Το πρωτοδιατύπωσε ο αρχαίος ημών Ξενοφών, αλλά έμεινε στην Ιστορία ως νόμος του Γκρίσαμ: «Το κακό νόμισμα διώχνει το καλό». Αυτό είναι λογικό. Οι άνθρωποι προτιμούν να αποθησαυρίζουν τα πολύτιμα νομίσματα και να ξεφορτώνονται τα ευτελή.
Στο τέλος, όμως, η αγορά υποβαθμίζεται ως μηχανισμός ανταλλαγής (αφού κυκλοφορούν μόνον ευτελή νομίσματα) και η εμπιστοσύνη των συναλλασσομένων κατακρημνίζεται. Οταν αυτό το σπιράλ φτάσει στο απροχώρητο έρχεται η κρίση και το «καλό νόμισμα» βγαίνει από τα σεντούκια για την αγορά πολύτιμων –για την επιβίωση, πλέον– προϊόντων.
Αντιστοίχως στην πολιτική το βραχυπρόθεσμο διώχνει το μακροπρόθεσμο. Και αυτό είναι λογικό. Οι πολιτικοί μπορεί να εκλέγονται κάθε τέσσερα χρόνια, αλλά περνούν καθημερινές εξετάσεις. Η δημοτικότητά τους «παγώνει» ή δημιουργεί τις πολιτικές εξελίξεις· ο Τζο Μπάιντεν έφυγε πριν χάσει τις εκλογές. Επομένως, είναι λογικό να μοιράζει το κράτος ψάρια στους πολίτες αντί να τους μαθαίνει να ψαρεύουν· να δίνει επιδόματα για να απαλύνει τις δυσλειτουργίες του συστήματος, αντί να τις διορθώνει· να φτιάχνει νόμους για το θεαθήναι αντί να μεταρρυθμίζει (μακροπροθέσμως επιζήμιες) δομές. Χρειάζεται μέγα ψυχικό απόθεμα και αρκετό βολονταρισμό για να προσπεράσει κάποιος τα «επείγοντα» για να πράξει το σωστό.
Νέος και εγγράμματος πολιτικός διηγείτο σε μια παρέα πώς ξεκίνησε με οράματα και σχέδια την πολιτική του εκστρατεία. Μετά την πρώτη του ομιλία, τον πλησίασε μπαρουτοκαπνισμένος πολιτικός παράγων για να τον νουθετήσει. «Καλή η ομιλία σου, αν κι εμείς δεν τα καταλαβαίνουμε αυτά που είπες. Το μεγαλύτερο όμως πρόβλημα είναι ότι δεν έταξες τίποτε…». «Μα είπα να κάνουμε το α, το β, για να προχωρήσει ο τόπος, και όχι να επαναπαυόμαστε στο παλιό πελατειακό σύστημα», αντέδρασε ο φέρελπις. «Βρε, καλά είναι αυτά και με το καλό να τα εφαρμόσεις. Αλλά για να τα εφαρμόσεις πρέπει να εκλεγείς και για να εκλεγείς πρέπει να τάξεις. Γι’ αυτό, τάξε…».
Με τους τρέχοντες όρους της πολιτικής, ο παλαιοπαράγων του συστήματος είχε ένα δίκιο και είπε ένα ψέμα. Το ταγκό του ψηφοφόρου με τον υποψήφιο δεν τελειώνει με την εκλογή του. Για να διατηρήσει το κεκτημένο του πρέπει να συνεχίσει στον ίδιο ρυθμό, έστω για να επιζήσει η προοπτική των οραμάτων που είχε πριν από την εκλογή. Ετσι συνεχίζεται η γνωστή διαδικασία του μαγκανοπήγαδου. Θεραπεύονται προσωρινώς τα συμπτώματα ενός προβλήματος, αυτό θεριεύει αφού δεν αντιμετωπίζεται, μέχρι να έρθει η στιγμή του μη περαιτέρω. Και όπως στην οικονομική κρίση βγαίνει στην αγορά το «καλό νόμισμα», έτσι και στην κρίση μιας χώρας αρχίζει να συζητείται το μακροπρόθεσμο.
