Σήμερα το ΠΑΣΟΚ συμπληρώνει 50 χρόνια από την ίδρυσή του και, αφού έχει γλιτώσει από τον υπαρξιακό κίνδυνο τον οποίο αντιμετώπισε πριν από περίπου μία δεκαετία, οδεύει ασθμαίνοντας σε μια εσωτερική αναμέτρηση που είναι απολύτως δεδομένο ότι θα κρίνει πολλά.
Λόγος για Κεντροαριστερά είναι αμφίβολο αν μπορεί να γίνει, τουλάχιστον με βάση τις σημερινές συνθήκες. Στις πρόσφατες εκλογικές αναμετρήσεις έχει φανεί ότι οι ψηφοφόροι κινούνται με πολύ μεγάλη άνεση, χωρίς να αισθάνονται κάποια συναισθηματική ή άλλη δέσμευση με τα κόμματα. Για το ΠΑΣΟΚ η συγκυρία είναι συνολικά θετική, καθώς φαίνεται ότι, κατ’ αρχάς, ο ΣΥΡΙΖΑ βρίσκεται σε παρατεταμένη κρίση, αν δεν οδεύει προς το άδοξο τέλος του ως πολιτική δύναμη με αξιώσεις πρωταγωνιστικού ρόλου.
Την ίδια στιγμή η Ν.Δ., μετά τη στροφή προς τα δεξιά προς τέρψιν της ενδοκομματικής δεξιάς πτέρυγας, είναι σαφές πως αποξενώνει κάποιους ψηφοφόρους που είχαν ταυτιστεί το 2019 και το 2023 με το προσωπικό πολιτικό προφίλ του Κυριάκου Μητσοτάκη. Η Ν.Δ. είναι σαφές ότι πλέον δεν μπορεί να αφήσει ανοχύρωτη την, εκτεθειμένη σε πολλαπλές πιέσεις, δεξιά πτέρυγά της.
Το κόμμα του Ανδρέα Παπανδρέου το 1974 έφτασε έως την εξουσία το 1981 διότι οι «μη προνομιούχοι», πέρα από ρητορικό σχήμα, αντικατόπτριζαν και μια κοινωνική πραγματικότητα. Το 1981 είναι μακριά, όπως και οι κοινωνικές συνθήκες της εποχής εκείνης. To 2024 οι προκλήσεις είναι ελαφρώς διαφορετικές, αλλά έχουν στον πυρήνα τους μια αδιαμφισβήτητη διεργασία: την απίσχνανση –αν όχι εξαφάνιση– της μεσαίας τάξης και τη σταδιακή δημιουργία μιας κοινωνίας δύο ταχυτήτων, με την πρώτη να συγκεντρώνει περισσότερο πλούτο από ποτέ και τη δεύτερη να αγωνίζεται να επιβιώσει, μάλιστα σε ένα κράτος που δεν παρέχει παρά ολοένα και χαμηλότερης ποιότητας υπηρεσίες στους πολίτες που το αιμοδοτούν με τους φόρους τους.
Μπορεί κάποιος να ισχυριστεί, και ορθώς, ότι τα προβλήματα αυτά δεν είναι αποκλειστικά ελληνικά, αλλά μεταμορφώνουν και τις κοινωνίες σε ολόκληρη τη Δύση. Ωστόσο στην Ελλάδα το πρόβλημα αυτό συνδέεται μακροπρόθεσμα και με τις γεωπολιτικές κρίσεις που αντιμετωπίζει μια χώρα με αυτά τα χαρακτηριστικά.
Το 1974 το ΠΑΣΟΚ γεννήθηκε μετά την πτώση της χούντας, και μαζί με την αναγέννηση της Δεξιάς από τον ιδρυτή της Ν.Δ. Κωνσταντίνο Καραμανλή. Το 2024 μπορεί να βάλει τα θεμέλια για την επιστροφή στο επίκεντρο της πολιτικής και με βάση τα διακυβεύματα της εποχής ή θα παραμείνει ένα κύμβαλον αλαλάζον του βίντατζ πράσινου ήλιου και της ανδρεοπαπανδρεϊκής αργκό;
