O τίτλος είναι λάθος. «Το μέλλον της ευρωπαϊκής ανταγωνιστικότητας» δεν αντανακλά τη σημασία μιας έρευνας που εκθέτει ψύχραιμα τις αδυναμίες αλλά και τις δυνατότητες της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που προτείνει λύσεις οι οποίες είναι και αυτονόητες και ριζοσπαστικές, και προειδοποιεί για τις συνέπειες εάν οι χώρες-μέλη δεν συγκεντρωθούν σε μια κοινή προσπάθεια διάσωσης της Ε.Ε.
Καταλληλότερος τίτλος για την έκθεση που εκπόνησε ο Μάριο Ντράγκι (με τη συμμετοχή πολλών επιστημόνων, υπαλλήλων της Ε.Ε., εκπροσώπων κοινωνικών εταίρων κ.ά.) θα ήταν «Οδηγός ευρωπαϊκής επιβίωσης». Ο,τι και αν ακολουθήσει –είτε η Ενωση συσπειρώσει τις δυνάμεις της είτε οδηγηθεί στη διάλυση–, η μελέτη αυτή θα αποτελεί μέτρο για το πού πάμε και τι ευθύνεται για την πορεία.
«Για πρώτη φορά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο πρέπει να ανησυχούμε πραγματικά για την επιβίωσή μας».
Ο αγώνας ξεκινάει από θετικό σημείο. «Η Ευρώπη διαθέτει τις βάσεις για μια πολύ ανταγωνιστική οικονομία», σημειώνει η έκθεση. «Το ευρωπαϊκό μοντέλο συνδέει την ανοικτή οικονομία, έναν υψηλό βαθμό ανταγωνιστικότητας στην αγορά και ισχυρό νομικό πλαίσιο με δραστήριες πολιτικές για την καταπολέμηση της φτώχειας και για την αναδιανομή πλούτου». Η Ενιαία Αγορά 440 εκατ. καταναλωτών και 23 εκατ. εταιρειών αντιστοιχεί σε περίπου 17% του παγκόσμιου ΑΕΠ, όσο της Κίνας (με τις ΗΠΑ στο 26%), ενώ τα επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας είναι περίπου 10% κάτω από αυτά που συναντώνται στις ΗΠΑ και στην Κίνα. «Η προσέγγιση της Ε.Ε. έχει πετύχει εξαιρετικά αποτελέσματα στη διακυβέρνηση, την υγεία, την παιδεία και την προστασία του περιβάλλοντος». Ομως, η αποδυνάμωση της ανάπτυξης απειλεί την ικανότητα της Ευρώπης να εκπληρώσει τους στόχους της. «Η αύξηση του κατά κεφαλήν πραγματικού διαθέσιμου εισοδήματος από το 2000 είναι σχεδόν διπλάσια στις ΗΠΑ απ’ ό,τι στην Ε.Ε.», σημειώνει.
Η Ευρώπη μένει πίσω την ώρα που το παγκόσμιο εμπόριο μειώνεται, ο ανταγωνισμός με την Κίνα εντείνεται, η ενέργεια είναι ακριβή και οι αμυντικές ανάγκες μεγαλώνουν. Επιπλέον, η δημογραφική συρρίκνωση σημαίνει απουσία εκατομμυρίων εργαζομένων κάθε χρόνο. Ετσι, η Ευρώπη πρέπει να ενθαρρύνει την καινοτομία και να βρει νέες πηγές ανάπτυξης, να μειώσει το κόστος ενέργειας (καθώς καταργεί τα ορυκτά καύσιμα) και να ανταποκριθεί στη γεωπολιτική αστάθεια, γνωρίζοντας ότι δεν μπορεί πια να εξαρτάται από τις ΗΠΑ για την ασφάλειά της. (Για πληρέστατα ρεπορτάζ, βλέπετε στην «Κ» τις ανταποκρίσεις της Αλεξάνδρας Βουδούρη από τις Βρυξέλλες.)
«Πρέπει να καταλάβουμε ότι οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε είναι ολοένα μεγαλύτερες. Για πρώτη φορά μετά τον Ψυχρό Πόλεμο πρέπει να ανησυχούμε πραγματικά για την επιβίωσή μας», υπογράμμισε ο Ντράγκι στην παρουσίαση της έκθεσης χθες. Προτείνει, μεταξύ άλλων, την ετήσια επένδυση 800 δισ. ευρώ, μέσω κοινού δανεισμού, προστατευτικά μέτρα στο εμπόριο, κατάργηση του βέτο σε κοινές αποφάσεις της Ε.Ε. Γνωρίζουμε εκ των προτέρων τις αντιρρήσεις σε αυτές τις προτάσεις (και σε πολλές άλλες). Γνωρίζουμε, όμως, και πού οδηγούμαστε αν δεν τις πάρουμε στα σοβαρά.
