Πριν από έναν χρόνο ο Στέφανος Κασσελάκης εισέβαλε στην πολιτική μας ζωή με τρόπο ομολογουμένως εντυπωσιακό. Ποτέ στην πολιτική μας Ιστορία (πιθανότατα και σε καμιάς άλλης ευρωπαϊκής χώρας) ένας απολύτως άγνωστος άνθρωπος, χωρίς προηγούμενη δημόσια παρουσία, χωρίς στίγμα και με αρκετά ασυνήθιστη προσωπική διαδρομή, δεν κατάφερε να εκλεγεί στην ηγεσία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Η εκλογή του κ. Κασσελάκη βέβαια –αν και αναπάντεχη– είχε εξήγηση. Eκανε οργανωμένη και δυναμική καμπάνια, σε αντίθεση με τους συνυποψηφίους του, που έδειξαν να αιφνιδιάζονται. Ο ίδιος εξέπεμψε ένα επικοινωνιακό χάρισμα, μια αύρα, κεντρίζοντας το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης και των ΜΜΕ. Και ακριβώς λόγω αυτού επένδυσε στην υπόσχεση ότι αυτός –ακριβώς επειδή είναι μια ασυνήθιστη υποψηφιότητα που «κάτι έχει»– μπορεί να κερδίσει τις εκλογές.
Σε ένα κομματικό κοινό με διαλυμένο ηθικό από τις ήττες και την εκλογική κατάρρευση του 2023, η υπόσχεση αυτή αρκούσε για να εκλέξει αρχηγό του ένα πρόσωπο του οποίου την ύπαρξη λίγες εβδομάδες πριν δεν γνώριζε καν! Το δε γεγονός ότι ο ΣΥΡΙΖΑ είχε ήδη ένα μεγάλο ιστορικό θεαματικών μεταμορφώσεων και κυνικών επιλογών (στροφή το καλοκαίρι 2015, συγκυβέρνηση με τους ΑΝΕΛ, καρατόμηση Φίλη για να εξευμενιστεί ο Αρχιεπίσκοπος, αλλοπρόσαλλες «μεταγραφές» στελεχών κ.ά.) κάνει την εκλογή Κασσελάκη πιο εύκολα εξηγήσιμη.
Η μετέπειτα πορεία του κ. Κασσελάκη δεν δικαίωσε τις αρχικές προσδοκίες και αυτό φάνηκε από πολύ νωρίς. Είναι ο μόνος πολιτικός αρχηγός που η εκλογή του δεν έδωσε την παραμικρή ώθηση στο κόμμα του ούτε καν τις πρώτες εβδομάδες του πολιτικού honeymoon effect.
Το διάστημα εκείνο δε, αντί να αξιοποιήσει το μομέντουμ με πολιτικά γόνιμο τρόπο, αναλώθηκε σε μια ανούσια και φθοροποιό για εκείνον μιντιακή υπερέκθεση, κυρίως με λάιφ στάιλ περιεχόμενο. Ενώ το γεγονός ότι ήταν καταφανώς ανέτοιμος για τον νέο ρόλο του, σε συνδυασμό με την αντικειμενικά δύσκολη κατάσταση που βρίσκεται ο ΣΥΡΙΖΑ, συνέβαλε στην ταχεία αποσταθεροποίησή του.
Τα δικά του λάθη συνοδεύθηκαν από έναν ανελέητο εσωκομματικό πόλεμο από όσους δεν μπόρεσαν να αποδεχθούν ότι έχασαν το κόμμα από έναν «περαστικό». Ο κ. Κασσελάκης έχει κάθε δίκιο όταν λέει ότι δεν έχει μπορέσει να λειτουργήσει εσωκομματικά απερίσπαστος ούτε μια στιγμή. Αυτό όμως σχετίζεται και με το γεγονός ότι ο ίδιος σε καμιά στιγμή δεν φάνηκε να κάνει γκελ στην ευρύτερη κοινωνία, παρά την πρωτοφανή μιντιακή κάλυψη. Αν ο ίδιος είχε καταφέρει να αξιοποιήσει το αρχικό μομέντουμ, δημιουργώντας μια μικρή έστω δυναμική γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ, οι αντιδράσεις θα είχαν κοπάσει μπροστά στις προοπτικές που θα δημιουργούσε. Η φτώχεια έφερε την γκρίνια και όχι το αντίθετο.
Το σημαντικότερο όμως είναι η μετάλλαξη του ιδίου του κ. Κασσελάκη. Αντί να επιμείνει στη στρατηγική ανανέωσης του ΣΥΡΙΖΑ, ενίσχυσης της προγραμματικής του αξιοπιστίας, ανάδειξης νέων στελεχών, όλα αυτά δηλαδή που υποσχέθηκε και για τα οποία εξελέγη, οδηγήθηκε σε μια απότομη όξυνση της ρητορικής του, προκειμένου να ενισχύσει τα ερείσματά του στο πιο σκληροπυρηνικό κοινό του ΣΥΡΙΖΑ. Η φρασεολογία του, ειδικά αυτό το τελευταίο διάστημα, θυμίζει περισσότερο τη ρητορική των πλατειών στις αρχές της περασμένης 10ετίας (ενίοτε και τον «αυριανισμό» των παλαιότερων 10ετιών), παρά τον πολλά υποσχόμενο πολιτικό που θα έκανε τον ΣΥΡΙΖΑ ένα σύγχρονο κεντροαριστερό κόμμα στα πρότυπα του Δημοκρατικού Κόμματος, όπως διατεινόταν. Αντί να αλλάξει ο Κασσελάκης τον ΣΥΡΙΖΑ άλλαξε ο ΣΥΡΙΖΑ τον Κασσελάκη. Δείχνει, δε, να υπεραντιδρά στην όποια κριτική τού ασκείται (ακόμη και από αντίπαλα κόμματα, το οποίο αν μη τι άλλο είναι αναμενόμενο) με έντονη προσωπική δυσανεξία, κάτι που κάποιοι αποδίδουν σε υπερμεγέθη ναρκισσισμό. Λόγω αγγλοσαξονικής παιδείας θα έπρεπε να γνωρίζει τη φράση «αν δεν αντέχεις τη ζέστη, βγες από την κουζίνα»…
Παρ’ όλα τα παραπάνω, βέβαια, ο κ. Κασσελάκης είναι αρκετά πιθανό να επιβιώσει και εντέλει να επικρατήσει στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ. Η (ενίοτε κακόπιστη) αντιμετώπισή του από τους εσωκομματικούς του αντιπάλους έχει προκαλέσει αυξημένη συσπείρωση των δικών του υποστηρικτών. Η έλλειψη εναλλακτικής λύσης στο εσωτερικό του κόμματος επίσης τον ευνοεί. Ο ίδιος διαθέτει σθένος και αντοχές. Δείχνει ότι ήρθε για να μείνει και όχι ότι θα τα βροντήξει και θα φύγει. Ακόμη όμως και αν τα καταφέρει, ο πολιτικός που θα επιβιώσει μέσα από αυτή τη σύγκρουση δεν θα έχει σχέση με το πρόσωπο που πρωτοεμφανίστηκε πέρυσι τέτοια εποχή.
Ο κ. Κασσελάκης δεν απασχολεί πλέον τη δημόσια συζήτηση για τις προοπτικές που δίνει, αλλά ως πρωταγωνιστής ενός ριάλιτι εσωκομματικής επιβίωσης. Αποτελεί και ο ίδιος πλέον μέρος του πολιτικού προβλήματος και όχι κάποια υπερβατική λύση. Δεν τροφοδοτεί συζητήσεις περί «μεταπολιτικής» και άλλα πομπώδη, αλλά αντιμετωπίζεται ως «φαινόμενο» μικρής τελικά διάρκειας.
*Ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας.
