Αν ρωτήσεις γύρω σου, οι περισσότεροι αυτοπροσδιορίζονται ως μεσοαστοί. Η υπόθεση μοιάζει τόσο εκτός τόπου και χρόνου όσο και η ίδια η αντίληψη περί κοινωνικών τάξεων όπως μας έχει κληροδοτηθεί. Ωστόσο, η μεσαία τάξη, ως ιδέα έστω, εξακολουθεί και αποτελεί το όνειρο των πάσης φύσεως αστών, ανερχομένων, παρακμιακών ή παραδοσιακών, όσο και τον στόχο των πάσης φύσεως πολιτικών και κομματικών συσχετισμών. Πάντως, η εντύπωση ότι η μεσαία τάξη είναι και πρέπει να είναι η ραχοκοκαλιά της κοινωνίας επιζεί με όλες τις αναμενόμενες διαφοροποιήσεις από την εποχή του Ναπολέοντα έως σήμερα. Σήμερα ζούμε μια έστω εκφυλισμένη εκδοχή της άλλοτε κραταιάς, επιθυμητής και παντοδύναμης μεσαίας τάξης. Oταν –μεταπολεμικά– η μεσαία τάξη ήταν ισχυρή και διευρυνόμενη έπαιρνε διάφορα γνωρίσματα. Αναλόγως της προσέγγισης και της βαθμίδας, έγλειφε τα τοιχώματα της μικροαστικής κλίμακας και άγγιζε την μπουρζουαζία μιας μεγαλοαστικής φιλοδοξίας. Ωστόσο, ο κορμός, η βάση και η δύναμη βρίσκονταν σε εκείνο το 50%-75% που αιμοδοτούσε την οικονομία και επηρέαζε τη ρητορική των πολιτικών κομμάτων.
Σήμερα, η Ελλάδα, η Δύση, ο κόσμος βιώνει μια διασάλευση της κοινωνικής κλίμακας. Είναι αποτέλεσμα της αλλαγής του οικονομικού μοντέλου μετά την κατάρρευση της καλοπέρασης με τη βοήθεια δανείων και πιστωτικών καρτών. Ηταν εκείνο το δημοφιλέστατο μοντέλο καθημερινότητας που είχε αντικαταστήσει το πνεύμα της ανοικοδόμησης και την αποταμίευση των νοικοκυριών της δεκαετίας του ’50. Ο κόσμος, όμως, μετά το 2001 έχει αλλάξει, η Ευρώπη έχει μπει στη γωνία. Ο 21ος αιώνας είναι πλέον αμείλικτος με τους μεσοαστούς. Τους ταπείνωσε και τους περιθωριοποίησε, εν πολλοίς τους φίμωσε και επιπλέον τους δέσμευσε να σέρνονται ισοβίως σε μια καθημερινότητα που πλέον δεν αρέσει, που πλέον δεν είναι επιθυμητή, που πλέον δεν συνδέεται με όνειρα, στόχους και φιλοδοξίες.
Παρ’ όλα αυτά, μεσαία τάξη εξακολουθεί και υπάρχει. Εστω ως φάντασμα εκείνου του πρότερου εαυτού της που, στην Ελλάδα, έζησε 30 πολύ καλά χρόνια, μετά το 1975. Αυτή η μεσαία τάξη της δικής μας εποχής, αυτής της εποχής που για τους πολλούς φέρνει τα πάνω κάτω, μοιάζει χωρίς πυξίδα και εμφανίζεται αυτοαμφισβητούμενη, κατακερματισμένη, χωρίς αυτοπεποίθηση. Η ανόρθωση του ηθικού των μεσοαστών είναι ίσως ο πιο ισχυρός στόχος για κάθε πολιτικό συσχετισμό που διεκδικεί την ηγεσία μιας χώρας. Αλλά είναι και ο πιο δύσκολος στόχος. Η διάρρηξη του ψυχικού υποστρώματος που ορίζει τη μεσαία τάξη ήταν το μεγαλύτερο πλήγμα των τελευταίων 15 ετών. Η ανόρθωση αυτού του πνεύματος μοιάζει ολοένα και πιο δύσκολη, ωστόσο είναι ένας στόχος που αποτελεί μονόδρομο.
