Αντιμέτωπη με το ενδεχόμενο να επαναληφθεί ένα σενάριο παρόμοιο με αυτό του 2015 –αν και προφανώς όχι πανομοιότυπο–, η Αθήνα αναζητεί μια στρατηγική και συμμάχους για την εφαρμογή της, για να απαντήσει στην πρόσφατη απόφαση του Βερολίνου να αυστηροποιήσει τους ελέγχους στα χερσαία σύνορά του.
Στην ουσία, η συγκεκριμένη απόφαση της Γερμανίας, στο σημερινό περιβάλλον που διαμορφώνεται πλέον στην Ευρώπη, θέτει υπό αμφισβήτηση το κεκτημένο της συνθήκης Σένγκεν. Η Ελλάδα, ως ένθερμη υποστηρίκτρια του Συμφώνου για τη Μετανάστευση και της ανάγκης για δίκαιο επιμερισμό του βάρους σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. –και όχι μόνο εκείνα της πρώτης γραμμής–, επιζητεί τη στήριξη άλλων κρατών-μελών που βρίσκονται σε παρόμοια θέση, ιδίως εκείνων με εξωτερικά σύνορα όπως η Ιταλία, καθώς και της Ισπανίας, της Πορτογαλίας και της Πολωνίας.
Σκοπός είναι να σχηματιστεί ένα ενιαίο μέτωπο, για να ασκηθεί πίεση στη Γερμανία προκειμένου να αποφευχθεί η εφαρμογή εθνικών πολιτικών, που αποδυναμώνουν βασικές αρχές της Ε.Ε. όπως είναι η συνοχή και η αλληλεγγύη. Αυτή η κίνηση οδήγησε πολλές ευρωπαϊκές χώρες να εκφράσουν την απογοήτευσή τους.
Ωστόσο, παρά την έντονη ρητορική και την πολιτική αντιπαράθεση που κυριάρχησαν στις ευρωπαϊκές εκλογές του περασμένου Ιουνίου, η πραγματικότητα είναι ότι η παράτυπη μετανάστευση, ιδιαίτερα μέσω των νότιων συνόρων της Ε.Ε. –όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη μη εξουσιοδοτημένη διέλευση– φαίνεται να έχει μειωθεί κατά 35% τους πρώτους οκτώ μήνες του έτους, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Οι θλιβερές εικόνες από το καλοκαίρι του 2015 αποτελούν μια οδυνηρή υπενθύμιση του τι πρέπει να αποφευχθεί.
Η πτώση των Σοσιαλιστών της Γερμανίας στη Θουριγγία και τη Σαξονία, καθώς και η ανησυχία για παρόμοιο αποτέλεσμα στο Βρανδεμβούργο την επόμενη Κυριακή, έχουν σαφώς επηρεάσει την απόφαση του καγκελαρίου Ολαφ Σολτς να ενισχύσει τους ελέγχους στα χερσαία σύνορα. Η Ελλάδα δεν μπορεί να αδικηθεί ξανά και να επωμιστεί το μεγαλύτερο μέρος του τεράστιου κοινωνικού και οικονομικού κόστους της διαχείρισης των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών, όπως συνέβη πριν από σχεδόν μία δεκαετία.
Οι θλιβερές εικόνες από το καλοκαίρι του 2015 αποτελούν μια οδυνηρή υπενθύμιση του τι πρέπει να αποφευχθεί.
Η Ευρώπη –με την Κομισιόν να έχει κρίσιμο ρόλο σε αυτό– δεν πρέπει να επιτρέψει τη σταδιακή μετάβαση σε μια επικίνδυνη νέα πραγματικότητα, όπου κάθε μέλος θα αφήνεται όλο και περισσότερο στην τύχη του. Οπως τόνισε ο Ελληνας πρωθυπουργός, «η απάντηση δεν μπορεί να είναι η μονομερής κατάργηση της Σένγκεν» και «δεν πρέπει να πετάξουμε το μπαλάκι στις χώρες πρώτης εισόδου».
Η αποτροπή μιας τέτοιας εξέλιξης θα είναι στο επίκεντρο της στρατηγικής της Ελλάδας τις επόμενες εβδομάδες και μήνες. Αυτή η προσέγγιση δεν έχει ως γνώμονα μόνο τα συμφέροντα της Ελλάδας, αλλά καθοδηγείται και από την πεποίθηση πως αποτελεί τη σωστή πολιτική για την ενωμένη Ευρώπη, αν είναι ενωμένη.
