Με αφορμή το πρόσφατο άρθρο του αντεισαγγελέα του Αρείου Πάγου Βασιλείου Φλωρίδη «Δικαιοσύνη, ώρα μηδέν» («Κ», 25/8), θέλουμε να επισημάνουμε τα κάτωθι:
Η πανθομολογούμενη αποτυχία της ελληνικής Δικαιοσύνης να ανταποκριθεί στις προσδοκίες των Ελλήνων πολιτών είναι πρόβλημα πολυπαραγοντικό. Κάθε απόπειρα αναγωγισμού, όπως η μονοσήμαντη αιτιακή σύνδεση της δυσλειτουργίας της απονομής της δικαιοσύνης με τον δικηγορικό υπερπληθυσμό, είναι τουλάχιστον ατυχής, αν όχι αποπροσανατολιστική.
Το δικηγορικό σώμα έχει αναδείξει τα μείζονα ζητήματα που συνθέτουν τη δικαστική δυστοπία που βιώνει ο Ελληνας πολίτης. Αδικαιολόγητες καθυστερήσεις που αγγίζουν το όριο της αρνησιδικίας· ταξική δικαιοσύνη πολλών ταχυτήτων· ελλείψεις σε δικαστικούς υπαλλήλους και υλικοτεχνική υποδομή· δικονομική πολυπλοκότητα· καχεκτικές εναλλακτικές μορφές επίλυσης διαφορών, όπως η διαιτησία, που θα μπορούσαν να παράσχουν ικανοποιητικές διεξόδους στα προβλήματα που βιώνουμε. Η κατάσταση στη Δικαιοσύνη είναι δραματική και αποτυπώνεται ανάγλυφα στους πρόσφατους πίνακες της Ε.Ε. (2024 EU Justice Scoreboard). Δυστυχώς, αντί να αντιμετωπιστούν τα πραγματικά αίτια, κάποιοι αναζητούν άλλοθι.
Ο δικηγορικός υπερπληθυσμός αποτελεί αναντίρρητη πραγματικότητα, αλλά σε καμία περίπτωση δεν συνιστά «ασθένεια» και δεν βρίσκεται σε αιτιώδη συνάφεια με τα δεινά της ελληνικής Δικαιοσύνης. Η νηφάλια αντικειμενική προσέγγιση του ζητήματος προϋποθέτει, όμως, κρίσιμες διευκρινίσεις:
• Σημαντικός αριθμός εγγεγραμμένων στους συλλόγους δικηγόρων δεν ασκεί δικαστηριακή δικηγορία. Ενδεικτικά αναφέρω ότι το 2023 περίπου 17.000 δικηγόροι, επί συνόλου 45.500, δεν είχαν ούτε μία παράσταση ενώπιον δικαστηρίου.
• Η πρόταση για κλειστό αριθμό νέων δικηγόρων παραγνωρίζει ότι η εισαγωγή αριθμητικών περιορισμών για την πρόσβαση στο δικηγορικό επάγγελμα εγείρει ζητήματα συμβατότητας προς το Σύνταγμα και το ενωσιακό δίκαιο.
• Οι εξετάσεις των ασκουμένων έχουν διαφοροποιηθεί κατά την τρέχουσα περίοδο που διεξάγονται από την Ολομέλεια των προέδρων δικηγορικών συλλόγων σε σχέση με την προηγούμενη περίοδο, που την ευθύνη είχε το υπ. Δικαιοσύνης. Σε κάθε περίπτωση δε, τα θέματα εξετάσεων επιλέγονται κατά πλειοψηφία από δικαστικούς λειτουργούς και τα γραπτά βαθμολογούνται και από δικαστικούς λειτουργούς. Περί ενδο-δικηγορικής «ευνοίας» ομιλούμε;
• Το ΑΣΕΠ –που κάποιοι επιθυμούν να διεξάγει τις εξετάσεις– εκ της αποστολής του, αλλά και με βάση τη συσσωρευμένη πείρα του (κυρίως από διαδικασίες μοριοδότησης), δεν είναι ο καταλληλότερος φορέας για την πραγματοποίηση των πανελλαδικών εξετάσεων ασκουμένων.
• Αναρωτιέται κανείς εάν η προσφάτως διά νόμου επιτραπείσα ίδρυση ιδιωτικών νομικών σχολών λειτουργεί ως πολλαπλασιαστής ή ως παράγοντας ανασχετικός του δικηγορικού υπερπληθυσμού. Ποία επ’ αυτού η θέση εκείνων που δείχνουν ως πρόβλημα της Δικαιοσύνης τον δικηγορικό υπερπληθυσμό;
Εύκολες και μαγικές λύσεις, δυστυχώς, δεν υπάρχουν. Σε καμιά περίπτωση, όμως, δεν μπορεί να λειτουργεί η στοχοποίηση των δικηγόρων για άλλη μια φορά ως φύλλο «συκής» προκειμένου να αποκρυβούν οι ευθύνες και οι αβελτηρίες της πολιτείας και της δικαστικής κοινότητας για τις παθογένειες της ελληνικής Δικαιοσύνης.
*Ο κ. Δημήτρης Κ. Βερβεσός είναι πρόεδρος της Ολομέλειας των προέδρων δικηγορικών συλλόγων Ελλάδος και πρόεδρος του ΔΣΑ.
