Η παράσταση θύμιζε τρομακτικά μία άλλη, προγενέστερη. Το κρεσέντο της ομιλίας του Χάρη Δούκα στην Κεντρική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ είχε κάτι από τον μαγικό ρεαλισμό του Αλέξη Τσίπρα όπως τον μάθαμε το 2014: πολυεθνικές, τράπεζες, ολιγοπώλια, φορολόγηση υπερκερδών· ο δήμαρχος Αθηναίων και υποψήφιος πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ επιστράτευσε την αντιμνημονιακή ρητορική, με όλα τα προπαγανδιστικά της «σιγουράκια», σαν να μην πέρασε μια μέρα από την εποχή που οι αγανακτισμένοι ψηφοφόροι διψούσαν για αφορμές εξέγερσης εναντίον του νεοφιλελεύθερου θηρίου. Βέβαια, η άδοξη κατάληξη των μεγάλων ριζοσπαστικών προσδοκιών της προηγούμενης δεκαετίας είναι ακόμη νωπή· δεν έχουν περάσει πια και τόσα χρόνια ώστε να έχει ξεχαστεί πόσο μάταιοι αποβαίνουν οι δονκιχωτισμοί, πόσο επικίνδυνο είναι να λογαριάζει κανείς χωρίς τον ξενοδόχο, καλλιεργώντας παράλληλα στον λαό την πεποίθηση πως ό,τι φαντάζει δέον είναι και εφικτό (κατά το ντετερμινιστικό «ήταν δίκαιο, έγινε πράξη»). Τι είναι αυτό που κάνει τον Χάρη Δούκα να πιστεύει ότι το ξαναζεσταμένο φαΐ έχει μέλλον ως πολιτική υπόσχεση;
Προϊόν σε ζήτηση
Είναι το μεγάλο έρεισμα του λαϊκισμού. Οι πολιτικές εξελίξεις των τελευταίων ετών έφεραν την ήττα των λαϊκιστών, αλλά όχι και του πολιτικού τους προϊόντος· υπάρχει ακόμη κοινό που «αγοράζει» εξωφρενικότητες, εξ ου και οι αποδοκιμασμένοι λαϊκιστές αντικαθίστανται από νέους, θεωρητικά αδοκίμαστους: από τον αριστεροφανή Πολάκη με τις ηγετικές φιλοδοξίες μέχρι την τραμπική Λατινοπούλου, που γίνεται ολοένα πιο δημοφιλής, το κομματικό φάσμα προσφέρει αρκετές επιλογές, από τις οποίες φαίνεται πως έλειπε η κεντροαριστερή. Ισως αυτό να είναι το κενό που έκρινε σκόπιμο να καλύψει ο Δούκας. Αν ο Νίκος Ανδρουλάκης αντιπροσωπεύει την υπναλέα μετριοπάθεια του λελογισμένου προέδρου, ο δήμαρχος ποντάρει σε μια προεδρία πιο εκρηκτική, φτιαγμένη με τα κλασικά υλικά της «ανατρεπτικότητας» που ό,τι χάνουν σε σοβαρότητα το αναπληρώνουν σε ειδησεογραφικούς τίτλους. Αλλωστε, όσοι αρνούνται να πιστώσουν στον νυν πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ την αξιοπιστία του, του χρεώνουν την αδυναμία του ως περφόρμερ, το γεγονός ότι «δεν τον παίζουν» πολύ στο Ιντερνετ και στην τηλεόραση.
Ανεπίδεκτος
Αν κάποιος πάντως θα έπρεπε να έχει πρόσφατο το παράδειγμα του χάσματος μεταξύ ανέξοδης θεωρίας και πράξης, αυτός είναι κυρίως ο Χάρης Δούκας. Δεν μπορεί ο δήμαρχος να μη διαπίστωσε κατά τον ένα χρόνο τής μέχρι τώρα θητείας του στον δήμο ότι οι αστραφτερές διακηρύξεις εκ του ασφαλούς οδηγούν σε ντροπιαστικές αναδιπλώσεις εκ των υστέρων. Γιατί η αλήθεια είναι πως η θερμοκρασία της πόλης δεν έπεσε, η Αθήνα δεν έγινε πιο πράσινη ή ενεργειακά πιο καθαρή, τα αντιπλημμυρικά έργα (άραγε έγινε κανένα;) δεν εμπόδισαν την πρώτη νεροποντή του φθινοπώρου να μετατρέψει την πόλη σε αστικό ωκεανό, ενώ η έφεση της Αθήνας στα σκουπίδια όχι απλώς δεν διορθώθηκε, αλλά μάλλον εντάθηκε τους τελευταίους μήνες. Ας πούμε όμως ότι οι απογοητευτικές επιδόσεις Δούκα ως δημάρχου δεν χρειάζεται να ανατρέψουν το όνειρό του να αποκτήσει μία ακόμη μεγαλόσχημη ιδιότητα· δεν θα έπρεπε τουλάχιστον να επηρεάσουν το ύφος του; Δεν θα έπρεπε να τον εκπαιδεύσουν σε μια λογική μετρημένων λόγων και προσδοκιών;
Η νόσος της αλαζονείας
Κάποιοι λένε τώρα για τον Δούκα ό,τι έλεγαν και για τον Μπακογιάννη πριν ακόμη ο πρώτος προκύψει ως πολιτικό υποκείμενο: ο δήμαρχος έχει μεθύσει από την υπερβολική του αυτοπεποίθηση, ο δήμαρχος είναι αλαζόνας. Πάντως, αν το στυλ της υποψηφιότητας Δούκα για την προεδρία του ΠΑΣΟΚ και το περιεχόμενο του πολιτικού του λόγου δεν απορρέουν από την έπαρση του νεοφώτιστου πολιτικού, σίγουρα δεν είναι άσχετα με αυτήν. Ψήγματα μεγαλομανίας άλλωστε δεν εντοπίζονται μόνο στη δράση, αλλά και στην αντίδρασή του· στον επιθετικό τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται την κριτική και στη ναρκισσιστική ερμηνεία που της επιφυλάσσει: ο δήμαρχος δεν βλέπει διαφωνίες, παρά μόνον διαφωνούντες, οι οποίοι είναι πάντα γι’ αυτόν όργανα των αντιπάλων του, εκπρόσωποι συμφερόντων, φερέφωνα του Μαξίμου. Εχει πειστεί ότι έχει τόσο δίκιο σε όσα λέει (ή ότι πρέπει να φέρεται σαν να έχει) που κάθε δυσαρέσκεια απέναντί του γίνεται αντιληπτή ως δόλια επίθεση του διεφθαρμένου συστήματος στο αγνό αντισύστημα. «Στο τέλος από το Μαξίμου θα ζητήσουν τη σύλληψή μας», αναφέρει ενδεικτικά σε πρόσφατο tweet του.
Προσωπικές νίκες, κομματικές ήττες
Μερικές φορές, τίποτα δεν περιγράφει τις αδυναμίες μας καλύτερα από ό,τι βάζουμε απέναντί μας. Είναι ενδιαφέρουσα, για παράδειγμα, η εμμονή πολλών διαδικτυακών υποστηρικτών του Χάρη Δούκα με την υποψηφιότητα της Αννας Διαμαντοπούλου, την οποία απαξιώνουν ως «δεξιά» και «φίλη του Μητσοτάκη». Ας υποθέσουμε ότι έχουν δίκιο. Ποιος είναι άραγε πιο επικίνδυνος για τον πρωθυπουργό πολιτικά; Κάποιος που ψαρεύει στα ίδια νερά με αυτόν ή κάποιος στρατηγικά αντίθετος; Εκείνος που απειλεί, διά της ομοιότητάς του, να του «υφαρπάξει» ψήφους ή εκείνος που στοχεύει στο κοινό όπου ο πρωθυπουργός είναι ούτως ή άλλως αντιδημοφιλής; Το δημοσκοπικό προβάδισμα του Δούκα έναντι της Διαμαντοπούλου είναι δεδομένο· ποιος λέει όμως ότι το προβάδισμα Δούκα είναι προβάδισμα ΠΑΣΟΚ;
