Ενα ερώτημα σε σχέση με το ΠΑΣΟΚ είναι αν το «ποτήρι» του είναι τελικά μισογεμάτο ή μισοάδειο. Οποιος θέλει να είναι δίκαιος, οφείλει να παρατηρήσει ότι η στάθμη του ποτηριού ανεβαίνει. Αργά μεν, αλλά ανεβαίνει. Εχει αυξήσει τα ποσοστά του, σε πολλές εκλογικές περιφέρειες είναι δεύτερο κόμμα και σε δύο νομούς της Κρήτης πρώτο. Δημοσκοπικά είναι πλέον καθαρά δεύτερο κόμμα, με αυξημένη μάλιστα δυνητική εκλογική επιρροή. Το πέτυχε άλλωστε μολονότι βρισκόταν μεταξύ δύο πόλων, της Ν.Δ. και του (ισχυρού προ εκλογών του ’23) ΣΥΡΙΖΑ, διαψεύδοντας την εκλογική παράδοση που θέλει τα κόμματα με αυτή τη θέση στην πολιτική γεωγραφία να συμπιέζονται.
Από την άλλη, βέβαια, το «μπραντ» ΠΑΣΟΚ παραμένει (δικαίως ή αδίκως) φθαρμένο. Παρά τη διαχρονικά ισχυρή εικόνα του ιδρυτή του, το κόμμα κουβαλά ακόμη τις πληγές της πολιτικής και οικονομικής κρίσης της περασμένης δεκαετίας, που κόντεψε να το εξαϋλώσει, ενώ παραμένει ταυτισμένο με πολλές παθογένειες της Μεταπολίτευσης. Το ίδιο το κόμμα μοιάζει να μην υποστηρίζει σημαντικά κομμάτια της κυβερνητικής περιόδου του και κομβικές ιστορικές αποφάσεις του. Το στίγμα του σε πολλά ζητήματα παραμένει ασαφές. Η δε «αριστερή» στροφή στη ρητορική των τελευταίων ετών –που προφανώς υπηρετεί αντιπολιτευτικούς σκοπούς, στοχεύοντας παράλληλα στον επαναπατρισμό ψηφοφόρων κυρίως από τον ΣΥΡΙΖΑ– προσκρούει στην εμπειρία των τελευταίων κυβερνητικών θητειών του ΠΑΣΟΚ, ενώ παράλληλα περιορίζει την εκλογική επιρροή του σε μια δεξαμενή με πεπερασμένα όρια.
Το νοσταλγικό καλτ για τα «ωραία χρόνια» του ΠΑΣΟΚ, που ενίοτε εμφανίζεται, κυρίως στα σόσιαλ μίντια, φτιασιδώνει αλλά δεν αντιστρέφει τη γενική εικόνα του κόμματος, η οποία εξακολουθεί να έχει προβλήματα.
Στα θετικά για το ΠΑΣΟΚ προσμετρείται επίσης το ότι η εσωκομματική αντιπαράθεση δεν έχει ξεφύγει από τα όρια, κάτι που πιστώνεται σε όλους τους υποψηφίους. Οι δε συγκρίσεις με την κατάσταση στον ΣΥΡΙΖΑ είναι εύλογα θετικές για εκείνο.
Οποιος και να εκλεγεί, ωστόσο, πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, θα κληθεί να απαντήσει σε μια σειρά από πολιτικά και στρατηγικά ερωτήματα.
• Πώς σκοπεύουν να πορευτούν μέχρι τις επόμενες εκλογές; Σε λογική αυτόνομης πολιτικής πορείας ή θα επιδιώξουν συνεργασίες με άλλα κόμματα; Και αν δεν αποκλείουν εκλογικές συνεργασίες, πώς θα παρακάμψουν τα προσκόμματα του εκλογικού νόμου που δεν επιτρέπει σε συνασπισμούς κομμάτων να λάβουν το μπόνους του πρώτου κόμματος;
• Η σύγκλιση με τις «προοδευτικές δυνάμεις» ποια κόμματα ή στελέχη περιλαμβάνει και ποια κόμματα ή στελέχη αποκλείει; Συγκεκριμένα. Οχι με κλισέ περί «συγκλίσεων στη βάση της κοινωνίας», τα οποία συνιστούν υπεκφυγή. Οι συγκλίσεις θα πρέπει να έχουν μια εκλογική έκφραση. Ποια θα είναι αυτή;
• Πώς σκοπεύουν να επαναπροσεγγίσουν τα ριζοσπαστικοποιημένα κοινά της περιόδου της κρίσης; Και πώς τους πιο συντηρητικούς πρώην ψηφοφόρους του πού πήγαν προς Ν.Δ.;
• Ποια θα είναι η στάση τους απέναντι σε στελέχη που έφυγαν προς τον ΣΥΡΙΖΑ ή τη Ν.Δ.;
• Θα απαιτήσουν από τον ΣΥΡΙΖΑ μια ιστορική επανόρθωση για όσα έλεγαν και έκαναν παλαιότερα εις βάρος του ΠΑΣΟΚ;
Η σύγκλιση του ΠΑΣΟΚ με τις «προοδευτικές δυνάμεις» ποια κόμματα ή στελέχη περιλαμβάνει; Συγκεκριμένα. Οχι με κλισέ περί «συγκλίσεων στη βάση της κοινωνίας».
• Πώς σκοπεύουν να διαχειριστούν τις αντιφάσεις της ίδιας της ιστορικής διαδρομής του ΠΑΣΟΚ; Το ΠΑΣΟΚ είναι το κόμμα των κλαδικών του ’80, αλλά και του ΑΣΕΠ. Του επιθετικού εθνικολαϊκισμού του ’70-’80, αλλά και του εκσυγχρονισμού. Του Αυριανισμού, αλλά και αρκετών προοδευτικών μεταρρυθμίσεων. Των ελλειμμάτων, αλλά και της ΟΝΕ. Τι κρατάνε και τι πετάνε από όλα αυτά;
• Με τον υπάρχοντα εκλογικό νόμο, αν κανένα κόμμα δεν ξεπεράσει το 37%-38% είναι πιθανόν να προκύψει ξανά ανάγκη μετεκλογικών κυβερνητικών συνεργασιών. Ποια θα είναι η στάση του ΠΑΣΟΚ σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο; Το συζητάει; Μόνο με Ν.Δ.; Μόνο με ΣΥΡΙΖΑ ή άλλες αριστερές δυνάμεις; Θα αρνηθεί σε κάθε σενάριο;
• Ποια θα είναι η κατεύθυνση του κυβερνητικού προγράμματός του; Από ποια σχολή της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας θα αντλήσουν τις περισσότερες ιδέες;
Πέραν των γενικών στρατηγικών ζητημάτων, ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα είχαν και κάποιες εξατομικευμένες ερωτήσεις για κάθε υποψήφιο (με αλφαβητική σειρά).
• Για τον κ. Ανδρουλάκη: Η νέα θητεία του γιατί δεν θα είναι «μία από τα ίδια»; Τι θα αλλάξει; Και πώς ακριβώς θα διευρύνει την εκλογική επιρροή του προς το Κέντρο, δεδομένου ότι επί των ημερών του η ρητορική του ΠΑΣΟΚ έχει κλίνει προς τα «αριστερά»;
• Για τον κ. Γερουλάνο: Ως κεντρικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ τα δύσκολα μνημονιακά χρόνια, πώς αντιμετωπίζει το ενδεχόμενο πιθανής μελλοντικής συνεργασίας με στελέχη που αποκαλούσαν την τότε κυβέρνηση «Πινοσέτ» και «Τσολάκογλου»;
• Για την κυρία Διαμαντοπούλου: Τι την έκανε να αναθεωρήσει την άποψη πως «το ΠΑΣΟΚ έχει κλείσει τον ιστορικό κύκλο του»; Τι απαντά σε όσους λένε ότι κάποιος που απουσίαζε σε δύσκολα χρόνια για το ΠΑΣΟΚ και δεν έδωσε καμία εκλογική μάχη τα τελευταία 12 χρόνια, δεν μπορεί να επιστρέφει ως υποψήφιος αρχηγός του;
• Για τον κ. Δούκα: Ποια διαπιστευτήρια έχει καταθέσει ως δήμαρχος Αθηναίων, που δείχνουν ότι μπορεί να ηγηθεί του ΠΑΣΟΚ; Θεωρεί ηθικά σωστό να γίνει παρτ-τάιμ δήμαρχος Αθηναίων πριν καν κλείσει χρόνο σε αυτόν; Και πώς πιστεύει ότι θα επηρεάσει τη (αναγκαία) συνεργασία του με υπουργούς της κυβέρνησης για τα ζητήματα της πρωτεύουσας το γεγονός ότι την ίδια ώρα θα έχει συγκρουσιακή σχέση μαζί τους ως επικεφαλής αντιπολιτευτικού κόμματος;
• Για την κ. Γιαννακοπούλου: Θεωρεί σωστό το ότι έθεσε θέμα ηγεσίας στο ΠΑΣΟΚ λίγα λεπτά αφότου έκλεισαν οι κάλπες των ευρωεκλογών;
• Για τον κ. Κατρίνη: Ως επικεφαλής της Κ.Ο. του ΠΑΣΟΚ (προτεινόμενος από τον κ. Ανδρουλάκη), πόσο έντονα και για ποια θέματα διαφοροποιήθηκε από εκείνον ώστε να κατεβαίνει σήμερα αντίπαλός του;
Στο ντιμπέιτ της επόμενης Τρίτης, θα αναμένουμε με ενδιαφέρον όλες τις σχετικές απαντήσεις, γενικές και ειδικές.
*Ο κ. Ευτύχης Βαρδουλάκης είναι σύμβουλος στρατηγικής και επικοινωνίας.
