Ο,τι διαδραματίζεται και ό,τι ακούγεται σε μια ανοιχτή ακροαματική διαδικασία αυτή τη στιγμή στο δικαστήριο της Αβινιόν ξεπερνάει κάθε λογική. Είναι δύσκολο να διαλέξει ή να αποφύγει κάποιος την πιο αηδιαστική λεπτομέρεια της υπόθεσης Πελικό. Ο Ντομινίκ Πελικό, πενήντα χρόνια σύζυγος, βίαζε δύο-τρεις φορές την εβδομάδα τη ναρκωμένη γυναίκα του και, επιπλέον, στρατολογούσε επί εννέα –τουλάχιστον– χρόνια άνδρες από το Διαδίκτυο, με την αγγελία «χωρίς εκείνη να γνωρίζει», για να έρχονται σε επαφή μαζί της.
«Σερβιριστείτε» τους έλεγε όταν τους υποδεχόταν, δείχνοντάς τους το υπνοδωμάτιο, «ξεντύνεστε στην κουζίνα, δεν φοράτε άρωμα, δεν καπνίζετε, δεν την αγγίζετε με κρύα χέρια για να μην ξυπνήσει, τα ζεσταίνετε στο καλοριφέρ πριν την ακουμπήσετε και εάν παρατηρήσετε, κατά τη διάρκεια της πράξης, ότι εκείνη κινείται απομακρύνεστε». Αυτές ήταν συνοπτικά οι εντολές για τους παραπάνω από ογδόντα άνδρες που προσήλθαν στο σπίτι των Πελικό, σύμφωνοι ότι θα παρευρίσκεται, πάνω σε έναν τρίποδα, μια κάμερα που θα καταγράφει. Τακτικά αρχειοθετημένο βρέθηκε υλικό διακοσίων κακοποιήσεων.
Οι οδηγίες δεν εμπεριείχαν χρήση προφυλακτικού, παρότι ένας, που είχε επανέλθει έξι φορές, ήταν φορέας του έιτζ. Από αυτούς, μόνο τρεις έφυγαν όταν αντιλήφθηκαν ότι η γυναίκα ήταν αναίσθητη από τα χορηγημένα φάρμακα τριμμένα στο φαγητό και στο ποτό. Ποιοι είναι αυτοί οι πενήντα –ταυτοποιημένοι– άνδρες που οδηγούσαν μέχρι και 600 χλμ. μέχρι το σπίτι των Πελικό;
Στυλοβάτες της κοινωνίας, από 26 έως 74 ετών. Δύο συνταξιούχοι οδηγοί νταλίκας, ένας υπάλληλος αρτοπωλείου που καλημέριζε το θύμα, ένας ηλεκτρολόγος/υδραυλικός/κτίστης/υπάλληλος σούπερ μάρκετ/δημοσιογράφος/διευθυντής ξενοδοχείου. Κάποιοι εργαζόμενοι στο Δημόσιο: νοσοκόμος/δεσμοφύλακας/στρατιώτης/οδηγός σε ΜΜΜ και ένας πυροσβέστης, που τα ντοκουμέντα μαρτυρούν ότι δεν αποχωριζόταν ποτέ τη στολή του. Εργένηδες, παντρεμένοι, διαζευγμένοι.
«Θυσιάστηκα στον βωμό του βίτσιου», είπε η Ζιζέλ, που δεν της βάζω επώνυμο για να την απομακρύνω από τον τέως σύζυγό της. Ο πενηντάχρονος κατηγορούμενος νοσοκόμος έχει και αυτός την ίδια άποψη. Δήλωσε, σε διάλειμμα της δίκης, πως «γνωρίζει ότι οδηγείται στο σφαγείο» διότι «δεν είναι μόνον η Πελικό θύμα, κι εγώ είμαι θύμα». Επικρίνοντας τις ακτιβίστριες, τα μίντια, το δικαστικό σύστημα και τη συνωμοσία στην οποία ενεπλάκη ερήμην του.
«Διεστραμμένος γίνεσαι, δεν γεννιέσαι» επανέλαβε, αρκετές φορές, την αξιολύπητη βόμβα σοφίας που θεωρεί ότι αρκεί ο ενορχηστρωτής Πελικό. «Είχα κακοποιηθεί ως παιδί»,» είχα βίαιο πατέρα», πολλά «οικογενειακά μυστικά», «εξαναγκάστηκα δεκατεσσάρων ετών, ασκούμενος σε εργοτάξιο, να συμμετάσχω σε βιασμό μιας γυναίκας με αναπηρία. Ολα αυτά με στιγμάτισαν, ναι, μετανιώνω για ό,τι έκανα, ζητώ συγγνώμη, δεν της άξιζε, αγαπώ τη γυναίκα μου», υπερθεμάτισε. Μια συγγνώμη αξιοθρήνητα σύντομη, που πλέει σε μια εκτενή ναρκισσιστική πρόταση.
Και δεν θα πιστέψετε πόση πέραση έχει το τέχνασμα του παιδικού τραύματος. Την ίδια στρατηγική ακολούθησε και επικαλέστηκε ένας ακόμη κατηγορούμενος στην ίδια αίθουσα. Ενας φίλος του Πελικό, ετερόφωτος, που κόπιαρε την ιδέα της νάρκωσης και της κακοποίησης στη δική του οικογένεια και κατόπιν τον προσκάλεσε.
Από πότε καλούμαστε να δούμε εκείνους, τους σεξουαλικούς παραβάτες, και τα κίνητρά τους, από μια άλλη σκοπιά, πιο ανθρώπινη; Γιατί πρέπει να ενδιαφερόμαστε εάν ο θύτης είναι πληγωμένος, εάν το αρπακτικό είναι ψυχολογικά αναστατωμένο; Γιατί οφείλουμε να αφομοιώσουμε την αφήγησή τους για να επαναδιαπραγματευθούμε τις δικές μας σχηματισμένες απόψεις, να μετακινηθούμε, για να δικαιολογήσουμε σαν μικρολαθάκι το απάνθρωπο;
Η βία εναντίον των γυναικών προέρχεται, σχεδόν αποκλειστικά, από τους άνδρες. Αλλά τα θύματα ανδρικής βίας δεν είναι αποκλειστικά γυναίκες, είναι το σύνολο της κοινωνίας.
Ετσι όμως κάνουν οι ναρκισσιστικές προσωπικότητες, χειραγωγούν. Εχουν χαμηλή ικανότητα ενδοσκόπησης, ρηχή ενσυναίσθηση, επιφανειακή συμπόνοια, καμία δεξιότητα ανάληψης ευθυνών, αλλά γνωρίζουν να χειραγωγούν.
Κατανοούν ότι διανύουμε την εποχή που τοποθετεί πολύ ψηλά τα συναισθήματα και πλέκει το εγκώμιο της ευαισθησίας (έστω και διαστρεβλωμένης). Γνωρίζουν επίσης ότι βρισκόμαστε σε αυτή την εποχή της θυματοποίησης, καθώς η έννοια του τραύματος έχει τόσο απομακρυνθεί από τη φυσική βλάβη, που δίνει το ελεύθερο να την επικαλούνται όλοι, κατά βούληση. Οτιδήποτε πλέον φέρει, σχεδόν πειστικά, την ταμπέλα «τραύμα».
Τα μίντια και οι δικαστικές αίθουσες φιλοξενούν εκτενείς ψυχιατρικές συνεδρίες και το κοινό, εμείς, καλείται να συγκινηθεί με το θέαμα που έχει τίτλο: «Αυτή είναι η αλήθεια τους». Η «δική τους» αλήθεια έχει αξία παρόλο που οι πράξεις, απεχθείς, μας αφήνουν όλους, συλλογικά και αδιανόητα, πληγωμένους.
Η μεγαλύτερη παρανόηση που σχετίζεται με τη βία εναντίον των γυναικών είναι ότι αφορά μόνο τις γυναίκες. Η βία εναντίον των γυναικών προέρχεται, σχεδόν αποκλειστικά, από τους άνδρες. Η βία των ανδρών είναι το πρόβλημα. Αλλά τα θύματα ανδρικής βίας δεν είναι αποκλειστικά γυναίκες, είναι το σύνολο της κοινωνίας.
Και θύτες δεν είναι μόνον άνδρες. Είναι παράδοξο. Υπάρχουν πάντα, σε όλες τις υποθέσεις που βγαίνουν στη δημοσιότητα, διαμεσολαβητές, υποστηρικτές και προστάτες. Υπάρχουν δεκάδες σύζυγοι στην υπόθεση Πελικό. Σύζυγοι που γνωρίζουν, αλλά δεν θέλουν να ξέρουν. Ακόμη και όταν ο άνδρας τους δεν ήταν παρών στη γέννηση του παιδιού τους γιατί την ώρα εκείνη κακοποιούσε, ακόμη και όταν βρέθηκε στην κατοχή των συζύγων πορνογραφικό υλικό με ανήλικα παιδιά.
«Είναι καλός σύζυγος», «είναι τρυφερός πατέρας», «είναι υποδειγματικός πολίτης», λένε. Η πιο ισχυρή ομερτά απ’ όλες είναι η ψευδαίσθηση με την οποία κάποιες γυναίκες εκπαιδεύουν τον εαυτό τους. Δεν είναι τέρας αυτός που παντρεύτηκαν, είναι ο άνδρας που τις φροντίζει, είναι ο άνδρας που εγκωμιάζει τη μαγειρική τους, είναι ο άνδρας που αγαπούν.
Εκτελούν ένα σπουδαίο έργο, με τις αυταπάτες τους προστατεύουν παράσιτα πείθοντας ακόμη και το τέρας ότι όλα είναι πιθανά, η αγάπη τους ξορκίζει και μπορεί να τους μεταποιήσει σε έναν κανονικό άνθρωπο. Είναι, όμως, ώρα «η ντροπή να αλλάξει πλευρά», όπως είπε η Ζιζέλ, και να πάει όπου της αναλογεί.
*Η κ. Ελεάννα Βλαστού είναι συγγραφέας και ζει στο Λονδίνο.
