Σε τι αναφέρονται αυτές οι λέξεις; Σε έκθεση για την ανθρωπιστική κατάσταση στη Λωρίδα της Γάζας (United Nations, Humanitarian Strip Updates) διαβάζω: παροχή υπηρεσιών υγείας και λειτουργία ζωτικής σημασίας υποδομών νερού και υγιεινής διαρκώς δυσκολότερες. Σκρολάρω στις εκτενείς αναφορές, στους αριθμούς, στα τοπόσημα της σφαγής. Αποφεύγω τις εικόνες από μπάζα και ματωμένα παιδιά που, αν τις καταναλώσεις σε μεγάλο βαθμό, μπορείς να πάθεις απονεύρωση. Γυρίζω στις λέξεις και στους αριθμούς, για να μπορέσω να ευαισθητοποιηθώ, οι εικόνες σφαγής κάνουν το συναίσθημά μου να μουδιάζει. Λέξεις του ΟΗΕ: ανεπαρκές νερό, τροφή και υποδομές για παροχή υγείας. Συνθήκες ζωής ακατάλληλες για ζωή. Από τον Ιανουάριο του 2024: κίνδυνος λιμού στη Γάζα. Λέξεις του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης: καλεί το Ισραήλ να λάβει μέτρα ώστε να αποφευχθεί μία γενοκτονία.
Αριθμοί στη Γάζα: 19 νοσοκομεία έχουν σταματήσει να λειτουργούν, 17 παλεύουν, κανένα νοσοκομείο δεν λειτουργεί πλήρως. Εκτοπισμένοι: 1,9 εκατομμύρια. Η οικονομική συρρίκνωση της Γάζας: στο 86%. Στα σκοτεινά ορόσημα του πολέμου διαβάζουμε και τα εξής: Στις 29 Φεβρουαρίου σε ουρά για λήψη ανθρωπιστικής βοήθειας σκοτώθηκαν 188 άνθρωποι, ενώ 760 τραυματίστηκαν περιμένοντας να πάρουν λίγο αλεύρι. Τον Ιούνιο του 2024 το Ισραήλ επιτίθεται σε σχολείο της UNRWA που λειτουργούσε ως «ασφαλής χώρος» εκτοπισμένων, ενώ νωρίτερα, τον Απρίλιο του 2024, επτά εργαζόμενοι της αμερικανικής Μη Κυβερνητικής World Central Kitchen σκοτώνονται στο πλαίσιο Ισραηλινών επιθέσεων. («Καθημερινή», Ενας Χρόνος Πολέμου).
Χθεσινό βίντεο του αγγλόφωνου Αλ Τζαζίρα δείχνει παιδιά της Παλαιστίνης που έχουν εκτοπιστεί να πίνουν νερό από μολυσμένη πηγή – κλείνω το βίντεο, γυρίζω στις λέξεις και στους αριθμούς. Ο Guardian κάνει λόγο για 34.344 σκοτωμένους Παλαιστινίους που έχουν ταυτοποιηθεί. Σχετική λίστα από το υπουργείο Υγείας της Γάζας επιχειρεί να χαρτογραφήσει τα θύματα, με άλλα λόγια, να τους αποδώσει όνομα, ταυτότητα και την προσωπική τους ιστορία. Ο πιο μεγάλος στη λίστα ήταν ένας άνθρωπος 101 ετών που τραυματίστηκε θανάσιμα σε βομβαρδισμό από το Ισραήλ. Το πιο μικρό θύμα ένα νεογνό, νεκρό για τους ίδιους αρρωστημένους «λόγους». Το πιστοποιητικό γέννησης και το πιστοποιητικό θανάτου γι’ αυτόν τον άνθρωπο εκδόθηκαν την ίδια ημέρα (Guardian, One Had Lived 101 Years, the other just two hours, 08.10.2024).
Την ίδια ώρα οι πρωτεύουσες του δυτικού κόσμου έχουν γεμίσει φωτογραφίες ομήρων Εβραίων, αλλά και αντισημιτισμό. Οι συναγωγές και τα νεκροταφεία φυλάσσονται. 1.200 Ισραηλινοί σκοτώθηκαν, χωρίς λόγο και αιτία, πέρσι τέτοιον καιρό. Οι απανταχού Εβραίοι ζουν μια δίνη που περιλαμβάνει τρόμο και αβεβαιότητα (κατάσταση στην οποία περιέρχονται πλέον και οι άνθρωποι από τον Λίβανο και το Ιράν), ντροπή, ενοχή επιβίωσης, οργή, θρήνο και για κάποιους συμμετοχή σε διαδηλώσεις υπέρ της ειρήνης ή της Παλαιστίνης. Κάποιοι μιλούν για δυσκολίες στις σχέσεις τους, αισθάνονται απομονωμένοι, απολογούμενοι, αμυνόμενοι (Guardian, People Hold me accountable for a fanatical right wing government). Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι δεν μπορούν ν’ αντισταθούν ή να κρύψουν τον αντισημιτισμό τους. Αποχαλίνωση και ντροπή.
Υπό αυτή την έννοια μπορεί να μιλάει κανείς για κάτι «τραγικό». Η τραγωδία των απλών ανθρώπων που έχουν πιαστεί στη δίνη της βιβλικής καταστροφής χαρίζει έναν κόκκο αλήθειας στο δημοσιογραφικό κλισέ. Δεν θα έλεγα το ίδιο και για τις ηγεσίες των εμπλεκόμενων κρατών ούτε για τις αποτυχίες της διεθνούς κοινότητας να εξασφαλίσουν την ειρήνη – δεν είναι τραγικά πρόσωπα χωρίς επιλογές. Και δεν είναι δουλειά των δημοσιογράφων να απλώνουν τη γλώσσα για να την κάνουν να συλλάβει αυτό που είναι τόσο φρικιαστικό ώστε να μένει ανείπωτο. Αυτό το έργο το επιτελούν οι ποιητές. Ετσι γράφει ο Γιώργος Σεφέρης τον Οκτώβριο του 1944: «εύκολα τρίβεται ο άνθρωπος μες στους πολέμους/ ο άνθρωπος είναι μαλακός, ένα δεμάτι χόρτο/χείλια και δάχτυλα που λαχταρούν ένα άσπρο στήθος» και παρακάτω: «πάλι τα ίδια και τα ίδια, θα μου πεις, φίλε/Ομως τη σκέψη του πρόσφυγα τη σκέψη του αιχμάλωτου/τη σκέψη του ανθρώπου σαν κατάντησε κι αυτός πραμάτεια/δοκίμασε να την αλλάξεις, δεν μπορείς».
