Τον Αύγουστο συμπληρώθηκαν 20 χρόνια από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2004 που διοργάνωσε με μεγάλη επιτυχία η χώρα μας. Για 15 μέρες η Ελλάδα μας ήταν στο επίκεντρο του κόσμου και εμείς ζούσαμε ένα όνειρο. Eχουν γίνει πολλές συζητήσεις και όταν αργότερα –το 2009– η χώρα πτώχευσε, είναι πολλοί αυτοί που συνέδεσαν την πτώχευση με τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Αυτός είναι ο «ανέντιμος μύθος» (Γ. Στουρνάρας – «Κ» 4/8/2024) και συνδέεται με τη λεγόμενη «αλήθεια της τηλεόρασης».
Εξηγούμαι. Οι περισσότεροι πολιτικοί προκειμένου να υποστηρίξουν τις απόψεις τους λένε συνειδητά ψέματα και ανακρίβειες. Αν δεν υπάρχει κανείς για να τους διαψεύσει με επιχειρήματα την ίδια στιγμή, τότε καταφέρνουν να πείσουν ένα άγνωστο πλήθος τηλεθεατών για το θέμα. Η εκ των υστέρων διάψευση δεν ωφελεί, διότι άλλοι είδαν την αρχική δήλωση και άλλοι τη διάψευση. Αυτό ακριβώς συνέβη και με τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας. Πολλοί πολιτικοί μας προκειμένου να αποσείσουν τις δικές τους ευθύνες για τη χρεοκοπία, επανειλημμένα ισχυρίστηκαν ότι φταίνε οι Αγώνες και μάλιστα η Οργανωτική Επιτροπή. Ετσι, είναι πάρα πολλοί (3 στους 4 Ελληνες – «Κ» 4/8/2024) που πιστεύουν ότι λόγω των Αγώνων χρεοκοπήσαμε.
Η πρώτη σκόπιμη σύγχυση γίνεται όταν δεν ξεκαθαρίζουμε τις ευθύνες της Οργανωτικής Επιτροπής και της Πολιτείας. Πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής ήταν η Γιάννα που λατρεύουμε να μισούμε, γι’ αυτό είναι ο κυριότερος στόχος των επικριτών. Η Γιάννα, μάλιστα, ανέλαβε το 2000 ύστερα από 3 χρόνια αδράνειας και πειραματισμών και πραγματικά είναι θαύμα πώς ολοκλήρωσε την άψογη διοργάνωση.
Σκοπός της Οργανωτικής Επιτροπής Ολυμπιακών Αγώνων ΑΘΗΝΑ 2004 (ΟΕΟΑ ΑΘΗΝΑ 2004) ήταν η οργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων του έτους 2004 στην Αθήνα, σύμφωνα με τη «Σύμβαση Φιλοξενούσας Πόλης» των Ολυμπιακών Αγώνων 2004, που συνήφθη μεταξύ της ελληνικής πλευράς, με την εγγύηση της ελληνικής κυβέρνησης και της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής (ΔΟΕ) και σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία (ν. 2598/1998, όπως ισχύει). Και πρέπει να προσθέσω και κάτι που δεν είναι ευρέως γνωστό. Με νομοθετική ρύθμιση και σύμβαση με τη Διεθνή Παραολυμπιακή Επιτροπή, η ΟΕΟΑ ΑΘΗΝΑ 2004 ανέλαβε την προετοιμασία και διοργάνωση των Παραολυμπιακών Αγώνων. Αξίζει να σημειωθεί ότι για πρώτη φορά στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων η Οργανωτική Επιτροπή Ολυμπιακών Αγώνων ανέλαβε και τις δύο διοργανώσεις.
Τώρα που ξεκαθαρίσαμε τον ρόλο της Επιτροπής, ελάτε να δούμε τα οικονομικά στοιχεία, που είμαι απολύτως βέβαιος ότι θα σας εκπλήξουν. Ο προϋπολογισμός της Επιτροπής (έσοδα) ήταν 2.098,4 εκατ. ευρώ. Το μεγαλύτερο μέρος των εσόδων αφορά τηλεοπτικά δικαιώματα, χορηγίες, εισιτήρια, εμπορία προϊόντων και χρηματοοικονομικά έσοδα που συνολικά είναι το 78,8% του προϋπολογισμού. Η συμβατική συμμετοχή του ελληνικού Δημοσίου ήταν 282,5 εκατ. ευρώ, δηλαδή το 13,5%. Οταν ολοκλήρωσε τις εργασίες της, η Επιτροπή είχε πλεόνασμα 130,6 εκατ. ευρώ, τα οποία επέστρεψε στο ελληνικό Δημόσιο. Δηλαδή, η Επιτροπή στοίχισε στους φορολογουμένους 282,5 – 130,6=151,9 εκατ. ευρώ ή 7,1% του προϋπολογισμού! Αυτή είναι η αλήθεια για το κόστος της Επιτροπής της Γιάννας και όλα τα άλλα που ακούστηκαν είναι προφάσεις εν αμαρτίαις. Ετσι όμως για να βάζουμε τα πράγματα στη σωστή προοπτική, δεν γνωρίζω πόσοι διαμαρτυρήθηκαν γιατί πληρώσαμε στον εργολάβο 85 εκατ. ευρώ για την υποθαλάσσια αρτηρία της Θεσσαλονίκης που δεν κατασκευάστηκε ποτέ γιατί είχε αντίρρηση το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο και επιπλέον ορισμένοι ευθυνόφοβοι υπουργοί δεν υπέγραφαν την αποζημίωση του εργολάβου και έτσι πληρώσαμε και τόκους!
Αν λοιπόν η Ελλάδα μας χρεοκόπησε για 151,9 εκατ. ευρώ, να κάψουμε στην πυρά τη Γιάννα. Και το κερασάκι στην τούρτα. Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας ήταν οι δεύτεροι οικονομικότεροι αγώνες στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων! Φθηνότεροι ήταν μόνο οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Los Angeles το μακρινό 1932.
Σύμφωνα με μελέτη του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Αθήνας ήταν οι δεύτεροι οικονομικότεροι αγώνες στην ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων!
Αφού, λοιπόν, ξεκαθαρίσαμε τον ρόλο και το κόστος της Επιτροπής, ελάτε να δούμε και το κόστος των υποδομών που είχε υποχρέωση να ολοκληρώσει η κυβέρνηση. Ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στην ελληνική Βουλή (15/1/2013) είπε: «Το κόστος που αφορά το κράτος ήταν 6,5 δισ., εξ αυτών τα 2 δισ. δαπανήθηκαν για ενοποίηση αρχαιολογικών χώρων και για νοσοκομεία. Κατά συνέπεια το καθαρό ποσό του κόστους των Ολυμπιακών Αγώνων είναι 4,5 δισ. […]». Αυτό είναι το πραγματικό κόστος των έργων υποδομής που βαφτίστηκαν Ολυμπιακά. Δεν έχει νόημα να σας αναλύσω τα έργα που έγιναν για πολιτικούς λόγους, ειδικά στις επαρχιακές πόλεις και μπήκαν καταχρηστικά στον λογαριασμό των Ολυμπιακών έργων. Ετσι για την ιστορία αναφέρω το Πανθεσσαλικό Στάδιο Βόλου που κτίστηκε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, κόστισε 63 εκατ. ευρώ, αλλά… δεν έχει τουαλέτες στο ένα πέταλο. Ελλάς το μεγαλείο σου!
Αυτά τα χρήματα ξοδεύτηκαν για νέες υποδομές ή για ολοκλήρωση άλλων έργων. Θα σας αναφέρω μερικά για να διαπιστώσετε ότι χωρίς τους Ολυμπιακούς Αγώνες ακόμη θα ήταν στα μελλοντικά σχέδια των κυβερνήσεων: Αεροδρόμιο, Αττική Οδός, Προαστιακός, Ενωση Εθνικής με Φαληρικό Δέλτα, Τραμ, Ολυμπιακός Δακτύλιος, Ανάπλαση Παραλιακής, Στάδια στην περιφέρεια, Εργα στους 42 Ολυμπιακούς δήμους της Αττικής, Κόμβος Λεωφόρου Κηφισίας, Σύνδεση ΟΑΚΑ με Ολ. Χωριό, Οδοί Κύμης και Σπ. Λούη, Ανισόπεδος Κόμβος Λ. Κηφισού, Λ. Ποσειδώνος , Λ. Βάρης – Κορωπίου , Λ. Μαραθώνος.
Υπολογίζεται ότι το κράτος εισέπραξε 3,5 δισ. ευρώ από ΦΠΑ επιχειρήσεων που σχετίζονται με τους Αγώνες. Βλέπουμε ότι ακόμα και στις υποδομές το κόστος ήταν πραγματικά πολύ μικρό για το μεγαλύτερο εγχείρημα σε καιρό ειρήνης (largest peacetime operation), που ολοκλήρωσε με επιτυχία η Ελλάδα!
Μετά τους μύθους για το κόστος των Ολυμπιακών Αγώνων, ελάτε να δούμε την πλέον δυσάρεστη αλήθεια: το αναποτελεσματικό κράτος μας δεν μπόρεσε ούτε στο ελάχιστο να κεφαλαιοποιήσει την προσφορά των Ολυμπιακών Αγώνων. Αλλες πόλεις, όπως η Βαρκελώνη και το Λονδίνο, εκμεταλλεύθηκαν πλήρως τις Ολυμπιακές υποδομές τους και βελτίωσαν την ποιότητα ζωής των κατοίκων τους.
Για άλλη μια φορά αποδεικνύεται ότι το κράτος μας είναι ανίκανο να διαχειριστεί οτιδήποτε, ακόμα και όταν του προσφέρεται έτοιμο στο πιάτο. Με την αβελτηρία, την αναποφασιστικότητα και τον μαξιμαλισμό που μας διακρίνει, άφησε να περάσει πολύς χρόνος για να βρει λύσεις και χρήσεις για τα Ολυμπιακά έργα. Αλλα λεηλατήθηκαν, άλλα απαξιώθηκαν και άλλα, όπως το ΟΑΚΑ, δεν συντηρήθηκαν και κινδυνεύουν να απαξιωθούν.
Αντίθετα στο Λονδίνο, μέσα σε λιγότερο από 8 μήνες μετά τη λήξη των Αγώνων, όλες οι μόνιμες κατασκευές οι οποίες έγιναν για τους Αγώνες είχαν παραχωρηθεί για εμπορική εκμετάλλευση, ώστε να εξασφαλίζεται η μακροχρόνια βιωσιμότητά τους. Στην Ελλάδα 20 χρόνια μετά τη λήξη των επιτυχημένων Αγώνων, πόσα από τα κτίρια και εγκαταστάσεις έχουν δοθεί; Μόνο ο καλός μου φίλος Γιώργος Μαρκόπουλος, δήμαρχος του Γαλατσίου, κατάφερε να εκμεταλλευθεί το κτίριο και όχι μόνο να βγάζει χρήματα για τον δήμο του, αλλά και με τη δημιουργία του Κέντρου Πόλης και τη δωρεάν διάθεση χώρων στο Δημόσιο (ΔΟΥ κ.ά.), να εξοικονομεί 1,3 εκατ. μισθώματα ετησίως το κράτος! Επίσης, το Κέντρο Τύπου μετεξελίχθηκε σε εμπορικό κέντρο, αλλά και γι’ αυτό υπάρχουν πολλοί διαμαρτυρόμενοι. Μέχρι και βόμβα έχουν βάλει οι αντιρρησίες. Τα υπόλοιπα τι έγιναν; Στους Θρακομακεδόνες ένα κτίριο όπου θα στεγαζόταν το υπουργείο Εργασίας έχει ολοκληρωτικά λεηλατηθεί. Στον Σχοινιά το κωπηλατοδρόμιο έχει γίνει σκουπιδότοπος. Το κολυμβητήριο είναι εγκαταλελειμμένο, κ.ο.κ.
Ποτέ μου δεν κατάλαβα γιατί δεν αναθέσαμε τη διαχείριση των Ολυμπιακών εγκαταστάσεων σε μια ή περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες με σαφή κριτήρια βιωσιμότητας. Βλέπετε, έχουμε αλλεργία στους ιδιώτες. Προτιμούμε να τα διαχειρίζονται υπουργοί, που το μόνο που τους απασχολεί είναι πώς θα επανεκλεγούν και τίποτε άλλο. Είχαμε και την ατυχή συγκυρία στο πέρας των Αγώνων να ηγείται της χώρας ένας μάλλον ανίκανος πρωθυπουργός –όπως αποδείχτηκε εκ των υστέρων– ο οποίος άφησε πολύτιμο χρόνο να περάσει και να αρχίσει έτσι η απαξίωση. Κρίμα!
Θα μπορούσα να γράψω πολλά ακόμα για την άυλη κληρονομιά των Αγώνων, αλλά ήδη έχω εξαντλήσει τον χώρο που μου διαθέτει η εφημερίδα. Πιθανόν να επανέλθω.
Πάντως, η αντιδιαστολή μεταξύ της επιτυχημένης διοργάνωσης από ιδιώτες και της αποτυχίας του κράτους πιστεύω ότι αναδείχθηκε πανηγυρικά!
*Ο κ. Ανδρέας Γ. Δρυμιώτης είναι σύμβουλος επιχειρήσεων.
