Η έκθεση του Μάριο Ντράγκι με τίτλο «Το μέλλον της ανταγωνιστικότητας της Ευρώπης» δημοσιεύθηκε τη Δευτέρα και ήδη προκάλεσε πολλές αντιδράσεις, θετικές κι αρνητικές. Το στοιχείο που συζητήθηκε περισσότερο μέχρι σήμερα είναι η πρότασή του για πολύ αυξημένη δημόσια χρηματοδότηση των επενδύσεων, και μάλιστα από κοινό ευρωπαϊκό ταμείο, όπως ήταν το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Πολλοί στον ευρωπαϊκό βορρά την απέρριψαν και είναι πιθανό ότι δεν θα υλοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό. Η έκθεση περιέχει όμως πολλές άλλες προτάσεις χωρίς δημοσιονομικό κόστος, που κι αυτές θα συζητηθούν πολύ κι ελπίζω οι περισσότερες να υλοποιηθούν. Σήμερα σημειώνω μερικά στοιχεία της έκθεσης που έχουν ιδιαίτερη σημασία για την Ελλάδα.
Πρώτον, ο Ντράγκι προτείνει να αποδεχθούμε ότι η στοχευμένη βιομηχανική πολιτική είναι απαραίτητη για την ανάπτυξη της Ευρώπης. Η Ε.Ε. και τα κράτη πρέπει να παραβούν την οικονομική ορθοδοξία των τελευταίων δεκαετιών, που ήθελε μόνο οριζόντια κίνητρα για επενδύσεις και καινοτομία, και να δώσουν ειδικές ενισχύσεις σε επιλεγμένους κλάδους με στρατηγική σημασία. Οχι μόνο δημόσια χρηματοδότηση και φοροελαφρύνσεις, αλλά και ρυθμίσεις που διευκολύνουν τις συγχωνεύσεις, την άμεση πρόσβαση σε όλες τις αγορές της Ε.Ε., κ.ά.
Εμείς ακόμη δεν έχουμε σχεδιάσει εθνική βιομηχανική πολιτική, το συζητάμε όμως. Η εξαγγελία του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ για μεγάλες επιχορηγήσεις για θερμοκήπια ίσως προαγγέλλει επιλογή και άλλων κλάδων. Η έκθεση Ντράγκι νομιμοποιεί σε γενικό επίπεδο τις αντίστοιχες εθνικές πολιτικές.
Δεύτερον, η έκθεση τονίζει την αξία της παιδείας και της κατάρτισης ως το κύριο στοιχείο που θα κάνει τις επιχειρήσεις ανταγωνιστικές. Αυτό είναι ιδιαίτερο ευρωπαϊκό πλεονέκτημα που σχετίζεται με το κοινωνικό κράτος. Στην Ελλάδα έχουμε έναν παραπάνω λόγο να ενισχύσουμε το «ανθρώπινο κεφάλαιο». Διαχρονικά δεν είχαμε βιομηχανίες που έδιναν καλούς μισθούς σε εργάτες χωρίς πτυχία και οι οικογένειες επένδυαν κυρίως στην παιδεία για το μέλλον των παιδιών, χωρίς πάντα μεγάλη επιτυχία. Οι πολιτικές που προτείνει η έκθεση αποτελούν ευκαιρία για εμάς να κάνουμε τις σπουδές κάθε επιπέδου πολύ πιο αποδοτικές.
Τρίτον, στους λίγους κλάδους όπου ήδη έχουμε καλές εξαγωγικές επιχειρήσεις αλλά και συναφείς ερευνητικές ομάδες, ανοίγεται η ευκαιρία να υποδεχθούμε πανευρωπαϊκούς κόμβους καινοτομίας. Η έκθεση αναφέρει ρητά τις βιοεπιστήμες και τα φάρμακα. Να το διεκδικήσουμε. Θα δώσει τη δυνατότητα στους καλούς επιστήμονες να δημιουργήσουν σημαντικές καινοτομίες για την υγεία και στη βιομηχανία, που σήμερα παράγει κυρίως γενόσημα, να επεκταθεί σε πιο καινοτόμα προϊόντα.
Στους λίγους κλάδους όπου ήδη έχουμε καλές εξαγωγικές επιχειρήσεις, αλλά και συναφείς ερευνητικές ομάδες, ανοίγεται η ευκαιρία να υποδεχθούμε πανευρωπαϊκούς κόμβους καινοτομίας.
Τέταρτον, το μελλοντικό ευρωπαϊκό πλεονέκτημα στην τεχνητή νοημοσύνη προτείνεται να κτιστεί στις «κάθετες» εφαρμογές για επιλεγμένους κλάδους. Οι ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις μπορούν να κερδίσουν από αυτό, εστιάζοντας στη γεωργία, στην ενέργεια, στην άμυνα ή στην υγεία, που αναφέρονται μεταξύ των προτεραιοτήτων.
Πέμπτον, στην ενέργεια μπορούμε να κερδίσουμε πολλά ως καταναλωτές από τις προτάσεις που αποσυνδέουν την τελική τιμή από την πιο ακριβή πηγή ενέργειας της ημέρας (συνήθως το φυσικό αέριο), και τη βασίζουν στις ανανεώσιμες όπου είναι εφικτό. Και οι εγχώριοι παραγωγοί ανανεώσιμης ενέργειας θα κερδίσουν από την επιτάχυνση της διασύνδεσης των δικτύων που προωθεί η έκθεση.
Εκτον, πολλές προτάσεις αναφέρονται στην πιο εύκολη πρόσβαση των επιχειρήσεων σε πελάτες και σε κεφάλαια από όλη την Ευρώπη. Απλοποιούν και εξομοιώνουν κανονισμούς και προβλέπουν τη δυνατότητα για ομάδες κρατών να ενοποιήσουν τους κανονισμούς τους όταν δεν συμφωνούν και οι «27» (το λεγόμενο «28ο καθεστώς»).
Υπάρχουν κι άλλα πολλά που μας ενδιαφέρουν. Είναι 400 σελίδες κείμενο, αλλά πολύ καλογραμμένο. Το συνέκρινα, για αστείο, με το «Πόλεμος και Ειρήνη», κι ένας φίλος σχολίασε «και τα δυο έχουν κοινή αφετηρία τις σχέσεις Ευρώπης – Ρωσίας». Ετσι είναι. Οι υπαρξιακές προκλήσεις είναι ευκαιρία για νέα στιβαρά σχέδια και για μεγάλες αφηγήσεις.
Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης είναι ομότιμος εταίρος στο κεφάλαιο επενδύσεων τεχνολογίας Big Pi.
