Ο «μπιζιμποντισμός» δημιουργεί στην αρχή καλές εντυπώσεις. Ολοι χαιρόμαστε έναν δραστήριο άνθρωπο, που λέει –ή διά πράξεων υπονοεί– ότι θα τα διορθώσει όλα. Το πρόβλημα είναι πως ο «μπιζιμποντισμός» έχει κοντά ποδάρια κι αυτό δεν οφείλεται μόνο στο πεπερασμένο της ανθρώπινης αντοχής. Προϊόντος του χρόνου τα θέματα γίνονται όλο και πιο σύνθετα και ουδείς –άνθρωπος, επιτροπή, κυβέρνηση– μπορεί να απαντήσει με επάρκεια.
Κάθε κοινωνία είναι ένα αμάλγαμα ανθρώπων με διαφορετικές δυνατότητες, φόβους, προσδοκίες, φιλοδοξίες, πίστεις, που βιώνουν επιτυχίες και αποτυχίες. Δεν μπαίνει στα καλούπια ακόμη και των σοφότερων σοφών, κάτι που μάθαμε καλά από τον εφαρμοσθέντα «επιστημονικό σοσιαλισμό». Παραφράζοντας τον R. J. Yeatman θα λέγαμε ότι «οι κομμουνιστές ξόδεψαν πολλά χρόνια προσπαθώντας να βρουν λύση στο κοινωνικό πρόβλημα. Δυστυχώς, μόλις έφταναν κοντά, οι κοινωνίες άλλαζαν κρυφά το πρόβλημα». Προϊόντος δε του χρόνου και της τεχνολογίας, τα προβλήματα αλλάζουν με επιταχυνόμενο ρυθμό. Επομένως, αν παλιότερα δεν μπορούσε να υπάρξει άνθρωπος ο οποίος θα ήταν «πανταχού παρών και τα πάντα πληρών, ο θησαυρός των αγαθών και ζωής χορηγός», σήμερα είναι απλώς ανόητο ακόμη και να το σκεφτούμε. Κι όμως υπάρχουν πολιτικοί που κάνουν καριέρα δηλώνοντας ότι σε 24 ώρες θα τελειώσουν τους πολέμους και θα χρειαστούν… μερικές εβδομάδες για να λύσουν όλα τα προβλήματα.
Η καλύτερη απάντηση που έχουμε βρει σε αυτό το διαρκώς μεταβαλλόμενο κοινωνικό αμάλγαμα είναι η Δημοκρατία. Οχι μόνο γιατί περισσότερα μυαλά συμμετέχουν στη λύση ενός προβλήματος, αλλά διότι κατανέμει εξουσία και ευθύνες. Σε αντίθεση με όσα νομίζουμε ή προσδοκούμε, η Δημοκρατία δεν παράγει πάντα τις βέλτιστες λύσεις. Πολλές φορές οδηγούμαστε με δημοκρατικό τρόπο σε κακές λύσεις ή, ακόμη χειρότερα, σε καταστροφές. Αλλά διά της Δημοκρατίας αποφεύγουμε τη χειρότερη όλων των καταστροφών, που είναι η διάρρηξη μιας κοινωνίας, ένας εμφύλιος πόλεμος. Ο κανόνας της πλειοψηφίας δεν είναι «χρυσός», αλλά «σιδερένιος». Ατσαλώνει αυτό που κρατά τις κοινωνίες ενωμένες, το κοινωνικό συμβόλαιο που προβλέπει ότι θα κάνουμε αυτό που θέλει η πλειοψηφία, ακόμη και αν μετά αποδειχθεί ότι η μειοψηφία είχε δίκιο όταν έλεγε πως η πλειοψηφία κάνει λάθος.
Στη σημερινή εποχή των εξαιρετικώς σύνθετων προβλημάτων πρέπει να μπουν όσο το δυνατόν περισσότεροι στο παιγνίδι των αποφάσεων, να αποκεντρωθεί η εξουσία και οι συνακόλουθες ευθύνες της.
Στη σημερινή εποχή των εξαιρετικώς σύνθετων προβλημάτων δεν αρκεί η Δημοκρατία ανά τέσσερα χρόνια. Δεν φτάνει μια κυβέρνηση, όσο ικανούς ανθρώπους κι αν έχει. Πρέπει να μπουν όσο το δυνατόν περισσότεροι στο παιγνίδι των αποφάσεων, να αποκεντρωθεί η εξουσία και οι συνακόλουθες ευθύνες της. Πρέπει να έχουμε ισχυρή Τοπική Αυτοδιοίκηση με αυτοτελείς πόρους, ώστε να καταλαβαίνουν οι πολίτες πως τα δημοτικά συμβούλια που επιλέγουν θα έχουν αμέσως αντίκτυπο στην τσέπη τους· θα ξέρουν πως τα πανηγύρια στα οποία αρέσκονται οι δημοτικές αρχές πληρώνονται από τον ΕΝΦΙΑ τους. Πρέπει να έχουμε αυτοδιοίκητα δημόσια ΑΕΙ, που αν χρεοκοπήσουν, κακό του κεφαλιού τους.
Το κακό είναι ότι ουδείς απ’ όσους μετέχουν στη νομή της εξουσίας δεν θέλει την αποκέντρωση. Οι υπουργοί «διά ενεργειών» τους πασαλείβουν όλα τα προβλήματα, ο πρωθυπουργός κάνει «άμεσες παρεμβάσεις» για κάθε θέμα που απασχολεί την επικαιρότητα, δήμαρχοι και πρυτάνεις είναι βολεμένοι να διαχειρίζονται το χρήμα του κεντρικού κράτους κι όταν αποτυγχάνουν δικαιολογούνται ότι αυτό δεν ήταν αρκετό.
Μια βαθιά μεταρρύθμιση χρειάζεται ο τόπος, που δυστυχώς κανείς κατεργάρης δεν τη θέλει, διότι… «θα βρεθεί στον πάγκο του». Η αποκέντρωση της εξουσίας και της ευθύνης. Αντιθέτως ο –διά του συγκεντρωτισμού– «μπιζιμποντισμός», που χαρακτηρίζει ιδιαιτέρως αυτή την κυβέρνηση, είναι μακροπροθέσμως η καλύτερη συνταγή αποτυχίας, ακόμη κι όταν στην αρχή δημιουργεί κάλλιστες εντυπώσεις.
