Εδώ και πολλά χρόνια –πρέπει να κοντεύουν τα δεκαπέντε– έχει εισαχθεί στην πολιτική ορολογία η λέξη «αφήγημα». Προφανώς είναι ένας αδόκιμος όρος διότι δεν συνάδει με το συγκεκριμένο που χαρακτηρίζει την πολιτική πράξη. Οσοι χρησιμοποιούν αυτή τη λέξη αντιλαμβάνονται την πολιτική ως μια εξιστόρηση που απλώς απαιτεί την ύπαρξη ενός καλού συγγραφέα-αφηγητή. Ο ρόλος του είναι να παρουσιάσει το έργο του, το αφήγημά του, στο κοινό και να αποσπάσει το χειροκρότημά του. Αν θέλαμε να μιλήσουμε με δόκιμη πολιτική ορολογία, που διακρίνεται για τη σαφήνειά της, θα χρησιμοποιούσαμε την έννοια του εθνικού στόχου. Ενός στόχου που έχει ωριμάσει στην κοινωνία, τον υιοθετεί και τον προβάλλει ένας ηγέτης και όλες οι πολιτικές δυνάμεις που εκφράζουν την πλειοψηφική βούληση στρατεύονται για την πραγμάτωσή του. Αν συμφωνήσουμε σε αυτό, θα δούμε τότε ότι η λέξη «αφήγημα» θολώνει ή και μειώνει ακόμα, κυρίως πολιτικά, την έννοια του εθνικού στόχου, ενώ υποκρύπτει και έναν βολονταρισμό. Γιατί;
Ας αφήσουμε τη χρήση του αδόκιμου αυτού όρου στη φαντασία των συγγραφέων και ας ξαναμιλήσουμε για την πολιτική, με τους όρους της και τα συνδηλούμενά τους.
Διότι ο εθνικός στόχος δεν επινοείται όπως ένα αφήγημα. Δεν εφευρίσκεται εν κενώ κοινωνίας. Αναδύεται μέσα από αυτήν, εκφράζει τις ανάγκες της και έρχεται ο πολιτικός ηγέτης ο οποίος αφουγκράζεται αυτό το αίτημα και το αναδεικνύει σε εθνικό επίπεδο. Ετσι, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής στη δεκαετία του 1970 έθεσε ως εθνικό στόχο την αποκατάσταση της δημοκρατίας και την ένταξη της Ελλάδας στην ΕΟΚ, στη συνέχεια ο Ανδρέας Παπανδρέου, στην πρώτη τετραετία, ανταποκρίθηκε στο αίτημα που είχε ωριμάσει στην κοινωνία για συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις, στην τρίτη κυβερνητική του θητεία έθεσε ως εθνικό στόχο τη σύγκλιση της εθνικής οικονομίας με αυτές των άλλων κρατών που επρόκειτο να ενταχθούν στην ΟΝΕ, έναν εθνικό στόχο που ολοκλήρωσε στην πρώτη θητεία του ο Κώστας Σημίτης.
Θα αδικούσαμε αυτούς τους πολιτικούς ηγέτες αν το έργο τους το αποκαλούσαμε αφήγημα. Ομως, όλες οι εποχές δεν αναδεικνύουν εθνικούς στόχους. Οι συνθήκες δεν προσφέρονται πάντοτε. Αν η πρώτη κυβέρνηση Κυριάκου Μητσοτάκη είχε έναν προφανή εθνικό στόχο, την αποκατάσταση της κανονικότητας, στη δεύτερη θητεία του δεν υπάρχει τέτοιου βεληνεκούς στόχος. Για αυτό και τον καλούν εσπευσμένα να βρει ένα αφήγημα που θα παρουσιάσει στους πολίτες. Πώς θα συμβεί αυτό; Με εγκεφαλικές διεργασίες, in vitro; Οι συστρατεύσεις δεν επιβάλλονται άνωθεν. Αυτός ο βολονταρισμός είναι αδιέξοδος διότι αγνοεί ένα απλό γεγονός: Υπάρχουν περίοδοι που οι ηγέτες απλώς καλούνται να διαχειριστούν την πεζή καθημερινότητα και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματά της ελλείψει υψιπετών στόχων. Να βελτιώνουν τη ζωή των πολιτών σε όλες τις πτυχές της. Εργο ιδιαίτερα δύσκολο διότι διαχέεται σε πολλούς τομείς και είναι μετρήσιμο, ενώ ο εθνικός στόχος είναι ένας, συγκεκριμένος και πανταχόθεν ορατός. Ας αφήσουμε, λοιπόν, τα αφηγήματα στη φαντασία των συγγραφέων και ας ξαναμιλήσουμε για την πολιτική, με τους όρους της και τα συνδηλούμενά τους.
