«Θέλουμε μια ευρωπαϊκή Γερμανία, όχι μια γερμανική Ευρώπη», έλεγε στην περίφημη ομιλία του στο Αμβούργο ο συγγραφέας Τόμας Μαν το 1953. Εβδομήντα και πλέον χρόνια μετά ο ευσεβής πόθος του δεν έχει γίνει πράξη. Κάθε φορά που το Βερολίνο αντιμετωπίζει κάποια εσωτερική πολιτική κρίση αυτή μεταφέρεται αυτόματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Στην Ελλάδα το βιώσαμε αυτό πολλές φορές. Τα πακέτα βοήθειας που θα απέτρεπαν το Grexit έπρεπε συχνά να περιμένουν τις τοπικές εκλογές στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία ή κάποια απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Η συμμετοχή της χώρας μας στο πρόγραμμα της ποσοτικής χαλάρωσης ήταν σε εξάρτηση από τις σχέσεις της καγκελαρίου Αγκελα Μέρκελ με τον υπουργό Οικονομικών της Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Και η χαλάρωση των δημοσιονομικών μέτρων της τρόικας από τη συνεργασία της χώρας μας στο μεταναστευτικό, προκειμένου να περιοριστούν οι αφίξεις αιτούντων άσυλο στη Γερμανία, όταν η συντηρητική κυβέρνησή της άρχισε να υφίσταται πιέσεις από την Ακροδεξιά.
Παρόμοιος, αν και πιο περιορισμένος, είναι ο απόηχος των γερμανικών πολιτικών εξελίξεων σε ολόκληρη την Ευρώπη. Γι’ αυτό και εμπνέει τόση ανησυχία η τρέχουσα αποδυνάμωση της τρικομματικής κυβέρνησης του καγκελαρίου Ολαφ Σολτς. Το σενάριο τείνει να επαναληφθεί για μια ακόμη φορά μετά τις βίαιες επιθέσεις στο Ζόλινγκεν από Σύρο δράστη, του οποίου η αίτηση ασύλου είχε απορριφθεί πέρυσι, και την ακροδεξιά επέλαση της «Εναλλακτικής για τη Γερμανία» (AfD) στη Θουριγγία και τη Σαξονία πριν από δέκα μέρες και στο Βρανδεμβούργο στα τέλη Σεπτεμβρίου. Πιεζόμενο από τα δεξιά το Χριστιανοδημοκρατικό Κόμμα που δημοσκοπικά βρίσκεται αυτή τη στιγμή στην πρώτη θέση σε ομοσπονδιακό επίπεδο, υιοθετεί ξενοφοβική ρητορική και θέτει τελεσίγραφο στην κυβέρνηση προκειμένου να κλείσει τα σύνορα και να εντατικοποιηθούν οι απελάσεις όσων αιτούντων δεν έχουν εξασφαλίσει άσυλο. Πράγματι η υπουργός Εσωτερικών ανακοίνωσε τη Δευτέρα αυξημένους ελέγχους σε όλα τα χερσαία σύνορα, που οδηγεί σε προσωρινή κατάργηση της ελεύθερης μετακίνησης στη ζώνη Σένγκεν.
Συνέπεια της μονομερούς απόφασης του Βερολίνου θα είναι πιθανότατα το γνωστό ντόμινο του κλεισίματος των συνόρων με μετακύλιση της ευθύνης διαχείρισης της κρίσης στις χώρες εισόδου στην Ε.Ε., δηλαδή κυρίως την Ελλάδα και την Ιταλία. Λίγους μήνες μετά τους πανηγυρισμούς για την επίτευξη συμφωνίας για το μεταναστευτικό, την οποία η πρόεδρος της Κομισιόν είχε χαρακτηρίσει «ιστορική», η ιστορία επαναλαμβάνεται. Ο Τόμας Μαν θα συνεχίσει να ονειρεύεται μια ευρωπαϊκή Γερμανία.
