείξει και τα ανασυνθέσει στο πολιτικό επίπεδο, τότε βάζει τα θεμέλια της συλλογικής ανάτασης.
Ο πρωθυπουργός έχει μια τελευταία ευκαιρία: με τη συνταγματική αναθεώρηση να αλλάξει άρδην πολιτικό σύστημα, Δικαιοσύνη και Παιδεία.
Σήμερα, τι στόχους μπορεί να θέσει ο πρωθυπουργός; Πώς μπορεί να παραγάγει πολιτικές που να κινητοποιήσουν αυτούς που εμπιστεύθηκαν στο πρόσωπό του την πορεία της πατρίδας μας; Μπορεί η διαχείριση των τρεχόντων προβλημάτων της καθημερινότητας να αποτελέσει το σημείο-τομή για την κυβερνητική ανάκαμψη; Πολύ δύσκολα μέσα στους ρυθμούς της κανονικότητας συνεγείρονται οι πολίτες. Και είναι απολύτως φυσιολογικό. Εθνικοί στόχοι και οράματα προκύπτουν μέσα από έκτακτες καταστάσεις σε κοινωνίες υπό μετάβαση. Και η ελληνική κοινωνία σήμερα κινείται σε ρυθμούς πολιτικής σταθερότητας και οικονομικής ανάκαμψης, που δεν προσφέρονται για στρατεύσεις και εξάρσεις.
Βέβαια, η κυβέρνηση θα μπορούσε να «τρέξει» με ταχύτερους ρυθμούς τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις, όμως αυτές οι τομές πάντα προκαλούν κοινωνικές αντιδράσεις. Κλασικό παράδειγμα, το σχέδιο 500 σελίδων της ολλανδικής εταιρείας HVA για την πλήρη αναμόρφωση του Θεσσαλικού Κάμπου, ένα σχέδιο που απέρριψαν συλλήβδην οι λεγόμενες τοπικές κοινωνίες. Αν εξαιρέσουμε τη μεγάλη μεταρρύθμιση που επιχειρείται στον τρόπο που απονέμεται η Δικαιοσύνη, στους υπόλοιπους κυβερνητικούς τομείς παρατηρείται μια άπνοια. Εκτός αν τις τρέχουσες ρυθμίσεις τις βαφτίσουμε μεταρρυθμίσεις. Ο πρωθυπουργός έχει μια τελευταία ευκαιρία: με τη συνταγματική αναθεώρηση να αλλάξει άρδην πολιτικό σύστημα, Δικαιοσύνη και Παιδεία. Θα το τολμήσει;
