Χαρακτηρισμένος ισλαμόφοβος ων, αν και αθωωθείς τετράκις έως τώρα από τα ελληνικά δικαστήρια για τη φοβερή και επικίνδυνη για την κοινωνική ειρήνη διαστροφή μου, έχω μια ευαισθησία απέναντι στις πάσης λογής φοβίες. Κλειστοφοβία, ακροφοβία, ομοφοβία, ακόμη και πιο εξειδικευμένες, όπως η φοβία για τις αράχνες και τους ποντικούς. Σήμερα θέλω να αναλάβω την υπεράσπιση μιας φοβίας που έχει παραμεληθεί και κυρίως την υπεράσπιση των θυμάτων της. Πρόκειται για την «οικοφοβία». Η λέξη, αν και είναι ελληνικότατη, από μια πρόχειρη έρευνα διεπίστωσα πως εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην Αγγλία του 19ου αιώνα. Στην ψυχολογία χρησιμοποιείται για να περιγράψει τη φοβία απέναντι στον χώρο της καθημερινότητάς σου. Οπως η φοβία για τα έπιπλα, απ’ την οποία πάσχουν οι κοινωνικοί και πολιτικοί αγωνιστές οι οποίοι μας καλούν να εγκαταλείψουμε τον καναπέ. Αν την αναγάγεις στη σχέση του πάσχοντος με την κοινωνία που είναι ο κοινός μας οίκος τότε μπορείς κάλλιστα να διαπιστώσεις πως είναι μια φοβία ιδιαιτέρως διαδεδομένη, περισσότερο ακόμη και απ’ την ισλαμοφοβία. Είναι ο φόβος και η απέχθεια προς τους θεσμούς που ορίζουν τη λειτουργία της κοινωνίας. Αν και δεν είμαι ειδικός, και περιμένω διόρθωση από τους αρμόδιους δικαιωματιστές, εκ πείρας θεωρώ ότι χαρακτηρίζει πριν απ’ όλους τις κοινότητες των Ρομά. Γι’ αυτό και τους αποκαλούμε «ευαίσθητη» κοινωνική ομάδα.
Πώς εκφράζεται η οικοφοβία τους; Κατ’ αρχάς με την οχύρωσή τους σε κλειστές κοινότητες. Είναι Ελληνες πολίτες, έχουν ίσα δικαιώματα με όλους τους υπόλοιπους, ψηφίζουν στις εκλογές, όμως συμπεριφέρονται σαν να φοβούνται θεσμούς που εμείς οι υπόλοιποι τους έχουμε αποδεχθεί. Οπως για παράδειγμα η υποχρέωση της μέσης εκπαίδευσης. Στερούν από τα παιδιά τους το δικαίωμα στην εκπαίδευση. Η παραβατικότητα δεν είναι αποκλειστικό προνόμιό τους, αν και στην περίπτωσή τους μπορούμε να μιλήσουμε για κατάχρηση του δικαιώματος που το ελληνικό κράτος παρέχει γενναιόδωρα σε πολλούς πολίτες του. Η επέμβαση της αστυνομίας προ ημερών, που απέδωσε ευρήματα όπως κλοπιμαία, χρυσές λίρες και όπλα στα σπίτια μιας ολόκληρης συνοικίας Ρομά, ξεφεύγει από τα δεδομένα του οργανωμένου εγκλήματος. Είναι φαινόμενο που παράγει μια κοινωνική ομάδα. Το ρεπορτάζ του ΣΚΑΪ που έδειχνε Ρομά να ξηλώνουν σιδηροδρομικές γραμμές δεν επιδέχεται ερμηνείες. Είναι αυτό που είναι. Οπως και η συλλογική τους αλληλεγγύη σε όποιον συλληφθεί. Πώς μπορεί να θεραπευθεί η οικοφοβία των Ρομά. Δεν ξέρω. Μήπως αυτή η οικοφοβία, η απέχθεια προς το περιβάλλον της ζωής τους, είναι συστατικό της συλλογικής τους ψυχολογίας; Κοινωνικό ή πολιτισμικό πρόβλημα; Οι κοινότητες των Ρομά έχουν τις διαστρωματώσεις που έχει όλη η υπόλοιπη κοινωνία. Μόνον που αυτές υποχωρούν μπροστά στη φυλετική αλληλεγγύη. Ευαίσθητη κοινωνική ομάδα ή ευαίσθητη φυλετική ομάδα;
