Τον Σεπτέμβριο του ’75, ο Γιάννης Τσαρούχης στέλνει το περίφημο γράμμα του στην «Κ», που η εφημερίδα δημοσιεύει με τίτλο «Η υστερία του πρασίνου». Η αιρετική προσέγγιση του Τσαρούχη είναι ιδεολογική και αμιγώς πνευματική, κάνει λόγο για νεοελληνική «νεύρωση», κατάλοιπο της διακαούς επιθυμίας προσέγγισής μας με τη Δύση και τα δυτικά πρότυπα περί φυσικού κάλλους. «Ο ελληνικός δρυμός είναι τα ελληνικά βράχια, αυτές οι αθάνατες γλυπτικές της φύσεως που δίδουν στον αιώνα τον χαρακτήρα στον τόπο μας», έγραφε ανάμεσα σε άλλα πυροδοτώντας πλήθος διαμαρτυριών.
Τι να έλεγε άραγε σήμερα ο Τσαρούχης με αποψιλωμένα όλα σχεδόν τα δάση της Αττικής; Το 1975, οι πυρκαγιές ήταν ένα σχεδόν περιθωριακό φαινόμενο και οι απόψεις του απηχούσαν ένα ζωηρό και σίγουρα ενδιαφέρον διανοητικό ρεύμα, διατυπωμένες όμως από την ασφάλεια μιας περιόδου που με τα σημερινά δεδομένα φαντάζει με περιβαλλοντικό παράδεισο. Τα τρία βουνά που αγκαλιάζουν το λεκανοπέδιο διήνυαν την πιο πληθωρική τους εποχή: πυκνά, ακμαία πευκοδάση στη συντριπτική τους πλειονότητα με ξέφωτα, οργιώδη βλάστηση, απίθανα σημεία παρατήρησης και απόλαυσης του τοπίου, πραγματικά μνημεία της φύσης που πρασίνισαν το απογυμνωμένο αττικό τοπίο όπως απεικονίζεται στα πανοράματα των Στάντεμαν (1835) και του Ντυ Μονσέλ (1842) και μετέπειτα στις πρώτες φωτογραφικές απεικονίσεις του λεκανοπεδίου συνήθως από περιηγητές.
Τα αισθητικά και ψυχικά αντίβαρα των Αθηναίων συρρικνώνονται, εξαφανίζονται κυριολεκτικά από τον χάρτη.
Σαράντα εννέα χρόνια μετά την επιστολή Τσαρούχη, η Αττική είναι η περισσότερο πυρόπληκτη περιφέρεια της χώρας. Κάθε χρόνο κατά μέσον όρο συμβαίνουν 83 πυρκαγιές και καίγονται χιλιάδες στρέμματα δασών, δασικών εκτάσεων και βοσκοτόπων. Μόνο στη φωτιά του Βαρνάβα κάηκαν 104.000 στρέμματα. Από τη δημοσίευση των πρώτων δασικών χαρτών (πλην Αν. Αττικής) είχε προκύψει πως τα τελευταία 76 χρόνια τα δάση της Αττικής συρρικνώθηκαν κατά 44,12%. Μέσα σε 20 χρόνια (1987-2007) περισσότερα από 180.000 στρέμματα πευκοδάσους «εξαφανίστηκαν» από τον χάρτη και στη θέση τους εμφανίστηκαν ή επεκτάθηκαν οικισμοί και αγροτικές γαίες. Δεν έχουμε πλέον την πολυτέλεια για ρομαντικές διαμάχες ιδεών. Το σκανδαλώδες ιδεώδες του Τσαρούχη για τα ελληνικά βράχια αχνοφαίνεται κάπου στο βάθος, αλλά αρκετά διαφορετικά από αυτό που ίσως είχε οραματιστεί ο ίδιος.
Αλλά για την Αττική το θέμα των δασών και του περιβάλλοντος έχει πάψει εδώ και πολύ καιρό να είναι θέμα αισθητικής ή οικολογίας. Ας αποφύγουμε τους πιο βαρύγδουπους ή δραματικούς τόνους περί επιβίωσης και «τελευταίας ευκαιρίας», όσο αληθοφανείς κι αν φαντάζουν. Σίγουρα είναι θέμα καθημερινότητας εκατομμυρίων πολιτών, ψυχικής και σωματικής υγείας, για να περιοριστούμε στα πλέον οφθαλμοφανή. Ας φανταστούμε το 24ωρο ενός Αθηναίου που ζει στο Γαλάτσι, στα Πατήσια, στους Αμπελοκήπους, στην Καλλιθέα, στη Δάφνη. Ας πούμε ότι είναι πατέρας δύο παιδιών. Ποιες ευκαιρίες για ψυχική εκτόνωση έχει μια τόσο τυπική αθηναϊκή οικογένεια όπου οι γονείς μποτιλιάρονται καθημερινά δύο ώρες στον Κηφισό ή στη λεωφόρο Κηφισίας, τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο σε άχαρα κτίρια του 1970 και η ψυχαγωγία τους είναι ένα σουβλάκι στην πλατεία της γειτονιάς, το ποδόσφαιρο στο συνδρομητικό κανάλι και το ατελείωτο σκρολάρισμα στο κινητό; Τα αισθητικά και ψυχικά αντίβαρα συρρικνώνονται, εξαφανίζονται κυριολεκτικά από τον χάρτη. Τι να απέγιναν οι χιλιάδες οικογένειες που έβρισκαν κάθε Σαββατοκύριακο καταφύγιο στο δάσος του Τατοΐου, που κατακάηκε εξαιτίας μιας αναζωπύρωσης; Τι θα απογίνουν τώρα οι ποδηλάτες, οι εκδρομείς, οι φυσιολάτρες που έπαιρναν μια ανάσα στη λίμνη του Μαραθώνα, στο φαράγγι της Οινόης ή στο ρέμα του Βαρνάβα; Σε όλους αυτούς οφείλει να απευθυνθεί άμεσα το κράτος και η κυβέρνηση.
