Αυτό είναι το ερώτημα που κυριαρχεί σχετικά με όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή. Οτι θα τελειώσει όλο αυτό που ξεκίνησε την 7η Οκτωβρίου 2023, αυτό είναι σίγουρο. Το κρίσιμο ζήτημα είναι πρωτίστως το «πότε» και ακολούθως το «πώς», αν και σχεδόν πάντα αυτά πάνε μαζί. Οταν ωριμάζει η λύση, ωριμάζει και ο χρόνος. Οι τελευταίες αντιστάσεις κάμπτονται από τη φορά των γεγονότων. Σήμερα, το κεντρικό πρόβλημα είναι αν θα δοθεί μια συνολική λύση ή επιμέρους. Αν δηλαδή θα υπάρξει μια συμφωνία-πακέτο, που θα ρυθμίσει τα ζητήματα της Γάζας και του νοτίου Λιβάνου, ή αν στα δύο αυτά πεδία θα υπάρξουν και διαφορετικές λύσεις, καθώς ο Λίβανος είναι, τυπικά, ένα ανεξάρτητο κράτος.
Στη Γάζα βρίσκεται στον «αέρα» η προσφορά του Ισραήλ: Ασφαλής έξοδος από την περιοχή του Σινουάρ έναντι της απελευθέρωσης όλων των ομήρων που απέμειναν στη ζωή. Ουδείς γνωρίζει ποια πληροφόρηση έχει ο εγκέφαλος της 7ης Οκτωβρίου εκεί κάτω στα έγκατα της γης όπου κρύβεται. Πιθανόν να νομίζει ότι πλησιάζει το τέλος του Ισραήλ, δηλαδή να ζει σε έναν κόσμο ψευδαισθήσεων, όπως ο Χίτλερ τις τελευταίες ημέρες της ζωής του –κάτω στο μπούνκερ– φανταζόταν την αντεπίθεση ανύπαρκτων μεραρχιών. Και αυτό είναι ένα γενικότερο πρόβλημα. Ηγέτες, φυσικά αποκομμένοι από τις εξελίξεις, δεν έχουν τις προσλαμβάνουσες παραστάσεις για να αποφασίσουν. Και ιδίως στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, μια και περιβάλλονται από συνεργάτες-κόλακες που τους λένε αυτά που θέλουν να ακούσουν.
Οι Λιβανέζοι δεν λησμονούν ποιοι ήταν οι υπεύθυνοι της καταστροφής της πατρίδας τους· πρώτα οι Παλαιστίνιοι και μετά οι Σύροι.
Στον Λίβανο, η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Για το πλειοψηφικό κομμάτι της κοινωνίας, η Χεζμπολάχ είναι δύναμη κατοχής. Οι Λιβανέζοι δεν λησμονούν ποιοι ήταν οι υπεύθυνοι της καταστροφής της πατρίδας τους· πρώτα οι Παλαιστίνιοι και μετά οι Σύροι. Από το 1975 ζουν οι γηγενείς κάτοικοι ένα διαρκές δράμα. Ουδείς γνωρίζει πού ακριβώς αποβλέπει η χερσαία εισβολή των ισραηλινών στρατευμάτων στον Λίβανο. Θα αρκεστούν να δημιουργήσουν μια νεκρή ζώνη-ασπίδα για τις βόρειες περιοχές του Ισραήλ ή θα θελήσουν και κάτι παραπάνω; Και ποιο θα είναι αυτό; Βέβαια, σε όλο αυτό το σκηνικό δεν θα μπορούσαμε να βγάλουμε απ’ έξω το Ιράν. Μόνον αν πειθαναγκαστεί η ηγεσία του να συναινέσει σε μια ειρηνική διευθέτηση, θα υπάρξει σχετική σταθερότητα στην περιοχή. Αλλά το Ιράν κυριαρχείται από το δόγμα του ιμάμη Χομεϊνί: «Το καθεστώς που κατέχει την Ιερουσαλήμ πρέπει να εξαφανιστεί από τις σελίδες του χρόνου». Προφανώς, με τέτοια δόγματα και τέτοιες αντιλήψεις, με τις οποίες έχουν διαπαιδαγωγηθεί εκατομμύρια σιιτών και χιλιάδες «μαρτύρων», καταλλαγή δεν μπορεί να υπάρξει στη Μέση Ανατολή.
Ολοι οι αραβοϊσραηλινοί πόλεμοι κατέληξαν σε μια συμφωνία. Μόνο που, όπως συμβαίνει πάντα στην Ιστορία, τους όρους της ειρήνευσης τους υπαγόρευσαν οι νικητές. Οταν το αντιληφθούν αυτό οι ηττημένοι, θα υπάρξει μια λύση, έστω πρόσκαιρη, στην περιοχή.
