…Φροντίζουν εγκαίρως για τις μελλοντικές συνεργασίες τους. Αυτό δεν αφορά μόνον τους νέους ηγέτες της Κεντροαριστεράς και της ριζοσπαστικής Αριστεράς. Αφορά και το κυβερνών κόμμα, ιδίως το κυβερνών κόμμα, όπως θα εξηγήσω στη συνέχεια. Οι συνεργασίες, εκτός από τον γενικότερο ιδεολογικό και πολιτικό προσανατολισμό των συνεργαζόμενων κομμάτων, φανερώνουν και μια γενικότερη αντίληψη που υπάρχει στην κεντρική πολιτική σκηνή. Την κουλτούρα του διαλόγου, των συμβιβασμών, την εγκατάλειψη της μονοκομματικής λογικής. Στη μεταπολιτευτική Ελλάδα δεν ευδοκίμησαν οι κυβερνήσεις συνεργασίας. Η αυτοδυναμία έχει αναχθεί σε ύψιστο στόχο, χάρη του οποίου ρυθμίζεται αναλόγως και ο εκλογικός νόμος. Ετσι, σημασία δεν δίνεται στις κοινωνικές συναινέσεις, καθώς θεωρούνται πως δόθηκαν εφάπαξ με το εκλογικό αποτέλεσμα, αλλά πιο πολύ στην αποτελεσματικότητα που θεωρητικά σηματοδοτεί η μονοκομματική κυβέρνηση.
Στην πατρίδα μας δεν υπάρχουν τα κόμματα-μπαλαντέρ που ρυθμίζουν τις εξελίξεις ούτε οι ηγέτες που συμβολίζουν τη συνεργατική νοοτροπία. Ενα μικρό κόμμα είναι καταδικασμένο είτε να φυτοζωεί είτε να εξαφανιστεί. Ενίοτε μάλιστα είναι εξίσου αλαζονικό με τα μεγάλα κόμματα. Ετσι, κόμμα π.χ. 15 βουλευτών πολύ σπάνια αποτελεί ρυθμιστή ενός κυβερνητικού σχήματος. Από το 1974 και μετά δεν θυμάμαι παρόμοια περίπτωση, πλην αυτής των ΑΝΕΛ, που αποδείχθηκε όμως πως ήταν ένα κόμμα – αποτέλεσμα συγκεκριμένων συγκυριών, που εξαϋλώθηκε μόλις εξέλιπαν.
Αν το σημερινό τοπίο της πολιτικής ρευστοποίησης λάβει μονιμότερα χαρακτηριστικά, θα πρέπει το κυβερνών κόμμα να αρχίσει να σκέφτεται σοβαρά, όχι τα επόμενα βήματά του, αλλά τα μεθεπόμενα…
Γιατί έκανα όλον αυτόν τον πρόλογο; Διότι όλα δείχνουν ότι στις επόμενες εκλογές η αυτοδυναμία θα είναι ένας δύσκολος στόχος. Εννοείται πως οι ad hoc τροποποιήσεις του εκλογικού νόμου το μόνο που θα επιτύχουν θα είναι οι πολιτικές εντάσεις και η αμφισβήτηση της πολιτικής νομιμοποίησης μιας κατασκευασμένης αυτοδυναμίας. Εξάλλου, ένα κυβερνών κόμμα που αλλάζει τον εκλογικό νόμο προς το συμφέρον του δείχνει έλλειψη αυτοπεποίθησης, κάτι που οι πολίτες το εισπράττουν. Σήμερα, κανένας υποψήφιος αρχηγός από το ΠΑΣΟΚ δεν θα ανοίξει τα χαρτιά του για το θέμα των συνεργασιών. Δεν έχει κανέναν λόγο να εκτεθεί και να δεσμευθεί πρόωρα. Για τον ΣΥΡΙΖΑ η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Σαν τους ναυαγούς αναζητούν εναγωνίως το κόμμα – σωσίβιο που θα τους κρατήσει στην επιφάνεια.
Το ΠΑΣΟΚ, και λόγω της πολιτικής χωροταξίας, μπορεί να κινηθεί και προς τα δεξιά του και προς τα αριστερά του, αναλαμβάνοντας βεβαίως και τα ανάλογα ρίσκα. Η Νέα Δημοκρατία, όμως, με κομμένες τις γέφυρες με το ΠΑΣΟΚ, πού θα βρει τις υπολειπόμενες έδρες για την αυτοδυναμία; Στην Ελληνική Λύση; Μήπως στη Φωνή της Λογικής ή στο κόμμα του κ. Νατσιού; Βέβαια, έχουμε ακόμη μπροστά μας τρία χρόνια, όμως το απρόοπτο πάντα καραδοκεί και των φρονίμων τα παιδιά πριν πεινάσουν μαγειρεύουν.
Αν το σημερινό τοπίο της πολιτικής ρευστοποίησης λάβει μονιμότερα χαρακτηριστικά, θα πρέπει το κυβερνών κόμμα να αρχίσει να σκέφτεται σοβαρά, όχι τα επόμενα βήματά του, αλλά τα μεθεπόμενα, αν δεν θέλει να κυνηγάει τις εξελίξεις.
