Πριν υποτιμηθεί, υποτίμησε. Ο προσβλητικός τρόπος με τον οποίο ο Στέφανος Κασσελάκης καθαιρέθηκε από το αξίωμά του συνδέεται άμεσα με τον προσβλητικό τρόπο που το διεκδίκησε εξαρχής. Η προσβολή λειτούργησε έναντι πάντων: οι σύντροφοί του, οι αντίπαλοι, αλλά και όλο το πολιτικό σύστημα αντιμετωπίστηκαν ως δυνάμει αποικία. Ενας ουρανοκατέβατος άνθρωπος με αδιαφανές παρελθόν παρουσιάστηκε ως σωτήρας που θα αναβάπτιζε ένα κόμμα (τον ΣΥΡΙΖΑ), θα συνέτριβε ένα άλλο (τη Ν.Δ.) και θα μετέτρεπε τη χώρα σε παρακολούθημα του μεγαλόπνοου οράματός του. Το βασικό λάθος του Στέφανου Κασσελάκη ήταν η πολιτική αλαζονεία και ο βολονταρισμός του· το γεγονός ότι, αντί να κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών με δουλειά, θεώρησε την αξία του δεδομένη και την επιβολή του ατόμου και της ατζέντας του αυτονόητη. Ο Κασσελάκης είδε τη χώρα περίπου ως αποικιοκράτης: Θα την κατακτήσω και θα μου πει κι ευχαριστώ!
Τι χάλασε
Η αλήθεια είναι ότι το παραμύθι θα μπορούσε να κρατήσει κι άλλο. Το αφήγημα του προοδευτικού νέου με τις λαμπρές περγαμηνές, το αδαμάντινο ήθος και το μεγάλο όνειρο ήταν ασφαλώς διάτρητο, αλλά αρκετό για να συσπειρώσει μια μερίδα ειδωλολατρών (όχι ιδιαίτερα αριστερών, αλλά περισσότερο αντιμητσοτακικών λαϊκιστών), που είχαν ανάγκη να συνδέσουν τον ΣΥΡΙΖΑ με ένα νέο, αξιόμαχο πρόσωπο, προκειμένου να συνεχίσουν να τον ψηφίζουν. Ετσι, ο Κασσελάκης απέκτησε από το τίποτα και μέσα σε ελάχιστο χρόνο περισσότερους οπαδούς απ’ όσους μπόρεσαν ή θα μπορέσουν να αποκτήσουν ποτέ δεκάδες ανταγωνιστές του, παρά τη μακρά αριστερή διαδρομή και τους «αγώνες» τους. Υπό αυτήν την έννοια και ελλείψει άλλων προσώπων, για το αδιέξοδο του ΣΥΡΙΖΑ αποτελούσε μια ικανοποιητική λύση. Η Αριστερά όμως, ακόμα και η λάιτ που αντιπροσωπεύει ο πολυδιασπασμένος ΣΥΡΙΖΑ, έχει τα δόγματά της στα οποία επιβάλλει πίστη και πειθαρχία, έστω για τους τύπους. Ο Κασσελάκης ήταν υπεράνω όλων αυτών· ο μόνος τύπος που αναγνώρισε ήταν ο τύπος του.
Ο κόμπος και το χτένι
Την αριστεροσύνη του δεν την πιστεύει πια ούτε ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ. Είναι όμως γι’ αυτόν ένας παράγοντας ταυτοτικός, από τους λίγους εναπομείναντες, άρα την κρατάει γερά ως υπαρξιακό τεκμήριο. Τους αντικασσελακικούς δεν τους πείραξαν τα τραμπικά γνωρίσματα του έκπτωτου προέδρου, λοιπόν· αν υπήρχε ένα τέτοιο ασυμβίβαστο, θα είχαν φροντίσει να μη δει την προεδρία ποτέ του. Αυτό που τους πείραξε είναι η έλλειψη συγκρότησης και η αναξιοπιστία· το γεγονός ότι, με τις ανακολουθίες και τον αυθορμητισμό του τέως προέδρου, είχαν φτάσει στο σημείο να μην ξέρουν τι να πουν στα πρωινάδικα που να μην αναιρεθεί μία ώρα αργότερα. Ούτε τα προεδρικά ευτράπελα ενόχλησαν κανέναν στον ΣΥΡΙΖΑ ιδιαίτερα (μιλάμε για το κόμμα που συγκυβέρνησε με τον Πάνο Καμμένο, αντοχές υπάρχουν). Ενόχλησαν το one man show, ο αέρας «ανανέωσης» που δεν ήταν σαφές ποιους θα παρέσυρε και η περιφρόνηση της κομματικής γραφειοκρατίας, που σε πολλούς προξένησε ανασφάλεια, εκνευρισμό και μια αίσθηση «ήρθαν τα άγρια να διώξουν τα ήμερα». Από βιτρίνα, ο Κασσελάκης θέλησε να γίνει ολόκληρο το μαγαζί και να αλλάζει το εμπόρευμα κάθε μέρα.
Δουλειά από μέσα
Το να αποδίδουμε όμως το «φαινόμενο» Κασσελάκη αποκλειστικά στον Κασσελάκη είναι ανειλικρινές. Ουρανοκατέβατο χαρακτηρίζουμε τον τέως πρόεδρο σχηματικά. Στην πραγματικότητα κάποιος τον κατέβασε από τα ουράνια· κάποιος του άνοιξε την πόρτα, τον έπεισε ότι μπορεί να διεκδικήσει με αξιώσεις την αρχηγία, του έστησε καμπάνια και του εξασφάλισε τις απαιτούμενες συμμαχίες μέσα στην παράταξη. Αν ο Στέφανος Κασσελάκης ήταν πράγματι το ξένο σώμα που καταγγέλλουν όσοι ενορχήστρωσαν τον εκτοπισμό του, τότε το οικείο σώμα που τον έφερε στο κόμμα πρέπει να φανερωθεί και να αναλάβει τις ευθύνες του. Εκτός κι αν οι διώκτες του βρίσκουν πειστικό το σενάριο ότι ένας άνθρωπος ήρθε απρόσκλητος από την Αμερική και άλωσε χωρίς εσωτερική βοήθεια ένα κόμμα με το οποίο δεν είχε την παραμικρή προγενέστερη σχέση. Σε αυτήν την περίπτωση, ίσως πρέπει να απολογηθούν οι ίδιοι.
Υπερβολές
Πριν από ένα χρόνο, διάφοροι μεγαλοσχήμονες έσπευσαν να διαγνώσουν στον ερχομό του Στέφανου Κασσελάκη στα πολιτικά πράγματα το τέλος μιας εποχής και την αρχή μιας νέας, αυτό που κάποιοι όρισαν ως μεταπολιτική, άλλοι ως αντιπολιτική κ.ο.κ. Διαβάσαμε και ακούσαμε πολλά (κάποια εξ αυτών φαίνονταν εύστοχα τότε) σχετικά με την άνοδο του λαϊκισμού, τους κινδύνους της ειδωλοποίησης, την υπερδύναμη της εικόνας, την απατηλή γοητεία του αδιαμεσολάβητου μηνύματος. Το ξεφούσκωμα του Κασσελάκη, όποια κι αν είναι η πορεία του στη συνέχεια, αποδεικνύει ότι η επικινδυνότητα που του καταλογίστηκε ήταν αρκετά υπερβολική. Ο τέως πρόεδρος ίσως έβλαψε το κόμμα του, αλλά σίγουρα το βρήκε λαβωμένο· τα «χοντρά» είχαν προηγηθεί της άφιξής του. Ακόμα κι έτσι όμως, το κόμμα βρήκε τον τρόπο να εκδιώξει τον «διχαστικό» ξένο και να του χαλάσει τα σχέδια. Ας εμπεδώσουμε, λοιπόν, τώρα αυτό που δεν εμπεδώσαμε νωρίτερα: όπως δεν υπάρχουν υπεράνθρωποι σωτήρες, δεν υπάρχουν και παντοδύναμοι φταίχτες· η παρακμή είναι συλλογική δουλειά.
