Ο Αμερικανός θεωρητικός φυσικός Μάικλ Ντάιν στο βιβλίο του «Από πού πάνε στο σύμπαν;» (Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, μτφρ.: Κων. Κυρίτσης, επιστ. επιμ.: Πέτρος Δήτσας) αναφέρει πως οι μαύρες τρύπες μελετήθηκαν για πρώτη φορά το 1939 από τον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ και τον μαθητή του στο Μπέρκλεϊ, Χάρτλαντ Σνάιντερ. Οι δύο επιστήμονες συνειδητοποίησαν ότι όταν ένα μεγάλης μάζας άστρο ολοκληρώνει τον κύκλο της ζωής του, καταρρέει δημιουργώντας μια περιοχή τόσο πυκνή ώστε ούτε καν το φως μπορεί να υπερνικήσει τη βαρυτική της έλξη.
Η εργασία των Οπενχάιμερ – Σνάιντερ δημοσιεύθηκε την 1η Σεπτεμβρίου του 1939. Ξέρουμε τι συνέβη εκείνη την ημέρα. Οι θεωρητικές μελέτες της αστροφυσικής μπήκαν στο αρχείο και οι φυσικοί ασχολήθηκαν με την πυρηνική φυσική. Ειδικά ο Οπενχάιμερ ηγήθηκε του Προγράμματος Μανχάταν για την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων. Η εργασία του 1939, ωστόσο, θεωρείται «ως το σημαντικότερο επίτευγμά του στο πεδίο της καθαρής επιστήμης».
Μετά τον πόλεμο, ο Τζον Αρτσιμπαλντ Ουίλερ στο Πρίνστον ανέλυσε τις συνέπειες της εργασίας των Οπενχάιμερ – Σνάιντερ. Το 1967 επινόησε τον όρο «μαύρη τρύπα» για να περιγράψει αυτά τα αντικείμενα.
«Αυτό που κατάλαβαν ο Ουίλερ και οι μετέπειτα ερευνητές», εξηγεί ο Ντάιν, «είναι ότι, αν η ποσότητα του υλικού που αφήνει πίσω του το άστρο που εκρήγνυται έχει αρκετή μάζα, παραμορφώνει τον χώρο και τον χρόνο με τέτοιον τρόπο ώστε να εξαφανίζεται για πάντα από το οπτικό πεδίο των παρατηρητών, όπως ακριβώς δεν μπορούμε πλέον να δούμε ένα πλοίο στη θάλασσα μόλις περάσει πέρα από τον ορίζοντα, λόγω της καμπυλότητας της Γης. (…) Στο εσωτερικό της μαύρης τρύπας, ο χρόνος και ο χώρος αναμειγνύονται· ο χρόνος λειτουργεί ως χώρος, ο χώρος λειτουργεί ως χρόνος».
Σε τηλεφωνική συνέντευξη με τον νομπελίστα φυσικό Κιπ Θορν, μου είχε πει ότι, ουσιαστικά, ο «χωρόχρονος πέφτει σε περιδίνηση». Ασύλληπτο;
Εχουμε πολλές φορές αναφερθεί στις μαύρες τρύπες μέσα από άλλα βιβλία όπως του Ντάιν, παραμένουν όμως πολύ δημοφιλείς ως τα πλέον εξωτικά ουράνια αντικείμενα. Οι πρόσφατες παρατηρήσεις των βαρυτικών κυμάτων (συνέπεια της συγχώνευσης δύο μαύρων τρυπών) και η φωτογράφιση για πρώτη φορά μέσω ραδιοτηλεσκοπίων δύο υπερμαζικών μαύρων τρυπών στο κέντρο του γαλαξία Μ87 και του δικού μας έχουν εξάψει ακόμα περισσότερο την περιέργεια του κοινού.
Μια μαύρη τρύπα επιβεβαιώνει αυτό που έλεγε ο Ηράκλειτος χιλιάδες χρόνια πριν, ότι «η φύση αγαπά να κρύβεται». Οι επιστήμονες αναφέρονται στο κέντρο της μαύρης τρύπας ως ανωμαλία (singularity). Σε αυτό το σημείο (και κοντά σε αυτό), οι εξισώσεις του Αϊνστάιν δεν έχουν πλέον νόημα. Ομως τι συμβαίνει, πράγματι, εκεί όπου η βαρύτητα φτάνει σε απειρισμούς (δηλαδή, κατά τους φυσικούς, σε τερατωδία); Εδώ τα πάντα καλύπτονται από πυκνό μυστήριο…
