Η κριτική εις βάρος του Ελον Μασκ έχει μία ιδιομορφία: δεν είναι κριτική που αναφέρεται αμιγώς στο πρόσωπο, αλλά κριτική του φαινομένου· όλα όσα ο Μασκ αντιπροσωπεύει σε επίπεδο τάξης, κουλτούρας και επαγγελματικής καταξίωσης υπερβαίνουν το άτομο και ανάγουν τον σχολιασμό του σε φιλοσοφικό επίπεδο: νομιμοποιείται ηθικά ο πλουσιότερος άνθρωπος του κόσμου να αγοράζει μία πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης και να διαμορφώνει μέσω αυτής το πλαίσιο του δημόσιου λόγου; Είναι σωστό ένα τόσο ισχυρό πρόσωπο να εκφράζει δημοσίως προσωπικές απόψεις για ζητήματα κομβικής σημασίας; Μέχρι πρόσφατα, όποιος αξιολογούσε τον Ελον Μασκ θετικά ή αρνητικά, στην ουσία το έκανε στερώντας του κάτι από την ανθρώπινη ιδιότητά του και περιορίζοντάς τον ασφυκτικά στον ρόλο του άψυχου χάι-τεκ ειδώλου. Ασκώντας όμως το αναφαίρετο δικαίωμά του στην πολιτικοποίηση, την πολιτικολογία και τη διαδικτυακή φλυαρία, ο Μασκ απέδειξε ότι η δυσοίωνη σύνδεση του ανθρώπου με τον μύθο είχε βάση. Ανισόρροπος και εμπρηστικός, ο λόγος του δικαίωσε την περιρρέουσα ανησυχία. Στην πράξη φάνηκε ότι, πράγματι, το προνόμιο του να είσαι ο Ελον Μασκ συνεπάγεται την επιβάρυνση του επαυξημένου αυτοπεριορισμού. Κάποιος άλλος στη θέση του δισεκατομμυριούχου θα επωμιζόταν το βάρος αυτό μετά χαράς· όχι όμως ο Ελον.
Από οραματιστής, ινφλουένσερ
Ο τρανσακτιβισμός, οι παρεκτροπές της woke κουλτούρας, η παράνομη μετανάστευση, τα διαπλεκόμενα legacy media και ο κίνδυνος ενός τρίτου παγκοσμίου πολέμου είναι μερικές μόνο από τις θεματικές που απασχολούν έντονα τον Ελον Μασκ, ο οποίος, περνώντας από την ασφαλή αφάνεια του επιτυχημένου επιχειρηματία στη σφαίρα του μαχητικού σχολιαστή των πάντων, έχει μετατρέψει εαυτόν σε αμετροεπή ινφλουένσερ με ιδιοκατασκευασμένο αλγόριθμο. Ο Ελον αναδημοσιεύει ειδήσεις αμφιβόλου ποιότητας, μεταφέρει ανεξακρίβωτες πληροφορίες και υποδαυλίζει διχαστικά ντιμπέιτ, χωρίς να συνειδητοποιεί το δυσανάλογο βάρος της γνώμης του και τη δυνατότητά του να επηρεάσει καταλυτικά καταστάσεις επί των οποίων δεν διαθέτει ούτε γνώση ούτε αρμοδιότητα. Δεν υπολογίζει καν πόσο αντιδεοντολογικό είναι να συμμετέχει ως χρήστης και δημιουργός περιεχομένου σε ένα μέσο το οποίο ελέγχει πλήρως. Η στήριξή του στον Ντόναλντ Τραμπ, που επικυρώθηκε με μια παραληρηματική δημόσια κουβέντα στο X, κατά την οποία ο ένας κολάκευε τον άλλον, ενώ και οι δύο κατέθεταν τις μεγαλοϊδεατικές θέσεις τους για την κοινωνία και την πολιτική, είναι η πιο κραυγαλέα εκδήλωση της απερίσκεπτης μεροληψίας του. Ναι, ως άνθρωπος ο Ελον έχει δικαίωμα να συνταχθεί με όποιον πολιτικό θέλει. Ως ιδιοκτήτης του X, όμως, οφείλει να σέβεται το δικαίωμα των χρηστών του στην αντικειμενική και ολόπλευρη πληροφόρηση. Από εκεί που ο κόσμος μπέρδευε τον άνθρωπο Ελον με το brand του, τώρα ο ίδιος ο Ελον Μασκ μπερδεύει τον εαυτό του.
Το κλίμα τον «σηκώνει»
Το σήμα κατατεθέν της νέας, ακτιβιστικής εκδοχής του δισεκατομμυριούχου είναι η ελευθερία του λόγου. Ο Μασκ καταγγέλλει τα παραδοσιακά Μέσα για την εύνοια που δείχνουν στους Δημοκρατικούς, παρουσιάζεται απαυδισμένος από την πολιτική ορθότητα και παρεισφρέει σε κάθε υπόθεση δημοσίου ενδιαφέροντος που νομίζει ότι υποκρύπτει στοιχεία επιβολής και φίμωσης. Είτε πρόκειται για τον πόλεμο στην Ουκρανία (στον οποίο κρατάει αμφίσημη στάση) είτε για τον φεμινιστικό αγώνα της Τζ. Κ. Ρόουλινγκ είτε για την αμφιλεγόμενη επανεκλογή του Μαδούρο, ο ιδιοκτήτης του X νιώθει υποχρεωμένος να συμμετάσχει ή να πρωτοστατήσει σε κάθε πιθανή σταυροφορία, για να σώσει τον κόσμο από τον κόσμο. Πρόκειται για ένα είδος μεσσιανικού ναρκισσισμού: ο πεφωτισμένος μεγιστάνας έχει λύσει όλα τα προβλήματα της ζωής του και τώρα θεωρεί πως είναι χρέος του να λύσει κάθε άλλο πρόβλημα, λούζοντας την οικουμένη με τη σοφία του. Ο Μασκ όμως είναι και προϊόν μιας ευρύτερης θεσμικής πτώχευσης, τόσο στον χώρο των media όσο και της πολιτικής. Αν το γραφικά επιπόλαιο παράδειγμά του εμπνέει σε τόσο κόσμο ελπίδα, είναι επειδή η χορεία των δημοκρατικών προσώπων, εκείνων που βρίσκονται μονίμως «στη σωστή πλευρά της Ιστορίας», εμπνέει πλέον μόνο απαξίωση.
